Mizofonia: co to jest, objawy, przyczyny, jak leczyć?

Niektóre dźwięki bywają irytujące, jednak doświadczając rozmaitych bodźców dźwiękowych, zdrowa osoba nie odczuwa negatywnych emocji. Osoby cierpiące na mizofonię odbierają dźwięki dochodzące z ich otoczenia w całkiem inny sposób. Schorzenie to powoduje, że zwykłe odgłosy stają się nie do zniesienia, powodując zdenerwowanie, złość i agresję.

Co o mizofonii mówi nauka?

Prowadzone do tej pory badania dowiodły, że mizofonia dość często dotyczy osób z niedosłuchem, dlatego zwiększa on ryzyko wystąpienia tego schorzenia. Jej pierwsze objawy pojawiają się u dzieci i młodzieży. Wraz z wiekiem objawy tej choroby mogą się nasilać, znacząco utrudniając normalne funkcjonowanie w domu oraz wręcz uniemożliwiając prowadzenie życia społecznego.

Choć nadal niewiele wiadomo o mizofonii – nie są znane dokładne przyczyny rozwoju tej choroby – to prowadzone badania pozwoliły nie tylko wyodrębnić dość dużą grupę najczęściej wywołujących negatywne emocje dźwięków, ale także powiązać to zaburzenie z innymi schorzeniami, które zwiększają ryzyko rozwoju choroby.

Do stworzenia terminu „mizofonia” przyczyniły się badania prowadzone na grupie osób cierpiących na uciążliwe szumy uszne (np. w trakcie leczenia szumów usznych), które miały związek m.in. z dysfunkcjami narządu słuchu o różnorodnym podłożu. Lekarzy zainteresowała np. zmiana zachowania pacjentów, u których na skutek oddziaływania bodźców dźwiękowych pojawiał się znaczny niepokój, gniew i agresja.

Mizofonia – co to jest?

Mizofonia to zaburzenie, które wyzwala negatywne emocje oraz powoduje występowanie nieprzyjemnych objawów somatycznych. Pojawiają się one jako odpowiedź na otaczające nas specyficzne grupy dźwięków, których osoby zdrowe mogą nawet nie zauważać. Są to dźwięki związane z normalną aktywnością ludzką oraz dźwięki wydawane np. przez urządzenia, z których na co dzień korzystamy.

W związku z niespecyficzną grupą wyzwalających nieprzyjemne odczucia dźwięków osoby doświadczające tej choroby mają poważne problemy z normalnym funkcjonowaniem w domu i społeczeństwie, a także nawiązywaniem bliższych relacji.

Mizofonia to nadal badane schorzenie. Audiolodzy, neurolodzy, psychiatrzy i inni specjaliści od ponad dwóch dekad intensywnie pracują nad znalezieniem przyczyn oraz opisaniem wszystkich objawów tej choroby, a także opracowaniem metody jej leczenia, która poprawiałaby jakość życia chorych i ułatwiała normalne funkcjonowanie w domu i poza domem.

W przypadku tej choroby odpowiednio dostosowana do potrzeb pacjenta przestrzeń mieszkalna staje się często jedyną strefą komfortu, której opuszczenie wiąże się z cierpieniem fizycznym i psychicznym.

Mizofonia – przyczyny choroby

Przyczyny mizofonii są nadal badane. Dzięki dotychczas przeprowadzonym badaniom m.in. za pomocą rezonansu magnetycznego zauważono, że u pacjentów występują nietypowe reakcje somatyczne w odpowiedzi na niektóre bodźce dźwiękowe. Miały one związek z odczuwaniem silnego stresu, wywołując typowe objawy zdenerwowania m.in. szybkie bicie serca oraz przyśpieszenie oddechu. Odkryto również, że u osób cierpiących na mizofonię na skutek bodźców dźwiękowych pojawia się nietypowa aktywność w płacie czołowym mózgu.

Choć mizofonia jest schorzeniem, które zostało po raz pierwszy opisane stosunkowo niedawno, to jest ona łączona z innymi, lepiej poznanymi schorzeniami i zaburzeniami m.in.:

• autyzmem,
• szumami usznymi o różnym podłożu,
• migreną,
• zespołem Williamsa,
• boreliozą,
• przebytym zapaleniem opon mózgowych,
• zaburzeniami w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego.

Powyższe schorzenia zwiększają ryzyko pojawienia się nadwrażliwości na dźwięki.

Jakie jeszcze choroby mogą wiązać się z mizofonią?

Wśród badanych chorych zauważono także związek mizofonii z urazami głowy, które miały miejsce w okresie dzieciństwa. Niektóre badania wskazują również na związek mizofonii z zespołem stresu pourazowego (PTSD). Mizofonia nie została jednak ujęta w psychiatrycznych klasyfikacjach chorób DSM.

