Krzywa cukrowa – na czym polega badanie? Wskazania, normy, przebieg

Krzywa cukrowa to badanie, które pozwala określić prawidłowe stężenie glukozy we krwi. Pozwala potwierdzić lub wykluczyć cukrzycę ciążową.

Krzywa cukrowa – co to za badanie?

Krzywa cukrowa to inaczej krzywa glikemiczna albo test OGTT. Doustny test obciążenia glukozą wykonuje się, by sprawdzić poziom glukozy we krwi. Wykonuje się go u osób chorych na cukrzycę, tych, które znajdują się w grupie ryzyka oraz u kobiet w ciąży.

Badanie testu obciążenia glukozą na czczo jest obligatoryjne dla kobiet ciężarnych. Wykonuje się pomiędzy 24. a 28. tygodniem ciąży. Określenie poziomu cukru jest bardzo istotne, ponieważ może potwierdzić lub wykluczyć cukrzycę ciążową. Rozpoznanie cukrzycy ciążowej jest istotne dla prawidłowego rozwoju płodu i donoszenia ciąży. Wymaga od mamy zmiany diety, sięgania po produkty o niskim indeksie glikemicznym i utrzymywania w ryzach przyrostu na wadze.

Dlaczego badanie krzywej cukrowej jest ważne?

Badanie krzywej cukrowej może wskazać, czy nie występuje podwyższone stężenie cukru we krwi. Może to wskazywać na cukrzycę ciążową, ale może również sygnalizować pogorszenie wchłaniania węglowodanów na skutek zmian stężenia cukru. Nieprawidłowa tolerancja glukozy zmniejsza zdolność organizmu do metabolizowania glukozy na czczo.

Kiedy wykonuje się badanie krzywej cukrowej?

Wskazaniem do wykonania krzywej cukrowej jest:

• ciąża
• zespół policystycznych jajników
  
• podejrzenie hipoglikemii reaktywnej
• insulinooporność

Czy trzeba robić krzywą cukrową w ciąży?

Wykonanie testu obciążenia glukozą jest obligatoryjne, a zatem obowiązkowe. Każda przyszła mama powinna je wykonać maksymalnie do 28. tygodnia ciąży, by oznaczyć poziom cukru. Samo badanie nie jest nieprzyjemne, ponieważ dziś w aptekach dostaniemy roztwór glukozy o różnych smakach, które ułatwiają wypicie go przez ciężarną. Glukoza o smaku pomarańczowym czy cytrynowym jest przyjemna w smaku, nie wywołuje odruchu wymiotnego, dzięki czemu dość łatwo ją wypić. Ma to duże znaczenie, ponieważ w ciąży często ciężarne męczą mdłości i nudności, a roztwór glukozy mógłby wywołać odruch wymiotny.

Test tolerancji glukozy w ciąży jest bardzo ważny, ponieważ badanie krzywej cukrowej może pomóc określić, czy występuje ryzyko rozwoju cukrzycy ciążowej u ciężarnej.

Jakie są wskazania do wykonania krzywej cukrowej?

Test OGTT wykonuje się u każdej kobiety w ciąży pomiędzy 24. a 28. tygodniem. Pomaga on stwierdzić, czy mama nie cierpi na cukrzycę ciążową. Badanie krzywej glikemicznej zaleca się również każdej osobie, która jest obciążona ryzykiem wystąpienia cukrzycy (np. występują przypadki w rodzinie). Wskazaniem jest również występowanie niedocukrzenia po posiłku (reaktywnej hipoglikemii).

Jak przygotować się do badania krzywej cukrowej w ciąży?

Do badania krzywej cukrowej nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Nie należy zmieniać diety ani odstawiać węglowodanów. Aby wyniki były miarodajne i określiły poziom glukozy we krwi, pacjent powinien jeść to samo co zawsze. Przed doustnym testem obciążenia glukozą lepiej jednak nie jeść zbyt dużo słodyczy ani nie pić słodkich soków, które mogą zaburzyć wyniki krzywej cukrowej. Lekka kolacja dzień przed badaniem i picie dużych ilości wody powinny wskazać rzeczywisty poziom cukru.

Przed wykonaniem badania trzeba odstawić leki bazujące na sterydach, które mogą zafałszować wyniki badania. Badanie wykonywane jest na czczo. Jeśli ciężarna rano nie czuje się najlepiej, dobrze jest jak najwcześniej zgłosić się na badanie, ponieważ ono trochę potrwa. Z reguły badanie nazywane krzywą cukrową zajmuje około 2 godzin, a ciężarna ma trzykrotnie pobieraną krew w równych odstępach czasu. Krew pobiera się na czczo po przyjściu do punktu pobrań, następnie ciężarna wypija roztwór glukozy (który powinna ze sobą przynieść), a pielęgniarka pobiera krew po godzinie od spożycia cukru i po dwóch, by sprawdzić, w jaki sposób poziom cukru wzrasta i opada w organizmie.

