Histopatologia (histologia patologiczna) to jedna z nauk medycznych. Dzięki badaniu histopatologicznemu pobranego materiału diagnostycznego (wycinek histopatologiczny), możliwe jest precyzyjne określenie rodzaju zmiany chorobowej. Badania histopatologiczne mają ogromne znaczenie dla pacjenta oraz lekarza, bo pozwalają dobrać terapię celowaną w rodzaj schorzenia, a także ułatwiają monitorowanie postępów w leczeniu.
Badanie histopatologiczne – co to jest?
Badania histopatologiczne (badania mikroskopowe materiału tkankowego) kojarzymy przede wszystkim z chorobami nowotworowymi, jednak znajdują one także zastosowanie na etapie diagnostyki i leczenia schorzeń o innym podłożu oraz są podstawą skutecznej profilaktyki.
Kiedy poddać się badaniu?
Konieczność poddania się badaniu histopatologicznemu często napawa nas lękiem, jednak nie mamy się czego obawiać, bo pobranie wycinka do badań histopatologicznych jest dla lekarza bardzo cenną wskazówką diagnostyczną, dzięki której może on dostosować metodę leczenia do rodzaju schorzenia.
Badanie histopatologiczne znajduje zastosowanie w przypadku schorzeń narządów wewnętrznych oraz zmian, które pojawiają się na naszej skórze i błonach śluzowych. Pobranie wycinka do badań histopatologicznych pozwala określić rodzaj zmiany chorobowej. Często do badań histopatologicznych wysyłane są wycinki zmian, które zostają pobrane podczas gastroskopii, zabiegów dermatologicznych oraz zabiegów chirurgicznych.
Przebieg badania histopatologicznego
Badanie histopatologiczne poprzedzone jest pobraniem wycinka chorych tkanek. Pobranie materiału do badania mikroskopowego odbywa się podczas biopsji. Biopsja to inwazyjny zabieg medyczny, który przeprowadzany jest najczęściej w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, jednak nie zawsze konieczne jest znieczulanie pacjenta. Wyróżniamy kilka rodzajów biopsji np. biopsja cienkoigłowa i biopsja gruboigłowa, które są wykonywane, gdy nie zachodzi konieczność otwierania pacjenta.
Jak pobiera się materiał histopatologiczny?
Materiał tkankowy może zostać także pobrany podczas operacji, co jest rutynową czynnością medyczną w przypadku wielu zabiegów chirurgicznych oraz podczas wykonywania badań endoskopowych. Materiał do badania histopatologicznego pobierany jest bez wcześniejszego znieczulenia m.in. podczas cytologii złuszczeniowej.
Pozyskane w różny sposób tkanki są następnie badane pod mikroskopem. Badania histopatologiczne wykonywane są zarówno w celach diagnostycznych, jak i profilaktycznych. Pobrany materiał tkankowy jest badany pod mikroskopem oraz opisywany przez specjalistę, który rozpoznaje patomorfologiczną przyczynę choroby.
Obróbka pobranych tkanek uwzględnia m.in.:
- utrwalenie pobranego od pacjenta materiału tkankowego,
- umieszczenie materiału tkankowego w płynnej parafinie,
- pocięcie parafinowego bloczka na niewielkie fragmenty,
- umieszczenie przygotowanego do badania materiału tkankowego na szkiełkach mikroskopowych,
- barwienie materiału tkankowego, co pozwala na dokładne zbadanie każdej struktury komórkowej.
Badania histopatologiczne są niezwykle ważne w przypadku podejrzenia nowotworowego charakteru zmiany chorobowej, bo pozwalają dokładnie określić jej rodzaj, a także stopień złośliwości. Dzięki badaniu histopatologicznemu diagnozowane są także zmiany o charakterze zapalnym, bakteryjnym, wirusowym oraz zwyrodnieniowym. Dzięki dokładnej analizie histopatologicznej pobranego od pacjenta materiału tkankowego lekarz uzyskuje informacje na temat podłoża zmiany chorobowej, co pozwala dobrać właściwą metodę leczenia schorzenia.
Badanie histopatologiczne wykonywane jest także po poronieniu w celu m.in. stwierdzenia, jakie wady płodu doprowadziły do utraty ciąży.
Wyniki histopatologiczne
Na wynik badania histopatologicznego czeka się kilka dni, co ma związek m.in. z koniecznością odpowiedniej obróbki materiału tkankowego. Analizy histopatologicznej dokonuje lekarz histopatolog lub patomorfolog, a następnie wykonywany jest opis materiału tkankowego, który uwzględnia rozpoznanie patomorfologiczne. Wyniki badania histopatologicznego powinny być interpretowane przez specjalistę.
Czytaj też:
Czym są drobnoustroje? Spotykamy je w wodzie, glebie i ludzkim organizmie