Chrypa, choć często jest bagatelizowana, może być objawem wielu chorób, czasami naprawdę poważnych. Bywa spowodowana chorobami krtani – pojawia się wtedy nagle i ustępuje przeważnie w ciągu dwóch tygodni. Przyczyną może być też krup (podgłośniowe zapalenie krtani). Choroby krtani często towarzyszą osobom, które ze względu na swój zawód, nadużywają głosu – mowa na przykład o nauczycielach czy śpiewakach. Powodem może być też choroba refluksowa przełyku czy narażenie na dym tytoniowy. Bywają też związane z epizodycznym nadużyciem głosu. Chrypa może być jednak również objawem nowotworu, dlatego nie można jej lekceważyć.
Chrypa jako pierwszy objaw nowotworu krtani
Chrypka często jest jednym z pierwszych objawów nowotworu krtani, który stanowi 2 procent wszystkich nowotworów złośliwych, jednak jest najpowszechniejszym nowotworem w obrębie głowy i szyi. Zazwyczaj umiejscowiony jest na strunach głosowych (dotyczy to 60-75 procent guzów), a także powyżej strun (25-40 procent przypadków). Znacznie rzadziej jest zlokalizowany poniżej strun głosowych (występuje to w mniej niż 5 procent przypadków). Objawy zależą od lokalizacji nowotworu, a także stopnia jego zaawansowania. Inne objawy raka krtani to:
- zaburzenia połykania,
- ból przy połykaniu,
- częste odkrztuszanie,
- zmiana głosu,
- duszności
- kaszel,
- bólu ucha.
Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia raka krtani?
Do najczęstszych czynników ryzyka wystąpienia nowotworu krtani zalicza się palenie tytoniu – to właśnie ono zwiększa ryzyko zachorowania na ten nowotwór aż 30-krotnie. Wśród osób, u których wykryto raka krtani – 98 procent stanowią palacze (głównie wypalający 20 i więcej papierosów dziennie). Choroba ta bardzo rzadko pojawia się u osób niepalących. Przyczyną może być także częste spożywanie alkoholu. Z kolei połączenie obu tych czynników jeszcze bardziej naraża na zachorowanie.
Do pozostałych przyczyn zalicza się:
- ekspozycję środowiskową: bierni palacze, zanieczyszczenie środowiska,
- refluks żołądkowo-przełykowy i krtaniowo-gardłowy,
- infekcje wirusowe: wirus HPV, HSV i HIV,
- długotrwała ekspozycja (zawodowa) na drażniące substancje chemiczne: kleje, farby, rozpuszczalniki, pyły, metale ciężkie, opary kwasów.
Kiedy chrypa jest powodem do niepokoju?
Jeśli chrypa pojawi się nagle i towarzyszą jej objawy infekcji, takie jak na przykład gorączka, suchy kaszel, złe samopoczucie – nie powinna być powodem do niepokoju. Wymaga wtedy jedynie przyjmowania leków łagodzących infekcje, a także ograniczenia czynników, które podrażniają struny głosowe (na przykład dym tytoniowy, alkohol, ale też kurz). Konsultacji z lekarzem laryngologiem wymaga jednak chrypa, która nie jest związana z przewlekłym przeziębieniem lub grypą. Sygnałem alarmującym jest również to, gdy trwa ona dłużej niż dwa tygodnie (dotyczy to zwłaszcza osób palących papierosy), a także łączy się z bólem podczas mowy i problemami z wydawaniem głosu, które trwają dłużej niż kilka dni. Niepokojące symptomami są również guzy w obrębie szyi.
Konieczna jest wtedy niezwłoczna ocena przyczyny dolegliwości. Jest to szalenie istotne, ponieważ w przypadku wczesnego wykrycia nowotworu krtani można leczyć go operacyjnie lub za pomocą radioterapii. Dochodzi wtedy do około 85-90 procent wyleczeń. Jeżeli nowotwór jest w zaawansowanym stadium, nie zawsze jest możliwe leczenie operacyjne – wtedy stosuje się chemioradioterapię. To, jakie są rokowania w przypadku nowotworu krtani, zależy między innymi od stopnia jego zaawansowania, występowania przerzutów, chorób współistniejących oraz ogólnego stanu chorego.
Profilaktyka raka krtani
Niezwykle istotna jest profilaktyka raka krtani. Należy więc unikać narażania się na czynniki, które mogą prowadzić do tej choroby, na przykład wdychania substancji toksycznych lub palenia papierosów. W przypadku osób, które wykorzystują głos w pracy zawodowej, wskazane jest nauczenie się mówienia w taki sposób, który w jak najmniejszym stopniu będzie obciążał ich struny głosowe. Istotne jest także unikanie zadymionych miejsc, ograniczenie picia alkoholu, a także leczenie wszystkich stanów, które mogą być podłożem raka krtani. Każda chrypka trwająca dłużej niż dwa tygodnia powinna skłonić do wizyty u lekarza.
Czytaj też:
Szczepionką w raka trzustki? Nowe perspektywy w leczeniu śmiercionośnego nowotworuCzytaj też:
Twój pot dziwnie pachnie? Nie bagatelizuj tego, możesz mieć chorą wątrobę