Po badaniu dobrze jest zjeść lekki posiłek, by mamie nie zrobiło się słabo. Najlepiej zabrać ze sobą do przychodni kanapkę i butelkę wody, i dopiero po zjedzeniu posiłku opuścić przychodnię. W ten sposób zapobiegniemy mdłościom czy zawrotom głowy, które mogłyby wystąpić w drodze do domu.

Co może zaburzyć wynik krzywej cukrowej?

Wyniki krzywej cukrowej w ciąży mogą zaburzyć produkty, które spożyliśmy dzień przed badaniem. Jeśli skusiliśmy się na słodkie ciasto, tort, słodki sok, może to wpłynąć na wynik badania glukozy.

Na wynik badania mogą wpłynąć również stosowane leki. Z tego względu należy poinformować ginekologa o przyjmowanych lekach, a specjalista podpowie nam, jakie możemy odstawić przed badaniem, by nie zafałszować wyników testu obciążenia glukozą.

Czy można pić wodę przed krzywą cukrową?

Przed badaniem krzywej cukrowej nie tylko można, ale trzeba pić wodę. W innym przypadku może nam się zrobić słabo. W czasie badania nie należy za to przyjmować żadnych posiłków. Dobrze jednak wziąć ze sobą kanapkę do przychodni, ponieważ dwugodzinne oczekiwanie może sprawić, że zrobi nam się słabo. Po ostatnim pobraniu krwi warto od razu coś zjeść oraz się napić.

Badanie krzywej cukrowej w ciąży

Każda kobieta w ciąży powinna wykonać badanie krzywej cukrowej. U większości kobiet badanie wychodzi zupełnie zupełnie prawidłowo. Czynniki ryzyka podwyższonej wartości glukozy to:

• wiek powyżej 35. roku życia
• zespół policystycznych jajników
• otyłość
• nadciśnienie tętnicze
• makrosomia płodu

Badanie glikemii pozwala określić, jaki jest poziom cukru w organizmie ciężarnej, a także wykluczyć podejrzenie cukrzycy ciążowej. Badanie poziomu cukru pozwala sprawdzić, czy trzustka ciężarnej pracuje prawidłowo i czy w czasie ciąży nie doszło tam do nieprawidłowości, które mogłyby negatywnie wpłynąć na przyrosty masy ciała oraz na przebieg ciąży.

Jeśli badanie wykaże podwyższone wartości glukozy, ginekolog skieruje pacjentkę na konsultację do diabetologa, który opracuje jej specjalną dietę. Będzie musiała ona również badać poziom cukru we krwi po posiłkach.

Jakie są normy stężenia cukru we krwi? Interpretacja wyników

Standardowe stężenie glukozy we krwi żylnej wynosi:

• od 70 do 99 na czczo
• do 180 w pierwszej godzinie po wypiciu roztworu glukozy
• do 140 w drugiej godzinie po wypiciu roztworu glukozy

Wszystkie wyniki, które odbiegają od normy, są wskazaniem do wykonania dodatkowych badań.

Krzywa cukrowa – niskie wyniki

Niski poziom glukozy we krwi może wskazywać na hipoglikemię. Jest to stan, w którym występuje ryzyko rozwoju cukrzycy, dlatego nie należy go bagatelizować. W takiej sytuacji konieczne jest wykonanie dodatkowych badań. Lekarz zleci krzywą insulinową, może również zalecić badanie anty-TPO.

Co należy zrobić po wykonaniu krzywej cukrowej?

Po wykonaniu badania krzywej cukrowej należy udać się do lekarza w celu interpretacji wyników. Jeśli wyniki są prawidłowe, lekarz nie zleci żadnych dodatkowych badań. W przypadku przekroczenia norm, konieczne może być wykonanie krzywej insulinowej. Przy cukrzycy ciążowej z kolei należy skonsultować się z dietetykiem, by wdrożyć odpowiednią dietę.

Krzywa cukrowa - skutki uboczne i powikłania

Badanie krzywej cukrowej nie jest zbyt przyjemne, ale nie niesie ze sobą żadnych powikłań. W czasie badania może jedynie zrobić nam się słabo, dlatego warto mieć ze sobą lekki posiłek, który zjemy tuż po ostatnim pobraniu krwi.

