Panie Profesorze, w jaki sposób najczęściej usuwa się zaćmę?
Zwykle taki zabieg polega na rozbiciu zmętniałej soczewki ultradźwiękami, odessaniu rozdrobnionej tkanki i wszczepieniu nowej, sztucznej soczewki. Metodę tę nazywa się fakoemulsyfikacją. Jest bezpieczna dla większości pacjentów, ale nie w każdym przypadku można ją zastosować.
Dlaczego?
Użycie ultradźwięków zwiększa temperaturę w komorze przedniej oka. To szkodliwe dla delikatnych komórek śródbłonka rogówki. Ulegają degeneracji już przy podwyższeniu temperatury o 1–1,5°C. Dlatego fakoemulsyfikacja może być niewskazana dla osób z już niepełnowartościowym śródbłonkiem, co zdarza się np. u chorych z cukrzycą.
Co można zrobić w takich przypadkach?
Można uciec się do nowszego zabiegu femto-fako. Używa się lasera femtosekundowego, który nie powoduje istotnych zmian temperatury wewnątrz oka, bo generuje ultrakrótkie impulsy – femtosekunda to jedna biliardowa sekundy! Ale na razie taka procedura dostępna tylko w kilku ośrodkach w Polsce, m.in. w CMO Laser w Warszawie. Powodem jest bardzo wysoki koszt takiego lasera.
A czy pojawiły się jakieś innowacje w obszarze wszczepianych soczewek?
Tak. Pojawiła się nowa generacja soczewek o wydłużonej ogniskowej, inaczej – o wydłużonej głębi ostrości. Oferują prawie tak dobre widzenie na różne odległości jak soczewki wieloogniskowe, a jednocześnie wyraźnie lepszy komfort tego widzenia. Zminimalizowano bowiem wady soczewek, które związane są z ich skomplikowaną optyką, a więc np. generowanie olśnień czy aureoli wokoło źródeł światła. To optymalny wybór w przypadku szerokiej grupy pacjentów. Jednak i tu wybór takiej soczewki możliwy jest głównie w prywatnych placówkach.
Nawet jeśli wybierzemy starszą technikę operacyjną?
Tak. NFZ zazwyczaj finansuje tylko wszczepienie soczewek jednoogniskowych, nie ma też możliwości dopłacenia do bardziej zaawansowanej soczewki. Dokonując wyboru, pacjent musi pamiętać, że soczewkę oka możemy wymienić raz w życiu. Jeśli wybierze jednoogniskową, będzie na zawsze skazany na dodatkową korekcję okularową.
Czy w operacyjnym leczeniu jaskry, drugiej po zaćmie przyczyny ślepoty w kraju, też mamy innowacje?
Tak. Dający znakomite efekty zabieg z użyciem implantu Preserflo MicroShunt®, po raz pierwszy wykonany w Polsce w 2019 roku. To „mikrorureczka” ułatwiająca odpływ cieczy wodnistej, co obniża podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe. Jest ono podstawową przyczyną degeneracji nerwu wzrokowego w przebiegu jaskry. Taki zabieg to tak zwana minimalnie inwazyjna procedura, bo implant wszczepia się od zewnątrz poprzez kanał śródtwardówkowy o średnicy zaledwie 0,5 mm. Eliminuje to ryzyko powikłań związanych z wykonywaniem czynności wewnątrz oka, a i czas rekonwalescencji pacjenta jest znacząco skrócony w stosunku do dawnych zabiegów przetokowych, takich jak trabekulektomia. To też w wielu przypadkach znakomita alternatywa wobec przewlekle stosowanych kropli przeciwjaskrowych.
Prof. dr hab. n. med. Jacek P. Szaflik
