Zespół stresu pourazowego to zaburzenie psychiczne, którego podłożem jest traumatyczne przeżycie. Najczęściej dotyczy on żołnierzy biorących udział w misjach wojennych, policjantów, strażaków, lekarzy, ratowników medycznych. Nie oznacza to jednak, że my i nasi bliscy nie możemy zmagać się z tym zaburzeniem. Każda trauma może wiązać się z wystąpieniem zespołu stresu pourazowego, który wymaga odpowiedniego leczenia. Za taką sytuację można uznać nawet przeżycia związane z pandemią COVID-19.
Czym jest zespół stresu pourazowego?
Zespół stresu pourazowego to występujące w wyniku przeżycia traumy zaburzenie lękowe. Może dotyczyć zdarzeń, których byliśmy jedynie świadkami, jak i zdarzeń, w których uczestniczyliśmy. Niezależnie od podłoża tego zaburzenia u osoby doświadczającej PTSD występują określone objawy somatyczne, objawy psychiczne oraz zachowania, które odbiegają od normy i stają się przyczyną poważnych problemów zdrowotnych. Ze stresem pourazowym trudno poradzić sobie samodzielnie, więc najlepszym wyjściem okazują się psychoterapia oraz leczenie psychiatryczne z zastosowaniem odpowiedniego leczenia farmakologicznego, jeżeli zachodzi taka konieczność. Wiele zależy od tego, jakie podłoże ma zespół stresu pourazowego oraz jak bardzo nasilone są jego objawy.
Przyczyny wystąpienia zespołu stresu pourazowego
Przyczyny zespołu stresu pourazowego mogą być bardzo różne. W przypadku żołnierzy za stres pourazowy odpowiadają doświadczenia wojenne oraz emocje związane z odebraniem życia innym ludziom. Już samo bycie uczestnikiem wojny, oglądanie ogromu cierpienia, obcowanie ze śmiercią i obawa o własne życie, są wystarczające, aby wystąpił zespół stresu pourazowego. Z drugiej strony na PTSD cierpią także cywile zamieszkujący na terenach objętych działaniami wojennymi, sanitariusze, strażacy…
Zespół stresu pourazowego może mieć także inne podłoże. Zagrożone jego wystąpieniem są osoby mające styczność z makabrycznymi widokami, niosące pomoc ofiarom wypadków oraz uczestniczące w różnych akcjach m.in. antyterrorystycznych i ratunkowych. Stres pourazowy może mieć rozmaite podłoże i może dotyczyć także osób z pozoru nienarażonych na traumę.
Dość często diagnozowany jest u ofiar przemocy, molestowania, gwałtu, świadków i uczestników wypadków, a także osób, które w bezpośredni lub pośredni sposób były narażone na wystąpienie bodźców, które przekroczyły granice ich wytrzymałości psychicznej, powodując uraz psychiczny. Coraz częściej mówi się o zespole stresu pourazowego, który ma związek z rzeczywistością, w której żyjemy, czyli z pandemią. Diagnozowany jest on m.in. u ozdrowieńców, którzy przeszli chorobę COVID-19.
Zespół stresu pourazowego – objawy
Zespół stresu pourazowego wywołuje objawy somatyczne oraz psychiczne. Ich nasilenie bywa różne i nie wszystkie muszą ujawnić się zaraz po doznanej traumie. PTSD powoduje objawy typowe dla zaburzeń lękowych. Do dość charakterystycznych dla PTSD objawów somatycznych zaliczamy m.in.:
- bezsenność lub problemy ze snem,
- zaburzenia rytmu serca,
- drżenie dłoni,
- omdlenia,
- kołatanie serca,
- uczucie wewnętrznego drżenia,
- nadwrażliwość na niektóre bodźce,
- nadmierną potliwość,
- zaburzenia pamięci,
- problemy z koncentracją uwagi.
Zespół stresu pourazowego może także wywołać inne, typowe i nietypowe dla zaburzeń o podłożu lekowym objawy somatyczne.
Poza objawami somatycznymi zespół stresu pourazowego powoduje także zaburzenia psychiczne. Zaliczamy do nich m.in.:
- omamy wzrokowe i słuchowe,
- napady agresji,
- nadpobudliwość,
- napady paniki,
- obsesyjne unikanie niektórych sytuacji,
- odczuwanie ciągłego lęku,
- koszmary senne,
- autoagresję.
Typowe dla PTSD są obsesyjne powracanie do traumatycznych wydarzeń, analizowanie sytuacji, doszukiwanie się w najbliższym otoczeniu podobnych zagrożeń, dążenie do eliminacji wyimaginowanych wrogów, obsesyjna kontrola i „ochrona” bliskich. Osoby cierpiące na zespół stresu pourazowego bywają niebezpieczne dla siebie oraz swojego otoczenia, dlatego powinny zostać otoczone odpowiednią opieką psychologiczną i psychiatryczną.
Czytaj też:
Tokofobia: czy z lękiem przed porodem można sobie jakoś poradzić?