Strach w ciąży – czego najczęściej boją się ciężarne, czym jest tokofobia i jak oswoić lęk?

Ciąża, związane z nią dolegliwości, kolejne badania i zbliżający się poród, a także macierzyństwo powodują, że przyszła mama zaczyna odczuwać niepokój. Czy jest się czego bać w trakcie ciąży? Jak pokonać lęk, oswoić ból porodowy i cieszyć się czasem oczekiwania na dziecko?

Dlaczego kobiety odczuwają negatywne emocje i cierpią z powodu lęku w trakcie ciąży?

Strach i obawy o to, jak będzie przebiegała ciąża, czy podczas porodu pojawią się komplikacje, a także o to, czy dziecko urodzi się zdrowe to codzienność większości przyszłych rodziców. Często zarówno przyszła mama, jak i tata nie mówią głośno o swoich obawach. To błąd, bo dzieląc się z drugą osobą swoimi troskami o dziecko, mamy możliwość spojrzenia na stresującą sytuację w całkiem inny sposób.

Ciąża to często także trudny sprawdzian dla związku, w którym zachodzą nagłe zmiany. Nie powinno się jednak na siłę udawać, że nic się nie dzieje, bo ukrywane pretensje lub urazy często pozostają w związku przez długi czas, prowadząc do pogorszenia relacji.

Dlaczego ciąża budzi lęk i negatywne emocje? Nie można w tym przypadku zrzucać całej winy na szalejące hormony. Rośnie świadomość dotycząca zagrożeń związanych z ciążą i porodem, co sprawia, że kobiety ciężarne i ich partnerzy martwią się często na zapas. Ogromnym wsparciem dla ciężarnej jest lekarz ginekolog, który potrafi rozmawiać z przyszłymi rodzicami, tłumaczy wyniki badań oraz w zrozumiały sposób objaśnia, jak przebiega poród siłami natury i kiedy konieczne jest cesarskie cięcie.

Czy strach pojawia się tylko w pierwszej ciąży?

Uczucie lęku nie jest typowe jedynie dla kobiet, dla których ciąża jest całkiem nowym doświadczeniem. Pojawia się także w przypadku następnego dziecka, co ma związek z nieco innym przebiegiem ciąży lub negatywnymi wspomnieniami z pierwszego porodu.

Czego najczęściej boją się ciężarne?

Można stworzyć długą listę obaw i lęków, które burzą radość z oczekiwania na narodziny dziecka. Strach pojawia się już na początku ciąży, kiedy kobieta oczekuje na pierwszą wizytę u lekarza ginekologa. Od momentu zobaczenia na teście ciążowym dwóch kresek większość przyszłych mam dokładnie analizuje ostatnie tygodnie, doszukując się sytuacji, które mogły zaszkodzić zdrowiu rozwijającego się płodu. Takie postępowanie nie jest zalecane, bo nie możemy przecież cofnąć czasu, co pozwoliłoby wyeliminować ewentualne zagrożenia dla ciąży. Co więcej, silny stres w czasie ciąży jest niebezpieczny i powinno się go unikać.

Warto wiedzieć, że naturalne mechanizmy obronne organizmu chronią rozwijający się zarodek przed działaniem czynników zewnętrznych na etapie pierwszych podziałów komórkowych. Wówczas możliwe jest zastąpienie uszkodzonych komórek komórkami zdrowymi, co redukuje ewentualny negatywny wpływ wypitego alkoholu lub zażywania niektórych leków.

Najczęściej przyszłe mamy boją się poronienia oraz komplikacji, w wyniku których dziecko urodzi się chore. Niestety, nie na wszystko mamy wpływ, dlatego należy podchodzić do ciąży na spokojnie. Nowoczesna medycyna pozwala obecnie na skuteczny rozwój dziecka i podtrzymanie zagrożonej ciąży oraz leczenie niektórych schorzeń jeszcze na etapie jej trwania. Ryzyko poronienia wzrasta u kobiet, gdy codziennie odczuwa się niepokój, który powoduje m.in. problemy ze snem oraz może prowadzić do zaburzeń odżywiania.

