Ze względu na wciąż dużą stygmatyzację tej choroby, lęk przed atakami i skutkami ubocznymi leków wiele kobiet z padaczką obawia się zajścia w ciążę. Warto jednak pamiętać, że w zdecydowanej większości przypadków kobiety te rodzą zdrowe dzieci, a ciąża przebiega prawidłowo. Bezpiecznie jednak dokładnie ciążę zaplanować, by ustrzec się powikłań.
Ciąża przy padaczce
Nie ma wątpliwości, że ciąża kobiety chorej na padaczkę będzie ściślej monitorowana niż ta u zupełnie zdrowej kobiety. Padaczka dotyczy ośrodkowego układu nerwowego; w uproszczeniu, wskutek nieprawidłowych wyładowań w neuronach kory mózgowej dochodzi do drgawek oraz utraty przytomności. Bywają też lżejsze napady (tzw. ogniskowe), objawiające się stanami „zawieszenia”, utrudnionego kontaktu, upuszczania trzymanych przedmiotów, drżeniem jednej kończyny itp.
Pacjenci z rozpoznaną padaczką powinni być pod stałą opieką neurologa i – w razie konieczności – innych specjalistów.
– Padaczkę można z sukcesem leczyć, tak aby epileptyk mógł prowadzić dalej satysfakcjonujące i szczęśliwe życie bardzo często kompletnie bez żadnych ataków – mówi dr n. med. Piotr Zwoliński z Centrum Terapii Padaczki Neurosphera.
W leczeniu chodzi zatem o to, by nie było ataków. W tym celu konieczne jest konsekwentne przyjmowanie zleconych leków, monitorowanie stanu zdrowia oraz przestrzeganie zdrowego trybu życia. To o tyle istotne, że na przykład brak snu może doprowadzić do ataku padaczkowego.
Suplementacja przed ciążą
Dane naukowe wskazują, że większość kobiet z padaczką rodzi zdrowe dzieci. Nawet przyjmowanie części leków przeciwpadaczkowych w czasie ciąży, o których wiadomo, że mogą uszkodzić rozwijający się płód, w zdecydowanej większości przypadków nie oznacza, że do uszkodzenia dojdzie. Lekarze wskazują, że jeśli istnieje taka potrzeba, należy także w czasie ciąży kontynować przyjmowanie leków przeciwpadaczkowych, a o swoich wątpliwościach wyczerpująco rozmawiać z lekarzem.
Wytyczne Royal Collage of Obstetricians and Gynecologists (naukowe towarzystwo brytyjskich specjalistów ginekologii i położnictwa) w tym temacie zostały opracowane w 2016 roku. Eksperci wskazują, że w celu zmniejszenia ryzyka rozwoju wad wrodzonych u płodu wszystkim chorym na padaczkę kobietom należy zalecać przyjmowanie 5 mg kwasu foliowego na dobę przed zajściem w ciążę i przynajmniej do końca pierwszego jej trymestru. Warto przy tym pamiętać, że wszystkim kobietom planującym ciążę zaleca się przyjmowanie kwasu foliowego przed zajściem w nią, ale w mniejszych dawkach (0,4 mg) oraz kontynuację tej suplementacji do końca pierwszego trymestru.
Bezpieczny poród
Aż u dwóch trzecich kobiet z padaczką w czasie ciąży nie dochodzi do zaostrzenia choroby. Ponieważ zaobserwowano, że u 74 do 92 proc. kobiet, które w okresie od dziewięciu miesięcy do roku przed zajściem w ciążę nie doświadczyły napadów, w czasie ciąży także do nich nie dochodzi, optymalnie jest, o ile jest to możliwe, doprowadzić leczeniem do ustąpienia napadów padaczkowych przed planowaną ciążą. Padaczka nie jest sama w sobie wskazaniem do cesarskiego cięcia. Jednocześnie wskazane jest skuteczne łagodzenie bólu w trakcie porodu.
Wszystkie kobiety w ciąży dla dobra własnego oraz rozwijającego się dziecka powinny dbać o własny komfort, odpowiednią ilość snu i spokojny tryb życia, ale dla kobiet z padaczką ma to jeszcze większe znaczenie, z uwagi na to, że stres, niewyspanie i odwodnienie to główne czynniki ryzyka napadu epileptycznego.
Źródła: Wytyczne Royal College of Obstetricians and Gynecologists z 2016 roku, wersja polska za tłumaczeniem dr Moniki Klimkowskiej, opublikowana na portalu Medycyna Praktyczna, Strona internetowa Neurosphera.
Czytaj też:
Mity na temat kobiecych ciał, w które wierzyli nasi przodkowie