Badanie krzywej cukrowej może wskazać, czy ciężarna nie cierpi na cukrzycę ciążową. W takiej sytuacji konieczna jest zmiana jadłospisu i wykonywanie wszystkich wskazówek dietetyka oraz ginekologa, ponieważ cukrzyca może być niebezpieczna dla płodu.

Cukrzyca ciążowa w ciąży może doprowadzić do nadciśnienia tętniczego, nadmiernej ilości płynu owodniowego czy infekcji dróg moczowych. Jest to stan zagrożenia dla płodu, dlatego nie należy tego bagatelizować

Badanie glukozy a cukrzyca ciążowa

Cukrzyca ciążowa to niepokojący stan, w którym w organizmie ciężarnej utrzymuje się zbyt wysoki poziom cukru. Pojawia się u mam, u których przed ciążą poziom cukru był prawidłowy i oznacza konieczność wprowadzenia diety, która będzie obniżała poziom cukru w organizmie.

Przyczyny cukrzycy ciążowej nie tkwią z reguły w diecie. Powstają na skutek zaburzeń metabolicznych i zaburzeń hormonalnych, mogą występować nawet u mam, które odżywiają się prawidłowo i stosują zbilansowaną dietę. Zazwyczaj nie jest konieczne stosowanie insuliny. Efekty przynosi dieta cukrzycowa, która zakładanie spożywanie produktów bogatych w błonnik (są to m.in. otręby pszenne, produkty z pełnego ziarna, rośliny strączkowe, warzywa i owoce), chudego mięsa, ryb, kasz. Pomaga to zwalczyć cukrzycę ciężarnych i utrzymać prawidłowy rozwój ciąży.

Powikłania w wyniku cukrzycy ciążowej

Cukrzyca ciążowa może stanowić zagrożenie dla rozwoju płodu. Schorzeniu mogą towarzyszyć nawracające infekcje dróg moczowych, nadciśnienie tętnicze, wielowodzie. Cukrzyca ciążowa może też doprowadzić do poronienia lub do urazów okołoporodowych. Leczenie cukrzycy jest zatem konieczne dla prawidłowego rozwoju ciąży.

Cukrzyca ciążowa niesie ze sobą ważną informację, że u mamy w przyszłych latach może wystąpić cukrzyca typu 2. Problem cukrzycy ciążowej oznacza, że trzustka ciężarnej nie do końca prawidłowo radzi sobie z produkcją glukagonu. Wraz z upływem lat może to doprowadzić do rozwoju cukrzycy. Nie oznacza to oczywiście, że choroba pojawi się zaraz po porodzie, ale wskazuje na zwiększone ryzyko jej wystąpienia.

Cukrzyca ciążowa po porodzie

Cukrzyca ciężarnych zazwyczaj mija samoistnie bezpośrednio po porodzie. Dzieje się to bardzo szybko - już kilka dni po narodzinach dziecka poziom cukru się reguluje. Mama nie powinna rezygnować ze zdrowych nawyków żywieniowych i uprawiania aktywności fizycznej, ponieważ występuje u niej zwiększone ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. Właściwy sposób odżywiania, wyeliminowanie z jadłospisu słodyczy, gotowych dań i produktów bogatych w węglowodany i cukry proste, może pomóc utrzymać właściwy poziom cukru.

Dobrze jest spożywać dużą ilość warzyw i owoców, a także wykluczyć z diety słodzone napoje, które dostarczają dużych ilości cukru. Picie wody niegazowanej, codzienne spacery, jogging czy inne ulubione aktywności mogą poprawić naszą kondycję fizyczną i zdrowotną.

Cukrzyca ciążowa a badanie cukru

Każda mama, u której nastąpiło rozpoznanie cukrzycy ciążowej, powinna regularnie badać poziom cukru. Może to zrobić we własnym domu za pomocą glukometru. Pomiary glukozy wykonuje się kilka razy dziennie: rano na czczo, a następnie po godzinie od trzech głównych posiłków.

Podwyższony poziom glukozy można opanować za pomocą diety cukrzycowej, dlatego diagnozy cukrzycy ciążowej nie należy traktować jak wyroku. Nie da się jednak ukryć, że cukrzyca ciążowa oznacza, że u mamy wzrasta ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.

Na czym polega test obciążenia glukozą?