Nadwrażliwość na dźwięki może mieć różne podłoże, dlatego w pierwszej kolejności podczas diagnostyki wyklucza się m.in. schorzenia słuchu o wrodzonym i nabytym charakterze, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, fonofobię, chorobę afektywną dwubiegunową i zaburzenia o podłożu lękowym.

Jakie dźwięki powodują mizofonię?

Pierwsze objawy mizofonii często są dla chorego sporym zaskoczeniem. Pojawianie się złego samopoczucia generują nawet niezbyt głośne dźwięki, które są związane z:

• normalną aktywnością bliskich i otoczenia pacjenta,
• pracą niektórych sprzętów i urządzeń codziennego użytku,
• obecnością w naszym otoczeniu zwierząt domowych.

Drażniące dla chorych i powodujące np. ból głowy, są także bodźce wizualne, które związane są z wywołującymi nieprzyjemne odczucia dźwiękami. Mizofonia powoduje nadwrażliwość na m.in.:

• odgłosy wydawane przez zwierzęta domowe (np. szczekanie psa i miauczenie lub mruczenie kota),
• płacz dziecka,
• pociąganie nosem,
• kichanie,
• kaszel,
• wydmuchiwanie nosa,
• chrząkanie,
• odgłosy związane z żuciem i przełykaniem,
• odgłosy wydawane przez urządzenia AGD,
• kapanie wody,
• szuranie nogami,
• odgłos pisania na klawiaturze komputera,
• klikanie długopisem,
• stukanie,
• tykanie zegara.

Kiedy pojawiają się pierwsze objawy mizofonii?

W większości przypadków pierwsze objawy mizofonii pojawiają się u dzieci, które ukończyły 7. rok życia, jednak zaburzenie to może powodować pewne trudności adaptacyjne znacznie wcześniej. Objawiają się one m.in. niepokojem niemowląt i małych dzieci, który jest związany z bodźcami dźwiękowymi. Nadmierne reagowanie na ignorowane przez większość osób dźwięki bywa bagatelizowane, co może opóźnić postawienie diagnozy i rozpoczęcie leczenia.

Zaburzenia związane z mizofonią objawiają się nienaturalnym pobudzeniem, niepokojem oraz odczuwaniem lęku na skutek docierających do chorego bodźców dźwiękowych. Pierwsze objawy choroby są zwykle łagodne, jednak wraz z upływem lat irytacja i rozdrażnienie narastają, a denerwujące chorego dźwięki stają się nie do zniesienia. Skutkuje to nasileniem się objawów choroby, co dość często przejawia się agresją w stosunku do otoczenia.

Objawy mizofonii

Agresja werbalna i agresja fizyczna nie są jedynym z poważnych objawów mizofonii, bo zaburzenia w odbieraniu docierających z otoczenia chorego dźwięków, wywołują również silne objawy somatyczne. Na skutek nadwrażliwości na dźwięki mogą występować objawy takie jak:

• bóle głowy,
• duszności,
• pogarszające się samopoczucie,
• ból w klatce piersiowej,
• uczucie ucisku w klatce piersiowej,
• uczucie zbliżającego się omdlenia,
• chęć natychmiastowej ucieczki z miejsca, w którym pacjent odczuwa nieprzyjemne objawy,
• ataki paniki,
• utrata przytomności.

Osobom chorym mogą również dokuczać inne objawy, które pojawiają się zarówno na skutek oddziaływania drażniących dźwięków, jak i w związku z narastającym napięciem nerwowym i lękiem, który chory odczuwa przed konfrontacją z irytującymi go bodźcami dźwiękowymi.

Zaliczamy do nich m.in. częstomocz. W tym przypadku częstomocz nie ma podłoża chorobowego i nie jest związany z diagnozą taką jak np. zapalenie dróg moczowych, cukrzyca lub nadciśnienie tętnicze, ale ze stanem psychicznym pacjenta.

Innym objawem somatycznym, którego może doświadczać pacjent, a który pojawia się na skutek napięcia nerwowego, jest biegunka ze stresu – mogą ją wywołać zarówno uciążliwe dla chorego dźwięki, jak i lęk przed tym, że wywołają one atak paniki.

Sposoby leczenia mizofonii

W leczeniu mizofonii zastosowanie znajduje terapia habituacyjna (Tinitus Retraining Therapy), która polega na kojarzeniu nieprzyjemnych dźwięków z dźwiękami, które przywołują pozytywne skojarzenia np. utworami muzycznymi ulubionego wykonawcy. Brak jest skutecznego produktu leczniczego na mizofonię.

W leczeniu związanych z tą chorobą zaburzeń lękowych, które pojawiają się na skutek narastającego dyskomfortu, nie są stosowane np. leki wyciszające i ułatwiające radzenie sobie z niepokojem oraz związanymi z nim objawami somatycznymi. W przypadku stosowania leków uspokajających i przeciwlękowych do leczenia mizofonii samopoczucie pacjentów nie ulega poprawie.