Grypa typu A – objawy, leczenie, powikłania

Grypa to choroba wirusowa. Wywołują ją wirusy z rodziny Orthomyxoviridae, które zostały podzielone na 3 podstawowe typy i w których obrębie występują różne podtypy. Wyróżniamy wirusy grypy, które wywołują infekcje u człowieka, a także u zwierząt. Zakażenia poszczególnymi typami wirusa grypy różnią się m.in. pod względem przebiegu – mogą mieć lekki, umiarkowany i ciężki przebieg. Wirusy grypy różnią się także pod względem znaczenia epidemiologicznego – niektóre z nich mogą powodować występowanie lokalnych epidemii i pandemii grypy. Wirus grypy typu A wywołuje zwykle infekcje o ciężkim przebiegu. Warto dowiedzieć się więcej na temat związanych z nim zagrożeń, a także sposobów zapobiegania zachorowaniu.

Rodzaje wirusa grypy

Wyróżniamy trzy rodzaje grypy, które diagnozowane są u ludzi. Wywołują je wirusy grypy: typu A, B lub C.

Grypa typu A to najczęściej występujący typ grypy. Zakażenie wirusem typu A wywołuje zwykle infekcje o ciężkim przebiegu (czasem też umiarkowanym i łagodnym), nie tylko u ludzi, ale także u zwierząt. W zależności od obecności na powierzchni wirusa grypy typu A białka hemaglutyniny (H) i neuraminidazy (N) wyróżnia się wiele podtypów tego drobnoustroju. Za objawy grypy typu A u człowieka odpowiada przede wszystkim wirus H1N1 oraz H3N2. Wirus grypy typu A odpowiada za większość infekcji sezonowych oraz epidemicznych i pandemicznych.

Grypa typu B występuje jedynie u człowieka. Zazwyczaj zakażenie wirusem grypy typu B ma łagodny przebieg, jednak w niektórych przypadkach może przebiegać w nietypowy sposób, wywołując infekcję o ciężkim lub umiarkowanym przebiegu oraz powikłania typowe dla zakażenia wirusem grypy typu A.

Grypa typu C występuje u ludzi i zwierząt. Zakażenie wirusem grypy typu C ma bezobjawowy lub łagodny przebieg – może przypominać objawy przeziębienia.

Wirusy grypy mutują, co sprawia, że przebieg choroby i jej objawy mogą sezonowo się zmieniać.

Grypa typu A – podstawowe informacje

Grypa typu A to zakaźna choroba wirusowa. Wirusy grypy typu A wywołują objawy ze strony górnych dróg oddechowych i objawy ogólne, jednak na skutek powikłań, infekcja może objąć także dolne drogi oddechowe (wywołując np. zapalenie płuc) oraz inne narządy – powikłania zakażenia wirusem grypy typu A dotyczą np. serca (zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia).

Zakażenie wirusami grypy typu A ma najcięższy przebieg. Choroba cechuje się wysoką zakaźnością – szybko rozprzestrzenia się w dużych skupiskach ludzi, wywołując lokalne epidemie oraz pandemie.

Drogi zakażenia wirusem grypy typu A

Wirusem grypy typu A możemy zarazić się na dwa sposoby. Najczęściej do zakażenia dochodzi drogą kropelkową podczas bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną. Większe ryzyko zakażenia występuje podczas przebywania w zamkniętych pomieszczeniach i np. komunikacji miejskiej. Z organizmu osoby zarażonej wirusem grypy szkodliwe drobnoustroje wydostają się podczas rozmowy, kaszlu i kichania.

Wirusy grypy rozprzestrzeniają się także przez kontakt ze skażonymi powierzchniami i przedmiotami. Do zakażenia może dojść, jeżeli dotkniemy skażonych powierzchni, a następnie przeniesiemy chorobotwórcze drobnoustroje na dłoniach w okolicę oczu, nosa i ust oraz korzystamy z przedmiotów, na których znajduje się np. wydzielina z dróg oddechowych chorego na grypę.

Okres inkubacji grypy wynosi 1-4 dni, ale objawy choroby najczęściej pojawiają się w pierwszej lub drugiej dobie od momentu wniknięcia wirusów do organizmu. Co ważne – chory zaczyna zarażać, zanim wystąpią u niego charakterystyczne objawy infekcji górnych dróg oddechowych i objawy ogólne.

Grypa typu A czy przeziębienie – jak odróżnić te choroby?

Zakażenie wirusami grypy typu A różni się pod względem przebiegu od innych infekcji sezonowych.

Grypę od innych infekcji sezonowych np. przeziębienia pomaga odróżnić m.in. gwałtowny początek choroby – objawy grypy pojawiają się nagle i nie są poprzedzone okresem gorszego samopoczucia, a także występowanie umiarkowanej lub wysokiej gorączki, która przy przeziębieniu występuje rzadko. W przebiegu grypy objawy ogólne (podwyższona temperatura ciała, dreszcze, dolegliwości bólowe np. ból mięśni i stawów, bóle głowy, osłabienie) są bardziej nasilone niż objawy ze strony dróg oddechowych (katar, suchy kaszel, ból gardła), a samopoczucie chorego szybko się pogarsza, utrudniając lub uniemożliwiając normalne funkcjonowanie.

Natomiast w przebiegu przeziębienia dominują objawy ze strony górnych dróg oddechowych (wodnisty katar, ból gardła, uczucie drapania w gardle, kichanie, kaszel o zmiennym charakterze), a objawy ogólne nie są bardzo nasilone (stan podgorączkowy lub brak podwyższonej temperatury ciała, niewielkie osłabienie, niezbyt nasilony ból mięśni i stawów) i nie uniemożliwiają normalnego funkcjonowania.