Badanie krzywej glikemicznej polega na spożyciu 75 g roztworu glukozy. 75 g glukozy należy kupić w aptece i przynieść ze sobą do punktu pobrań krwi. Jeszcze niedawno roztwór ten trzeba było rozpuszczać w wodzie. Był on bardzo słodki i często powodował mdłości, a u osób szczególnie wrażliwych mógł nawet wywołać wymioty. Dziś w aptekach dostępne są smakowe wersje glukozy gotowe do spożycia. Są one lepiej tolerowane niż czysta glukoza, spożywa się je przyjemniej i często nie wywołują niepożądanych objawów.

Pielęgniarka pobiera krew na czczo. Następnie prosi pacjentkę o spożycie 75 g glukozy. Kolejne pobranie krwi z żyły łokciowej następuje po 60 minutach (w przypadku kobiet w ciąży) i 120 minutach (w przypadku pozostałych pacjentów).

Po wypiciu glukozy mogą pojawić się mdłości, dlatego warto mieć ze sobą zwykłą wodę niegazowaną i popijać, by zwalczyć nudności. Gdy test obciążenia glukozą dobiegnie końca, można zjeść lekki posiłek, który zwalczy złe samopoczucie.

Gdzie można wykonać badanie krzywej cukrowej?

Test OGTT można wykonać w każdym laboratorium. Kosztuje on ok. 10-30 zł w zależności od tego, czy wykonujemy badanie 2 pkt. czy 3 pkt.

Normy krzywej cukrowej

Prawidłowa norma stężenia glukozy waha się w granicach 70-99 mg/dl. Jeśli wartość jest wyższa, może sugerować hiperglikemię. Po 120 minutach od spożycia roztworu wartości nie powinny przekroczyć 140 mg/dl.

Wyniki krzywej cukrowej z reguły są dostępne jeszcze tego samego dnia. Jeśli mieszczą się w normach, świadczą o tym, że ciężarna nie zmaga się z cukrzycą ciążową. Wyniki krzywej cukrowej poza normą sygnalizują, że mama zmaga się z tym schorzeniem. Oznaczają również, że wzrasta u niej ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 w przyszłości.

Krzywa cukrowa a stan przedcukrzycowy

Badania krzywej cukrowej mogą pomóc wykryć również stan przedcukrzycowy. W takiej sytuacji jest to wskazanie do zmiany stylu życia, zmiany sposobu odżywiania oraz zwiększenia aktywności fizycznej. Jeśli będziemy trwale przestrzegać zaleceń, jesteśmy w stanie zmienić wyniki badań i doprowadzić do cofnięcia się stanu przedcukrzycowego. Jest to jednak możliwe tylko wtedy, gdy jesteśmy konsekwentni.

Kiedy potrzebna jest insulina

Zazwyczaj dieta cukrzycowa pomaga utrzymać w ryzach poziom cukru. Ciężarna powinna również zwracać uwagę, by nie przybierać zbyt mocno na wadze. Wyeliminowanie z jadłospisu wysoko przetworzonych produktów i słodkich przekąsek pomaga zapobiec nagłym wzrostom glukozy we krwi.

Zdarza się jednak, że dieta cukrzycowa nie wystarcza. Jeśli ciężarna wykonuje codzienne pomiary glukozy i wskazują one, że mimo zdrowych nawyków żywieniowych cukier wciąż jest za wysoki, lekarz może zdecydować o włączeniu insuliny. Przepisuje się ją, gdy stężenie glukozy na czczo przekracza 90 mg/dl, a godzinę po posiłku - 140 mg/dl.

Insulinę w ciąży podaje się za pomocą zastrzyków. Iniekcji dokonuje się w ramię lub udo, a igłę wprowadza w sposób prostopadły do skóry. Lekarz lub pielęgniarka powinny poinformować ciężarną, jak dokonywać wkłucia i czego nie należy robić bezpośrednio po nim (np. nie masować nakłutego miejsca).

Jak wygląda podawanie insuliny?

Insulinę podaje się przez cały okres ciąży. Oczywiście, zastrzyków nie wolno wykonywać w brzuch, najczęściej robi się je w udo lub ramię, niekiedy również w plecy (pomiędzy łopatki). Przy tej ostatniej sytuacji ciężarna potrzebuje pomocy drugiej osoby do wykonania zastrzyku.

Przed wykonaniem zastrzyku należy zadbać o higienę i bardzo dokładnie umyć ręce. Następnie przygotować insulinę i zdecydowanym ruchem wykonać zastrzyk. Później należy odczekać około 10 sekund i wyciągnąć igłę. Nakłutego miejsca nie rozcieramy ani nie masujemy.

Czytaj też:
Boisz się, że dopadnie cię głód? Oto lista produktów, które zawsze warto mieć w domu