Dlatego regularne badania i profilaktyka są kluczowe, aby w porę zdiagnozować cukrzycę ciążową i w przypadku rozpoznania wdrożyć skuteczne leczenie.
Dlaczego cukrzyca w ciąży jest tak ważna?
U podstaw wystąpienia cukrzycy ciążowej leży niewystarczająca w stosunku do zapotrzebowania produkcja insuliny w organizmie kobiety. Wynika to w głównej mierze z działania hormonów ograniczających wrażliwość tkanek na działanie insuliny. U predysponowanych kobiet taki wzrost insulinooporności i niewystarczająca produkcja insuliny mogą prowadzić do podwyższonych stężeń glukozy, czyli hiperglikemii. Nierozpoznana lub niewłaściwie leczona cukrzyca ciążowa i związana z nią hiperglikemia mogą w dalszej kolejności prowadzić do licznych powikłań obejmujących:
ze strony matki
- Nadciśnienie tętnicze i stan przedrzucawkowy
- Zwiększone ryzyko porodu przedwczesnego
- Zwiększone ryzyko cięcia cesarskiego
- Zwiększone ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 po ciąży
ze strony płodu
- Nadmierny wzrost płodu (makrosomia płodu)
- Zwiększone ryzyko wystąpienia wad wrodzonych
- Zwiększone ryzyko wystąpienia zaburzeń oddychania i hipoglikemii u noworodka
- Zwiększone ryzyko rozwoju otyłości i cukrzycy typu 2 u dziecka w późniejszym wieku
Jakie są czynniki ryzyka?
Cukrzyca ciążowa może dotyczyć każdej kobiety, ale istnieją pewne czynniki, które zwiększają ryzyko jej wystąpienia, m.in.:
- Nadwaga lub otyłość przed ciążą
- Przebycie cukrzycy ciążowej w poprzedniej ciąży
- Urodzenie dziecka o masie urodzeniowej powyżej 4,5kg
- Dodatni wywiad w kierunku cukrzycy typu 2 u żeńskich krewnych pierwszego stopnia
- Zespół policystycznych jajników
Kiedy i jak diagnozować cukrzycę ciążową?
Badanie na obecność cukrzycy ciążowej przeprowadza się zwyczajowo między 24. a 28. tygodniem ciąży, a u pacjentek z grup wysokiego ryzyka już w pierwszym trymestrze ciąży. Polega ono na wykonaniu tzw. testu obciążenia 75g glukozy (OGTT), który pozwala ocenić, jak organizm reaguje na spożycie cukru. W przypadku zdiagnozowania cukrzycy, lekarz opracowuje plan leczenia, który w większości przypadków obejmuje monitorowanie glikemii przy pomocy glukometru lub sensora, modyfikację diety i regularną aktywność fizyczną. U niektórych pacjentek powyższe leczenie może okazać się niewystarczające i zachodzi konieczność włączenia leczenia farmakologicznego w postaci insuliny.
Co daje regularne monitorowanie glikemii?
Regularne kontrolowanie glikemii u pacjentek z rozpoznaną cukrzycą ciążową pozwala na utrzymanie stężenia glukozy w bezpiecznych granicach i w konsekwencji ogranicza ryzyko wystąpienia powikłań zarówno u matki, jak i noworodka. Dzięki regularnemu monitorowaniu glikemii i odpowiedniemu leczeniu cukrzycy ciążowej:
- Można ograniczyć ryzyko nadmiernego wzrostu płodu, co z kolei może umożliwić bezpieczny poród siłami natury,
- Istnieje większa szansa na pełny powrót do zdrowia po porodzie, zarówno u matki, jak i u dziecka.
Inne ważne badania profilaktyczne
Cukrzyca to tylko jedno z zagrożeń, jakie mogą pojawić się w trakcie ciąży. Regularne wizyty u lekarza ginekologa to okazja, aby skontrolować ogólny stan zdrowia przyszłej mamy, przeprowadzić niezbędne badania laboratoryjne oraz ocenić rozwój dziecka w badaniu USG. Wśród pacjentek z cukrzycą ciążową niezwykle ważne jest monitorowanie ciśnienia tętniczego, z uwagi na zwiększone ryzyko wystąpienia nadciśnienia indukowanego ciążą i stanu przedrzucawkowego.
Profilaktyka – inwestycja w zdrowie mamy i dziecka
Dbanie o regularne badania w ciąży to najlepszy sposób, aby zapewnić sobie i swojemu dziecku zdrową przyszłość. Wczesne wykrycie cukrzycy ciążowej to szansa na skuteczne leczenie i uniknięcie poważniejszych problemów zdrowotnych. Profilaktyka to najprostsza droga do zdrowego przebiegu ciąży i bezpiecznego porodu.
Autor: Doktor habilitowany nauk medycznych Paweł Stanirowski Prima Vita Clinic