Gastroskopia jest bardzo ważnym badaniem, które pozwala zdiagnozować wiele chorób. Stosowana jest także w celach profilaktycznych np. u pacjentów obciążonych ryzykiem rozwoju raka przełyku lub żołądka, jak i w celu wykrycia przyczyny występujących u pacjenta dolegliwości. Badanie to nie należy do przyjemnych, jednak nie powinniśmy z niego rezygnować, bo pozwala wykryć chorobę oraz bezinwazyjnie pobrać wycinki tkanek.
Co to jest gastroskopia?
Gastroskopia (panendoskopia, gastrofiberoskopia) to metoda diagnostyczna, która po raz pierwszy została zastosowana w 1868 roku. Wraz z rozwojem medycyny gastroskopia oraz pozwalający na jej przeprowadzenie gastroskop były ulepszane, dzięki czemu badanie pozwala obecnie nie tylko na wziernikowanie przełyku, żołądka i dwunastnicy, ale także umożliwia pobieranie wycinków tkanek do badań histopatologicznych oraz przeprowadzenia drobnych zabiegów chirurgicznych np. wycinanie polipów. Gastroskopia jest badaniem bezpiecznym, które zrewolucjonizowało gastrologię, czyli dziedzinę medycyny, zajmującą się chorobami układu pokarmowego.
Badanie gastroskopowe odbywa się za pomocą giętkiego, zaopatrzonego w źródło światła panendoskopu, czyli rodzaju endoskopu, który zastąpił początkowo stosowane w celach wziernikowania żołądka gastroskopy. Gastroskopii mogą zostać poddani pacjenci w różnym wieku. Badanie to pozwala na stosunkowo szybkie zdiagnozowanie przyczyn pojawiających się dolegliwości oraz ocenę stanu zdrowia tkanek górnego odcinka przewodu pokarmowego. Dzięki gastroskopii można także ocenić skuteczność leczenia np. wrzodów i monitorować zdrowie pacjentów, u których występują, mogą wystąpić lub występowały nowotwory układu pokarmowego. Co więcej, gastroskopia bywa stosowana także w celu usuwania z przełyku lub żołądka ciał obcych oraz wykrywania obecności chorobotwórczej bakterii Helicobacter pylori.
Rodzaje gastroskopii
Gastroskopia to potocznie używana nazwa badania górnego odcinka przewodu pokarmowego. W terminologii medycznej termin ten stosowany jest jedynie w przypadku badania żołądka z wykorzystaniem panendoskopu (niegdyś gastroskopu). Badanie endoskopowe przełyku to ezofagoskopia, a badanie endoskopowe dwunastnicy prawidłowo nazywane jest duodenoskopią.
Gastroskopia – na czym polega to badanie?
Gastroskopia polega na wprowadzeniu do układu pokarmowego pacjenta panendoskopu. Odbywa się to przez jamę ustną. Niegdyś zabieg nie był wykonywany w miejscowym znieczuleniu, co sprawiało, że nie należał on do przyjemnych. Obecnie stosowane jest miejscowe znieczulenie gardła, które pozwala nieco znieść nieprzyjemne dolegliwości związane z wprowadzaniem do przełyku aparatury diagnostycznej. Znieczulenie pozwala uniknąć bólu oraz zmniejsza towarzyszący badaniu odruch wymiotny.
Możliwe jest także zastosowanie znieczulenia ogólnego, które pozwala całkowicie znieść stres towarzyszący badaniu, o ile stan zdrowia pacjenta nie jest ku temu przeciwwskazaniem. Przed wprowadzeniem do przełyku panendoskopu pacjentowi zakładany jest specjalny ustnik, który zapobiega zamykaniu jamy ustnej podczas badania. Gastroskopia wykonywana jest w pozycji leżącej – pacjent musi położyć się na lewym boku. W zależności od celu wykonania gastroskopii trwa ona kilka lub kilkanaście minut. Badanie nie jest przyjemne, jednak nie obciąża zanadto organizmu i pozwala przeprowadzić zarówno badania diagnostyczne, jak i ma znaczenie terapeutyczne.
Jak przygotować się do gastroskopii?
W zależności od celu przeprowadzenia gastroskopii może być konieczne wykonanie np. badań krwi oraz odstawienie niektórych leków. O tym decyduje lekarz prowadzący. Przygotowanie do gastroskopii w przypadku pacjentów przyjmujących leki na żołądek może trwać nawet 2 tygodnie. We wszystkich przypadkach wykonanie gastroskopii wymusza krótki, minimum 6-godzinny post. Na 4 godziny przed badaniem można przyjąć niewielką ilość wody. Bardzo ważne jest, aby przed badaniem nie palić papierosów. Choć może się to wydawać nieco dziwne, to w dniu zabiegu nie powinno się także żuć gumy. W przypadku pacjentów obciążonych powikłaniami po badaniu lekarz może zlecić np. przyjmowanie antybiotyku.
Gastroskopia – wskazania
Gastroskopia jest badaniem przeprowadzanym u pacjentów z dolegliwościami układu pokarmowego. Do jej wykonania powinny skłonić:
- nawracająca zgaga,
- ból w nadbrzuszu,
- wzdęcia,
- nudności i wymioty po posiłkach,
- odczuwany w jamie brzusznej dyskomfort,
- kwaśne odbijanie,
- cofanie się treści żołądkowej do przełyku (refluks).
Wskazaniem do wykonania gastroskopii są także dolegliwości, które mogą wskazywać na krwawienia z przełyku oraz występowanie polipów, nadżerek i zmian o podłożu nowotworowym. Do takich objawów zaliczamy przede wszystkim krwawe wymioty, ból brzucha, biegunki, smoliste, czarne stolce, uczucie pełności po jedzeniu, problemy z przełykaniem pokarmów, uczucie ciała obcego w przełyku.
Czytaj też:
Uspokój jelita, czyli jak radzić sobie z zespołem jelita nadwrażliwegoCzytaj też:
Ból pod prawym żebrem – najczęstsze przyczyny, objawy towarzyszące i diagnostyka