Szacuje się, że na całym świecie z depresją zmaga się aż 300 milionów osób, a w naszym kraju jest to 1,5 miliona. Wyzwaniem dla lekarzy są przypadki pacjentów z depresją lekooporną. Może ona występować w przebiegu choroby afektywnej jednobiegunowej, jak i choroby afektywnej dwubiegunowej. W Polsce pojawia się jednak „światełko w tunelu” dla takich osób.
1 lipca 2023 roku w naszym kraju rozpoczął się program, w ramach którego osoby chore mogą skorzystać z najnowocześniejszej terapii esketaminą. Jak podaje Ministerstwo Zdrowia pierwszy pacjent będzie mógł rozpocząć terapię już we wrześniu. Jest ona refundowana w ramach programu lekowego, który właśnie wchodzi w życie. Leczenie jest nadzieją dla chorych.
Czym jest depresja lekooporna?
O depresji lekoopornej można mówić, gdy zastosowanie dwóch terapii dwoma kolejnymi lekami wskazanymi w leczeniu depresji przez określony czas oraz w określonej dawce nie przynosi rezultatów, a stan chorego nie poprawia się. Jej dokładne przyczyny nie są znane. „Oznacza to, że mamy do czynienia z pacjentem, który cierpi na co najmniej umiarkowany lub ciężki epizod depresji od co najmniej kilku miesięcy” – poinformował prof. Piotr Gałecki, konsultant krajowy w dziedzinie psychiatrii.
Leczenie nowym lekiem ogromną szansą dla chorych na depresję lekooporną
Esketamina jest cząsteczką dodawaną do leku przeciwdepresyjnego, nie stosuje się jej w monoterapii, a skuteczność wykazuje wyłącznie, gdy jest stosowana z lekiem przeciwdepresyjnym. W 2019 roku została zarejestrowana donosowo do leczenia depresji lekoopornej. Zdaniem specjalistów jest to przełom, ponieważ lek działa szybko, a leki stosowane do tej pory w leczeniu depresji wymagają odpowiedniego czasu oraz dawkowania – w konsekwencji na poprawę stanu psychicznego takiej osoby trzeba poczekać (zazwyczaj od dwóch do czterech tygodni). Natomiast esketamina przynosi efekt w znacznie krótszym czasie.
Prof. Agata Szulc, kierownik Kliniki Psychiatrycznej Wydziału Nauk o Zdrowiu WUM podczas seminarium zorganizowanym na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym podkreśliła jednak, że „nie jest to cudowny lek, ani panaceum”. Według programu esketaminę donosową można podawać do siedmiu miesięcy, a potem stosować leczenie podtrzymujące, jeśli lekarz uzna to za konieczne. Skuteczność leczenia pacjentów tym lekiem wynosi około 40 procent. Prof. Agata Szulc zaznaczyła:
W Stanach Zjednoczonych obecnie powstają coraz to nowe kliniki ketaminowe… Nam nie chodzi o to, żeby ten lek był stosowany powszechnie. To muszą być ściśle wybrani pacjenci. Oczywiście jak każdy lek, również ten nie daje gwarancji wyleczenia, ale jest nadzieją dla sporej grupy osób, które wcześniej tej nadziei nie miały.
W jaki sposób będzie dostępna terapia?
Esketaminę podaje się donosowo. Terapia będzie dostępna w sposób ambulatoryjny – w pierwszym miesiącu 2 razy w tygodniu, a przez kolejne 6 miesięcy – raz w tygodniu lub raz na 2 tygodnie (w zależności od wskazań klinicznych). Po podaniu leku pacjent jeszcze przez dwie godziny powinien pozostać pod opieką służby zdrowia z uwagi na to, że mogą wystąpić objawy niepożądane (na przykład wzrost ciśnienia, objawy psychomimetyczne czy dysocjacyjne). Zwykle pojawiają się one jedynie na początku leczenia. Do końca dnia, w którym pacjent przyjął ten środek – nie można prowadzić samochodu.
Jak będzie wyglądać program lekowy
Od 1 lipca 2023 roku terapia jest refundowana dla pacjentów z depresją lekooporną i będzie dostępna w ramach programu lekowego. Jak zaznaczają eksperci, był to trudny proces refundacyjny. Jest to pierwszy w Polsce program lekowy w psychiatrii, jest zaplanowany na dwa lata. Po pierwszym roku specjaliści będą mogli przeanalizować dane, a w konsekwencji sprawdzić efektywność leczenia tą metodą. Podsekretarz stanu MZ poinformował:
Oczekujemy, że na początku lipca pojawi się projekt zarządzenia prezesa NFZ w sprawie kryteriów podpisywania kontraktów z podmiotami, w sierpniu rozpoczną się konkursy, a we wrześniu pierwszy pacjent będzie mógł rozpocząć terapię.
Czytaj też:
Psychodeliki na receptę? To możliwe. Pierwszy kraj na świecie właśnie je zalegalizowałCzytaj też:
Endorfiny to hormony szczęścia. Co to za substancje, skąd się biorą i jak wpływają na zdrowie?