Laktoza to substancja, która występuje w mleku wszystkich ssaków. Jest to cukier, dzięki któremu mleko ma słodki smak. Aby został strawiony w organizmie, konieczna jest obecność enzymu o nazwie laktaza. Niedobór tego enzymu może prowadzić do nietolerancji laktozy, która objawia się występowaniem szeregu dolegliwości ze strony układu trawiennego.
Czym jest laktoza?
Laktoza to cukier mlekowy zbudowany z glukozy i galaktozy. Jest to substancja rozpuszczalna w wodzie, której wysokie stężenia występują w pokarmie kobiecym. Mogą tam wynosić nawet 7 procent, co jest wartością wyższą niż zawartość laktozy w mleku krowim (do 4,9 procenta). Laktoza zawarta w mleku kobiecym dostarcza niemowlęciu kalorii, a zatem energii niezbędnej do właściwego rozwoju i poznawania świata.
Jakie funkcje pełni laktoza?
Laktoza odpowiada za:
- wchłanianie wapnia
- wchłanianie magnezu
- wchłanianie cynku
- produkcję kwasu mlekowego
- wsparcie mikroflory jelitowej
- dostarczanie energii niemowlętom
Dodatkowo, laktoza jest źródłem galaktazy, która bierze udział w procesach zachodzących w układach nerwowym i immunologicznym.
Laktoza a laktaza
Aby laktoza została rozłożona w organizmie, konieczna jest obecność enzymu o nazwie laktaza. Z badań wynika, że nawet ponad 30 procent osób dorosłych może cierpieć na niedobory tego enzymu, co powoduje wystąpienie objawów nietolerancji laktozy. Nierozłożona laktoza trafia do jelita grubego i w bardzo szybkim czasie powoduje objawy nietolerancji.
Czym jest nietolerancja laktozy?
Nietolerancja laktozy to zaburzenie, na które może cierpieć nawet 80 procent osób dorosłych. Objawia się występowaniem:
- bolesnych skurczy jelit
-
bólów brzucha
- biegunek
- mdłości
- wzdęć
- gazów
Rodzaje nietolerancji
Istnieje kilka rodzajów nietolerancji laktozy. Wyróżnia się:
- wrodzoną nietolerancję laktozy u niemowląt
- pierwotną nietolerancję laktozy u osób w wieku dojrzałym
- wtórną nietolerancję laktozy u osób dorosłych
Nietolerancji laktozy może towarzyszyć też nietolerancja glutenu.
Wrodzona nietolerancja laktozy u niemowląt
Występuje dość rzadko i niestety oznacza, że trzeba wykluczyć produkty z laktozą na stałe z diety. Spożywanie produktów z laktozą może wywoływać u dzieci bardzo silne bóle brzuszka i biegunkę, która ma wodnisty charakter.
Pierwotna nietolerancja laktozy u dorosłych
Pierwotna nietolerancja laktozy u osób w wieku dojrzałym to inaczej hipolaktazja, która ujawnia się w wieku dorosłym. Nie jest związana z wrodzoną nietolerancją laktozy, najczęściej występuje zupełnie niezależnie od niej. Może być uzależniona od czynników genetycznych. Charakteryzuje się niedoborem laktazy, enzymu rozkładającego laktozę. Objawia się bólami brzucha, skurczami jelit i objawami ze strony układu trawiennego.
Wtórna nietolerancja laktozy u dorosłych
Wtórna nietolerancja laktozy u osób dorosłych może pojawiać się jako skutek przyjmowania silnych leków lub występowania chorób układu trawiennego. Niekiedy jest efektem antybiotykoterapii, która nie tylko prowadzi do wyjałowienia flory jelit, ale też może negatywnie przyczyniać się do niszczenia błony śluzowej jelit.
Wtórna nietolerancja laktozy może być związana z występowaniem choroby Leśniowskiego-Crohna, alergii pokarmowych, a także celiakii.
Jak zdiagnozować nietolerancję laktozy?
Aby zdiagnozować nietolerancję laktozy warto udać się do lekarza rodzinnego lub internisty. Po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu medycznego lekarz skieruje na odpowiednie badania. Mogą nimi być test tolerancji laktozy, który polega na mierzeniu poziomu glukozy we krwi lub wodorowy test oddechowy, który polega na sprawdzeniu ile wodoru znajduje się w wydychanym powietrzu. Pozwala to ocenić, czy procesy trawienne przebiegają prawidłowo.
W przypadku potwierdzenia nietolerancji laktozy, należy na stałe wyeliminować z diety produkty mleczne.
Czytaj też:
Alergia pokarmowa u dzieci – przyczyny i jej objawy