Czy dziecko urodzi się zdrowe? Jak oswoić lęk o zdrowie dziecka?

Każda mama wie, jak paraliżujący potrafi być strach o zdrowie nienarodzonego dziecka. Kobiety w ciąży analizują każdy objaw, z niepokojem spoglądają na lekarza, który wykonuje USG, drżą przed badaniami laboratoryjnymi. I w tym przypadku stres może jedynie zaszkodzić, dlatego należy podchodzić ze spokojem do kolejnych etapów ciąży i związanych z nimi badań.

Zmiany w wyglądzie kobiety – czy partner je zaakceptuje?

W każdym związku ciąża może stać się przyczyną pewnych zgrzytów oraz nieporozumień. Często lęk jest sztucznie nakręcany modą na idealny wygląd kobiety ciężarnej oraz promowaniem jedynie jasnych stron ciąży i macierzyństwa. Częstym lękiem kobiet w ciąży jest to, czy zmieniające się jej ciało nie wpłynie negatywnie na relacje w związku. Jest to wyjątkowy czas, w którym strach związany z przytyciem lub pojawieniem się defektów kosmetycznych nie jest wskazany. Oczywiście, trzeba dbać o siebie w ciąży, jednak należy do wszystkiego podchodzić zdroworozsądkowo. Każda kobieta inaczej przechodzi ciążę, co sprawia, że nie ma jednego, uniwersalnego sposobu na idealny wygląd. Trzeba zaakceptować zmiany w wyglądzie, przestrzegać zaleceń lekarza i pamiętać, że ciąża trwa tylko 9 miesięcy, a po porodzie można skutecznie zredukować nadmiar kilogramów.

Wielu mężczyzn podchodzi do ciąży swoich partnerek w zdystansowany sposób. Kobieta odbiera to jako brak akceptacji dla zmieniającego się wyglądu, co powoduje lęk. Okazuje się jednak, że mężczyźni w ten sposób kryją swoje obawy o zdrowie matki dziecka oraz mającego przyjść na świat potomka.

Nadal częstym problemem w ciąży jest unikanie przez mężczyzn bliskości fizycznej. Od dawna ginekolodzy przekonują, że seks w przypadku prawidłowo przebiegającej ciąży jest jak najbardziej wskazany, jednak niektórzy mężczyźni wolą z niego zrezygnować. Nie ma to związku z wyglądem kobiety, ale obawą o to, że podczas stosunku może dojść do zagrożenia dla płodu. O problemie unikania bliskości warto porozmawiać z lekarzem ginekologiem, który pomoże rozwiać wątpliwości przyszłych rodziców.

Lęk o przyszłość – jak ciąża wpłynie na sytuację materialną rodziny?

Nie każda ciąża jest planowana, co powoduje lęk o przyszłość. Ewentualne problemy w pracy oraz związane z nimi pogorszenie się sytuacji materialnej, a także zaskoczenie nieplanowanym powiększeniem się rodziny to kolejne lęki, których można uniknąć.

Każda kobieta ciężarna, która pracuje na etacie, jest chroniona przed utratą pracy, nawet jeżeli przebywa na zwolnieniu lekarskim! Warto jednak unikać ukrywania ciąży przed pracodawcą, co pozwoli m.in. odpowiednio dopasować grafik do potrzeb kobiety ciężarnej. Ewentualne wątpliwości pomoże rozwiać zapoznanie się z obowiązującymi obecnie przepisami prawa.

