Z nowego raportu American Heart Association opublikowanego w czasopiśmie „Stroke” wynika, że udar może wpłynąć na funkcje poznawcze aż u 60 procent osób. Dzieje się to w trakcie pierwszego roku od momentu wystąpienia tego schorzenia. Objawia się między innymi problemami z pamięcią, ale nie tylko. Z kolei aż u 1/3 osób w ciągu 5 lat rozwija się demencja.
Te dane powinny skłonić ludzi do drastycznych zmian w sposobie życia, czyli lepszego odżywania, dbania o regularną aktywność fizyczną. Czynniki ryzyka chorób naczyniowych mózgu występują powszechnie, zwłaszcza u osób w starszym wieku, jednak wiele z nich można w skuteczny sposób eliminować poprzez popularyzację zdrowego stylu życia lub działania medyczne.
Pogorszenie funkcji poznawczych u osób po udarze
Dr Nada El Husseini, profesor neurologii w Duke University Medical Center w Durham w Północnej Karolinie zauważa, że upośledzenie funkcji poznawczych po udarze mózgu jest powszechnym schorzeniem, jednak pacjenci niewystarczająco często je zgłaszają, przez co u wielu z nich pozostaje niezdiagnozowane. Osobom po udarze zaleca się więc poddanie badaniom przesiewowym oraz przebywanie pod stałą opieką lekarską. Wtedy będzie możliwe jak najszybsze rozpoczęcie leczenia po wystąpieniu pierwszych objawów. Aktualnie potrzebne są dalsze badania, by móc określić, które osoby po udarze mózgu najczęściej borykają się z problemami funkcji poznawczych.
Udar może wpływać na funkcje poznawcze u ponad połowy chorych. Ich pogorszenie waha się od łagodnego upośledzenia do demencji. U około 40 procent osób, które przeżyły udar, występuje łagodne upośledzenie funkcji poznawczych (nie spełnia ono kryteriów diagnostycznych demencji, czyli pogorszenia sprawności umysłowej, jednak polega na pogorszeniu funkcjonowania poznawczego w stosunku do norm właściwych). Niezależnie od stopnia intensywności, problem ten może wpłynąć na jakość życia, a co za tym idzie – na wiele jego aspektów, takich jak:
- zapamiętywanie,
- planowanie,
- myślenie,
- język,
- uwaga,
- koncentracja.
Pogorszenie funkcji poznawczych ma także wpływ między innymi na prowadzenie pojazdu lub samodzielne funkcjonowanie w codziennym życiu, na przykład utrzymanie pracy. Może odbić się także na relacjach międzyludzkich.
Kiedy najczęściej następuje upośledzenie funkcji poznawczych?
Upośledzenie funkcji poznawczych najczęściej występuje dwa tygodnie po przebytym udarze. Może być związane z innymi czynnikami, na przykład zmianami w zachowaniu, niepełnosprawnością fizyczną, zaburzeniami snu, a także depresją. Według danych przedstawionych przez American Stroke Association około 20 procent osób po przebytym udarze doświadczających łagodnych zaburzeń poznawczych w ciągu pierwszych 6 miesięcy w pełni odzyskuje sprawność w tym obszarze.
Kto jest najbardziej narażony na udar mózgu?
Najbardziej narażone na udar mózgu są osoby z następującymi schorzeniami:
- migotanie przedsionków,
- nieregularne bicie serca,
- wysoki poziom cholesterolu,
- wysokie ciśnienie krwi,
- inne choroby układu krążenia (choroba niedokrwienna serca, przebyty zawał serca, miażdżyca tętnic obwodowych),
- zaburzenia hematologiczne (mogą nasilać inne czynniki ryzyka),
- cukrzyca,
- otyłość.
W grupie wysokiego ryzyka są również osoby palące papierosy, zażywające narkotyki lub nadużywające alkoholu. Ryzyko udaru wzrasta także z wiekiem – zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn (jest to jednak czynnik, na który nie mamy wpływu).
Jakie są objawy udaru mózgu?
Jak podaje National Institute of Neurological Disorders and Stroke, najczęstszymi objawami udaru mózgu są:
nagłe drętwienie twarzy, nóg lub rąk (zwłaszcza po jednej stronie ciała),
- problemy z mówieniem,
- problemy z widzeniem (w jednym lub obu oczach),
- zawroty głowy,
- problemy z chodzeniem,
- utrata równowagi,
- brak koordynacji ruchowej,
- silny ból głowy (bez konkretnej przyczyny).
Do mniej powszechnych objawów udaru należą nudności, wymioty, utrata pamięci, zawroty głowy, a także dezorientacja. Każdy z powyższych objawów może trwać jedynie kilka chwil, a następnie zniknąć, jednak według ekspertów żaden z nich nie powinien być ignorowany. Wielu ludzi obciążonych jest więcej niż jednym czynnikiem ryzyka, często współistnieją one ze sobą. Bardzo ważna jest więc profilaktyka, zarówno w przypadku osób, które przebyły udar, jak i tych, które nie doświadczyły tego schorzenia. Zapobieganie kolejnemu udarowi obejmuje przede wszystkim leczenie czynników jego ryzyka, ale też regularną aktywność fizyczną oraz dietę ubogą w sód i bogatą w potas, warzywa, owoce.
Czytaj też:
Miażdżyca zagraża już 40-latkom. Zrób te badania, by uniknąć zawału, udaru, a nawet śmierciCzytaj też:
Ogranicz wolne rodniki! Powodują raka, miażdżycę, alzheimera i przyspieszają starzenie