Z drobnoustrojami stykamy się każdego dnia. Zasiedlają one nasz organizm, tworząc florę bakteryjną, a także obecne są w wodzie, powietrzu, glebie oraz na naszej skórze i skórze zwierząt. Nie wszystkie mikroorganizmy stanowią dla nas zagrożenie, jednak w sprzyjających warunkach nawet „przyjazne” drobnoustroje mogą stać się przyczyną choroby.
Do grupy drobnoustrojów zaliczamy zarówno organizmy roślinne, jak i zwierzęce, które występują na każdym z poziomów łańcucha pokarmowego, pełniąc różne funkcje.
Drobnoustroje – co to?
Drobnoustroje (mikroby) to organizmy żywe, które widoczne są pod mikroskopem. Drobnoustroje możemy podzielić pod względem różnych kryteriów, uwzględniając m.in. ich systematykę, funkcje oraz strukturę. Najczęściej drobnoustroje dzielone są na drobnoustroje chorobotwórcze i drobnoustroje gnilne. Do chorobotwórczych drobnoustrojów zaliczamy m.in.:
- wirusy,
- bakterie,
- grzyby,
- pierwotniaki.
Ze względu na sposób odżywiania drobnoustroje dzielimy na samożywne i cudzożywne. Niektóre żyją z nami w symbiozie, ułatwiając m.in. trawienie pokarmu i przyswajanie związków odżywczych, inne wywołują choroby i wówczas nazywamy je zarazkami. Drobnoustroje symbiotyczne oraz komensale mogą stać się przyczyną problemów ze zdrowiem, jeżeli zaczną się nadmiernie namnażać – tak jest m.in. w przypadku niektórych bakterii oraz grzybów.
Ze zdrowotnego punktu widzenia najważniejsze dla nas są drobnoustroje symbiotyczne oraz drobnoustroje chorobotwórcze. Pierwszą grupę stanowią m.in. pożyteczne bakterie jelitowe, które tworzą mikroflorę naszego układu pokarmowego, wspomagając funkcje trawienne oraz wpływając na ogólne zdrowie i samopoczucie m.in. poprzez wspieranie naturalnej odporności organizmu i wpływ na redukcję ryzyka rozwoju niektórych chorób. Drobnoustroje chorobotwórcze to grupa szczególnie niebezpiecznych dla zdrowia, wywołujących choroby zakaźne mikrobów, które odpowiedzialne są m.in. za tzw. infekcje sezonowe.
Jakie choroby wywołują drobnoustroje?
Chorobotwórcze drobnoustroje są przyczyną rozwoju wielu chorób. Stykamy się z nimi każdego dnia we własnym domu, obiektach użyteczności publicznej, na ulicy, w pracy, komunikacji miejskiej i na łonie natury. Do naszego organizmu mogą dostawać się drogą kropelkową, pokarmową oraz przez naturalne otwory ciała i uszkodzenia skóry, a także błon śluzowych. Do szczególnie niebezpiecznych drobnoustrojów zaliczamy wirusy, które często mutują oraz zyskujące odporność na antybiotyki bakterie.
Często wywoływane przez drobnoustroje schorzenia to m.in.:
- przeziębienie,
- grypa,
- choroba COVID-19,
- infekcje grypopodobne,
- zatrucia pokarmowe,
- infekcje intymne,
- infekcje układu moczowego,
- grzybica,
- próchnica zębów,
- paradontoza,
- choroby skóry i błon śluzowych.
Drobnoustroje mogą stać się przyczyną stosunkowo niegroźnych schorzeń oraz chorób o ciężkim przebiegu i chorób przewlekłych. Niektóre z nich mogą inicjować procesy mutagenne, zwiększając ryzyko rozwoju nowotworów oraz innych schorzeń, które wymagają długotrwałego leczenia.
Wirusowe lub bakteryjne podłoże mają m.in. niektóre choroby autoimmunologiczne. Drobnoustroje są szczególnie niebezpieczne dla osób z obniżoną odpornością organizmu, osób przewlekle chorych, niemowląt, małych dzieci, a także seniorów.
Podsumowując, drobnoustroje to wyjątkowo różnorodna pod względem systematyki, budowy i pełnionych funkcji grupa różnych mikroorganizmów. Zaliczamy tu m.in. wirusy, bakterie, grzyby, glony, pierwotniaki. Pełnią one różne funkcje oraz cechują się odmiennym wpływem na ludzki organizm.
Warto wiedzieć, że przed chorobotwórczymi drobnoustrojami możemy się bronić, pamiętając o przestrzeganiu zasad higieny, m.in. często myjąc ręce. Nie wszystkie drobnoustroje zagrażają naszemu zdrowiu – w tej grupie znajdują się także pożyteczne mikroby, które wspomagają funkcjonowanie ludzkiego organizmu, stanowiąc ważny element np. mikroflory układu pokarmowego oraz mikrobiomu skóry.
Czytaj też:
Wąglik to bakteria, która była stosowana jako broń biologiczna. Czy dziś stanowi zagrożenie?