Gdy boisz się rodzenia... – strach przed porodem

Strach przed porodem pojawia się czasami już na początkowym etapie ciąży, przybierając różną postać. W tym przypadku nie pomaga dodatkowe denerwowanie ciężarnej opowieściami przyjaciółek i członków rodziny o trudach porodu oraz traumatycznych przeżyciach z sali porodowej. Każdy poród jest inny, a na to, co czeka podczas rozwiązania, można przygotować się wcześniej. Warto zapisać się na zajęcia w szkole rodzenia, które pomagają oswoić strach przed porodem i zyskać teoretyczną wiedzę na temat jego przebiegu oraz tego, w jaki sposób można złagodzić ból porodowy.

Większość kobiet boi się porodu siłami natury. Fizjologiczny przebieg porodu jest przyczyną lęku i powoduje obawy zarówno u kobiet, które będą rodziły po raz pierwszy, jak i kobiet, które mają urodzić kolejne dziecko. Nie należy martwić się na zapas ewentualnymi komplikacjami. Strach redukuje wybór doświadczonej położnej, lekarza prowadzącego ciążę, który pełni dyżury na porodówce, a także zapoznanie się z przebiegiem porodu naturalnego.

Strach i wstyd nie powinny burzyć spokoju przyszłej mamy zarówno w ciąży, jak i wówczas, gdy znajdzie się ona na sali porodowej. Poród siłami natury jest czynnością czysto fizjologiczną, podczas której może dojść do popuszczenia kału i moczu oraz wymiotów, jednak profesjonalny personel medyczny nie zwraca na to uwagi.

Negatywne emocje mogą być również związane z koniecznością wykonania cesarskiego cięcia. Jest to procedura medyczna, którą wykonuje się w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia ciężarnej lub mającego przyjść na świat dziecka. Cesarskie ciecie może zostać wykonane, gdy brak jest postępu akcji porodowej oraz ułożenie dziecka utrudnia poród naturalny. Czasami operację wykonuje się także z wcześniejszych wskazań lekarza np. z powodu drobnej budowy anatomicznej przyszłej mamy, która utrudniała wcześniejsze porody, chorób przewlekłych i zaburzeń związanych z tokofobią, czyli bardzo silnym lękiem przed porodem, a czasami także zajściem w ciążę.

Tokofobia – na czym polega?

Tokofobia to jeden z rodzajów fobii społecznej. Diagnozowana jest u około 10% przyszłych mam, wpływając na pojawienie się paraliżującego strachu w ciąży i przed porodem.

Lekarzem, który diagnozuje i leczy tokofobię, jest psychiatra. Do specjalisty powinna udać się każda kobieta ciężarna, która odczuwa silny lęk przed ciążą i porodem. Wcześnie rozpoczęte leczenie pozwala zredukować negatywny wpływ lęku i stresu na zdrowie przyszłej mamy oraz jej dziecka, jak również dobrać odpowiednie metody postępowania podczas porodu.

Lekarz może zdecydować o konieczności przeprowadzenia cesarskiego ciecia u pacjentki w znieczuleniu ogólnym, choć obecnie podczas cesarki stosuje się przede wszystkim znieczulenie zewnątrzoponowe.

Jak oswoić lęk w ciąży?

Strach u ciężarnej może być związany z przebiegiem ciąży, sytuacją życiową, porodem, jednak najczęściej obawy dotyczą zdrowia dziecka. Czasami lęk pojawia się także po narodzinach dziecka, co ma związek z zachodzącymi w życiu kobiety zmianami, zmęczeniem i obawą o to, czy prawidłowo zajmuje się maluchem. Trzeba jednak pamiętać, że strach ma wielkie oczy! W walce z lękiem pomaga wsparcie bliskich, stosowanie technik relaksacyjnych, przeznaczanie każdej wolnej chwili na odpoczynek, dzielenie się z partnerem obowiązkami oraz wsparcie psychologa lub psychoterapeuty, jeżeli odczuwane emocje utrudniają normalne funkcjonowanie.

Czytaj też:
Niewydolność łożyska. Diagnostyka może zapobiec przedwczesnym porodom