Jak zaczyna się grypa typu A?

Jak już zostało wspomniane, wystąpienia objawów grypy nie poprzedzają objawy wskazujące na rozwój infekcji wirusowej. Grypa rozpoczyna się nagle, wywołując objawy o umiarkowanym i dużym nasileniu. Na początek grypy mogą wskazywać m.in. umiarkowana lub wysoka gorączka, dreszcze, ból głowy.

Grypa typu A – objawy u dorosłych

Do objawów grypy typu A, które pojawiają się u osób dorosłych, zaliczają się:

• podwyższona temperatura ciała – najczęściej umiarkowana gorączka,
• dreszcze,
• uczucie zmęczenia,
• ból mięśni i stawów,
• ból głowy,
• katar i obrzęk błony śluzowej nosa (uczucie zatkanego nosa),
• suchy kaszel,
• ogólne złe samopoczucie, które uniemożliwia normalne funkcjonowanie.

Grypa typu A – objawy u dzieci

Zakażenie wirusami grypy typu A u dzieci objawia się w sposób podobny jak u dorosłych. W przypadku dzieci grypa typu A i inne rodzaje grypy mogą dodatkowo wywoływać objawy ze strony układu pokarmowego (ból brzucha, mdłości, wymioty, biegunka). U niemowląt i małych dzieci z typowymi dla najmłodszych niedoborami odporności (układ immunologiczny osiąga pełną dojrzałość dopiero około 12. roku życia) zakażenie wirusami grypy typu A może mieć ciężki przebieg i spowodować powikłania np. zapalenie płuc.

Objawy grypy u niemowląt, dzieci i osób dorosłych muszą zostać skonsultowane z lekarzem!

Leczenie grypy typu A

Leczenie grypy to w większości leczenie objawowe, które ukierunkowane jest na łagodzenie symptomów choroby. W przebiegu zakażenia wirusem grypy typu A stosowane są leki o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym, a także preparaty na katar i zatkany nos oraz kaszel.

U osób z grup ryzyka ciężkiego przebiegu choroby (np. osoby z niektórymi chorobami przewlekłymi, seniorzy, osoby z osłabioną odpornością) stosowane jest także leczenie przeciwwirusowe. Warto wiedzieć, że leków przeciwwirusowych, które dostępne są bez recepty, nie należy przyjmować na własną rękę, bez konsultacji z lekarzem.

Wspomagająco w leczeniu grypy typu A zalecane jest stosowanie lekkostrawnej diety, bogatej w składniki odżywcze m.in. witaminy i minerały.

Osoby z symptomami grypy typu A powinny pozostać w domu i dużo odpoczywać. „Przechodzenie” grypy zwiększa ryzyko powikłań i może skutkować np. wtórną infekcją bakteryjną.

Grypę należy leczyć pod kontrolą lekarza! Warto po ustąpieniu objawów choroby wykonać badania profilaktyczne, a także zwracać uwagę na objawy, które mogą wskazywać na powikłania zakażenia np. przewlekłe zmęczenie, duszność, kaszel, który utrzymuje się dłużej niż 3 tygodnie, nawracające stany podgorączkowe i osłabienie zdolności wysiłkowych.

Powikłania po grypie typu A

Najczęstsze powikłania grypy typu A to m.in.:

• zapalenie płuc,
• zapalenie oskrzeli,
• zapalenie ucha środkowego,
• zapalenie zatok,
• zapalenie mięśnia sercowego,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

W grupie szczególnie narażonej na ciężki przebieg choroby oraz powikłania znajdują się m.in.:

• niemowlęta i dzieci, które nie ukończyły 5. roku życia,
• kobiety ciężarne,
• seniorzy,
• osoby z niektórymi chorobami przewlekłymi np. schorzeniami, które powodują zaburzenia odporności, schorzeniami układu oddechowego i schorzeniami układu sercowo-naczyniowego,
• osoby z nadwagą i otyłością.

Zasady profilaktyki grypy typu A

Zakażeniu wirusami grypy typu A można skutecznie zapobiegać. Przed zachorowaniem oraz powikłaniami chronią szczepionki przeciw grypie, które są najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zakażeniu i związanym z nim powikłaniom. Zalecane jest przyjęcie szczepionki przeciw grypie w każdym sezonie infekcyjnym, najlepiej do końca grudnia. Choć, jak podkreślają eksperci, na szczepionkę przeciwko grypie nigdy nie jest za późno.

Ryzyko zachorowania na grypę zmniejsza także częste mycie rąk i unikanie kontaktu z osobami, u których występują symptomy grypy typu A. Osoby, które z powodu przeciwwskazań, nie mogą zaszczepić się przeciwko grypie, a znajdują się w grupie ryzyka ciężkiego przebiegu choroby, powinny korzystać z maseczek ochronnych w miejscach gdzie jest duże skupisko osób (np. w przychodni zdrowia, komunikacji miejskiej, dużego spotkania rodzinnego).

Należy też wietrzyć mieszkanie tak często, jak jest to możliwe.

Czytaj też:
Objawy grypy – jakie są początki choroby? Jak rozpoznać symptomy?Czytaj też:
Za mało osób szczepi się przeciwko grypie. Można to zrobić nawet w aptece

Źródła:

• Davidson, Choroby wewnętrzne. Tom 2, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, 2020
• Virella G., Mikrobiologia i choroby zakaźne, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław, 2002
• Adam Antczak, Grypa Praktyczne Kompendium, Wydawnictwo Medical Tribune, 2021
• A. Wierzbicka-Woś, B. Tokarz-Deptuła, Wiesław Deptuła, Układ odpornościowy a wirus grypy, DOI: 10.5604/17322693.1140337