Butla z tlenem medycznym – czy można ją stosować w domu?

Butla z tlenem medycznym (bądź tlen dostępny w sprayu lub w postaci koncentratora) to sprzęt, w który chce się zaopatrywać coraz więcej osób – wszystko z obawy przed koronawirusem SARS-CoV-2 i powodowaną przez niego chorobą – COVID-19(podobnie dzieje się z pulsoksymetrami). Jeszcze do niedawna działały wypożyczalnie koncentratorów tlenu, jednak zostały zamknięte, kwitnie za to sprzedaż butli tlenowych. Czy rzeczywiście warto ją kupić? Czy samodzielna chęć pomocy chorej osobie – jeśli nie ma się wykształcenia medycznego – jest bezpieczna?

Co to jest tlenoterapia?

Tlenoterapia to dostarczanie tlenu za pomocą specjalnego koncentratora tlenu. Każde urządzenie zawiera substancję zdolną do pobierania z powietrza azotu. Następnie jest on poddawany filtracji, wchłaniany, a pacjent oddycha niemal czystym tlenem. Korzystanie z koncentratora tlenu może ułatwić oddychanie przy schorzeniach górnych dróg oddechowych, ale również i przewlekłych chorób układu oddechowego.

Co to jest kondensator tlenu?

Popularność butli tlenowej znacznie wzrosła w czasie pandemii. Jeszcze do niedawna z butli tlenowej korzystano głównie w szpitalach i w ośrodkach rehabilitacyjnych do długotrwałej tlenoterapii. Później popularność zyskały urządzenia, które można stosować w warunkach domowych.

Domowy aparat tlenowy różni się od koncentratora tlenu, który jest stosowany w szpitalu lub ośrodku opieki, ale może wspomóc samopoczucie osób chorujących przewlekle na choroby dróg oddechowych (np. astmę oskrzelową lub przewlekłą obturacyjną chorobę płuc) czy na niewydolność oddechową. Urządzenia te dostarczają od 90 do nawet 96 procent tlenu, który pobierają z powietrza. Wygodne maski tlenowe sprawiają, że łatwo z nich korzystać, a same urządzenia mają wiele poziomów pracy, dzięki czemu można ich używać nawet nocą.

Jak działa butla z tlenem medycznym?

Ci, którzy chcą się zaopatrzyć w butlę z tlenem medycznym robią to przede wszystkim ze względu na to, by pomóc bliskim lub sobie w przypadku ewentualnego zachorowania na COVID-19. Chodzi o to, by, używając jej, zminimalizować trudności z oddychaniem i duszności.

Butla z tlenem medycznym jest profesjonalnym urządzeniem, a jej obsługa nie należy do najprostszych. Maszyna spręża tlen pod ciśnieniem 150 lub 200 bar, a towarzyszy jej niemały osprzęt: reduktor, sieć rurociągów, końcówka podawcza. Butlę można napełniać wielokrotnie, jednorazowe jej napełnienie powinno wystarczyć na podawanie tlenu medycznego pod ciśnieniem 200 bar przez około 130 minut, jeśli średni przepływ będzie wynosił 15l/min. Raz umieszczony w butli tlen, jeśli nie zostanie wykorzystany od razu, zachowuje ważność przez rok.

Co ważne, butlę z tlenem należy bezwzględnie napełniać tlenem medycznym, a nie technicznym, ponieważ ten drugi może stanowić źródło zanieczyszczeń. Tlen medyczny jest gazem sprężonym, w którym zawartość tlenu wynosi nie mniej niż 99 procent objętościowych. Jeśli chodzi o samą butlę – musi być ona przechowywana z daleka od źródła ognia i ciepła.

Reduktor do butli musi być zawsze w pogotowiu, a sam przepływ trzeba ustawiać w litrach na minutę, adekwatnie do saturacji krwi.

Rodzaje tlenoterapii

Tlenoterapia dzieli się na:

• tlenoterapię czynną, która polega na podłączeniu danej osoby do respiratora
• tlenoterapię bierną, która polega na oddychaniu przez maskę tlenową lub wąsów tlenowych

W szpitalu to lekarz decyduje, jaki rodzaj tlenoterapii jest konieczny w przypadku danej osoby. Osoby, które chcą korzystać z tlenu medycznego w domu, powinny także skonsultować się z lekarzem, który podpowie, jakie parametry powinno mieć dane urządzenie oraz jak dawkować tlen, by było to bezpieczne. Warto podkreślić, że przy niewydolności oddechowej pacjent zawsze trafia do szpitala.

Ile kosztuje butla z tlenem medycznym?

Tlen można zakupić nie tylko w postaci butli, ale i sprayu oraz koncentratora. Najtańszy jest ten umieszczony w puszce – kosztuje minimum kilkadziesiąt złotych, jednak wystarcza go na około 10 minut ciągłego stosowania. Koncentratory są z kolei łatwiejsze w obsłudze niż butle, nie ma też ryzyka, że wybuchną i nie trzeba w nich – jak w butlach – wymieniać co jakiś czas tlenu. Koncentratory dostępne są w cenie od kilkuset do kilku tysięcy złotych, a butle tlenowe – najbardziej profesjonalne z tych urządzeń – nawet kilkanaście tysięcy złotych. Butle z tlenem można kupić w aptece, sklepie medycznym, sklepach internetowych.

Butla z tlenem medycznym: czy jej stosowanie w domu jest bezpieczne?

Zdecydowanie nie. Należy pamiętać, że butla z tlenem medycznym jest urządzeniem profesjonalnym, a osoby, które wymagają podania tlenu powinny być leczone w szpitalu, pod czujnym okiem specjalistów. W niektórych przypadkach, po skończeniu leczenia szpitalnego, być może lekarz wspomni o zasadności użytkowania butli z tlenem także w domu. Wcześniej może zlecić też wykonanie RTG klatki piersiowej i EKG.

Mimo że zarówno butle z tlenem medycznym, jak i spraye oraz koncentratory są dostępne na rynku, nie zaleca się kupowania tych urządzeń „w razie czego”. Tym bardziej że tlen medyczny, niewłaściwie użytkowany, może spowodować więcej szkód niż pożytku i działać toksycznie. Pojawiają się w tych przypadkach takie objawy jak: ból w czasie oddychania, pogorszenie wzroku, zmiany w obrazie biochemicznym krwi.

Na koniec warto dodać, że butle z tlenem medycznym są używane nie tylko w przypadku COVID-19, ale również, a może przede wszystkim, przy takich chorobach i dolegliwościach jak m.in. mukowiscydoza, astma oskrzelowa, zwłóknienie płuc, choroby onkologiczne. W użytku domowym butle z tlenem medycznym często pozostają w przypadku rodziców dzieci z mukowiscydozą, jednak zawsze osoby te są pod tym względem dobrze przeszkolone.

Czytaj też:
Pulsoksymetr: jak pomaga osobom chorym na COVID-19?