- Jak często wykonywać prześwietlenie klatki piersiowej profilaktycznie?
- Na czym polega badanie RTG klatki piersiowej?
- Jak przebiega RTG klatki piersiowej?
- Jakie choroby wykrywa RTG klatki piersiowej?
- Jakie objawy powinny skłonić do wykonania RTG płuc?
- Czy każdy może mieć wykonane RTG klatki piersiowej?
Badanie RTG klatki piersiowej (prześwietlenie klatki) nie może być wykonywane zbyt często, co ma związek z niekorzystnym oddziaływaniem dużych dawek promieniowania X na organizm. Rentgen klatki piersiowej pozwala ocenić stan zdrowia płuc, serca i kości klatki piersiowej. Badanie to wykonywane jest nie tylko w celach diagnostycznych, ale także stanowi ważny element badań profilaktycznych. Co więcej, RTG klatki piersiowej wykonywane jest w celu monitorowania postępów leczenia przewlekłych chorób. Szczególnie ważne jest w przypadku palaczy tytoniu oraz osób narażonych na rozwój schorzeń zawodowych, które związane są z pracą w warunkach szkodliwych.
Dzięki badaniu RTG klatki piersiowej można wykryć różne nieprawidłowości w obrębie płuc, mięśnia sercowego, a także ściany klatki piersiowej. Wykonywane jest m.in. u pacjentów, u których przez dłuższy czas utrzymuje się suchy lub mokry kaszel, występują duszności, a także pojawiły się szmery i rzężenia w obrębie płuc.
Jak często wykonywać prześwietlenie klatki piersiowej profilaktycznie?
RTG klatki piersiowej to jedno z najczęściej wykonywanych badań obrazowych. Prześwietlenie klatki piersiowej powinno być wykonywane profilaktycznie co dwa lata u osób niepalących oraz raz w roku, u osób, u których występuje zwiększone ryzyko zachorowania na choroby płuc.
Wskazaniem do częstszego wykonywania prześwietlenia płuc jest także m.in. rozedma płuc i przewlekła obturacyjna choroba płuc. Ponadto prześwietlenie pozwala zdiagnozować zmiany nowotworowe płuc, zapalenie płuc czy gruźlicę.
Na czym polega badanie RTG klatki piersiowej?
Badanie RTG klatki piersiowej jest badaniem bezbolesnym i nie wywołuje żadnego dyskomfortu. Nie wymaga też specjalnego przygotowania. Prześwietlenie wykonywane jest z wykorzystaniem nowoczesnej aparatury diagnostycznej. Obrazowanie z wykorzystaniem RTG możliwe jest dzięki promieniowaniu X, które jest pochłaniane przez tkanki organizmu. Najwięcej promieniowania X pochłaniają kości, dlatego badanie RTG jest jednym z podstawowych elementów diagnostyki schorzeń ortopedycznych. Wykonywane jest m.in. u pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi, u pacjentów, u których doszło do urazów w obrębie stawów rąk i nóg, a także u pacjentów ze skoliozą i innymi schorzeniami kręgosłupa.
Tkanki miękkie, które budują narządy organizmu np. płuca i serce, są widoczne na zdjęciu RTG jako ciemne plamy. Obecnie stosowane urządzenia do badań RTG pozwalają do minimum ograniczyć negatywny wpływ promieniowania X na organizm. Jednak prześwietlenie klatki piersiowej oraz inne badania RTG wykonywane są jedynie z wyraźnych wskazań lekarza.
Aby wykonać badanie RTG, musimy uzyskać skierowanie od lekarza.
Jak przebiega RTG klatki piersiowej?
Prześwietlenie klatki piersiowej trwa krótką chwilę. Pacjent przed badaniem musi zdjąć odzież z prześwietlanego fragmentu ciała oraz biżuterię. Następnie zostaje poinstruowany, w jaki sposób ma ustawić się przy urządzeniu RTG. Badanie RTG płuc może być również wykonane u pacjentów leżących.
Zanim zostanie uruchomiony aparat RTG, pacjent musi wziąć głęboki oddech. Powietrze z płuc może być wypuszczone po wykonaniu prześwietlenia klatki piersiowej. Podczas badania niezbędna jest ochrona tarczycy oraz innych wrażliwych obszarów ciała np. okolicy jąder za pomocą specjalnych osłon, przez które nie przenikają promienie X.
Prześwietlenie klatki piersiowej może być wykonane w różnych pozycjach, czyli:
- w projekcji tylno-przedniej (PA),
- w projekcji przednio-tylnej (AP),
- w projekcji bocznej,
- w projekcji skośnej.
Najczęściej RTG klatki piersiowej wykonywane jest w projekcji tylno-przedniej i projekcji przednio-tylnej.
Jakie choroby wykrywa RTG klatki piersiowej?
Dzięki badaniu RTG klatki piersiowej lekarz może ocenić stan płuc i innych narządów klatki piersiowej. Jeżeli obraz klatki piersiowej pacjenta wskazuje, że np. rozwija się rak płuc, to niezbędne jest wykonanie dodatkowych badań m.in. badania tomografii komputerowej.
Inne schorzenia, które można zdiagnozować na podstawie wyniku RTG klatki piersiowej to m.in. zapalenie płuc, guzy płuc, gruźlica, rozedma płuc, a także niewydolność serca i inne schorzenia kardiologiczne, powiększone węzły chłonne śródpiersia i zamostkowe wole tarczycy.
Jakie objawy powinny skłonić do wykonania RTG płuc?
Prześwietlenie płuc, jeżeli nie stanowi elementu profilaktyki zdrowia, to wykonywane jest, gdy u pacjenta występują objawy wskazujące na choroby płuc lub choroby kardiologiczne. Standardowo wykonuje się RTG klatki piersiowej, gdy u pacjenta:
- występują objawy wskazujące na zmiany nowotworowe płuc, m.in. przewlekły kaszel, ból w klatce piersiowej, krwioplucie, utrata masy ciała,
- pojawiły się duszności,
- zaostrzyły się objawy schorzeń przewlekłych płuc,
- występują objawy wskazujące na nieprawidłowości w funkcjonowaniu serca np. ból za mostkiem, pieczenie w klatce piersiowej, osłabienie, zaburzenia rytmu serca,
- występują nawracające zapalenia płuc,
- występują objawy wskazujące na zmiany w jamie opłucnej,
- występują wady rozwojowe w obrębie tkanki piersiowej.
Wskazaniem do prześwietlenia płuc jest też podejrzenie obecności przerzutów nowotworowych do płuc.
W przypadku wystąpienia następujących objawów: ból i ucisk w klatce piersiowej, zaburzenia oddychania, zadyszka przy niewielkim wysiłku, męczliwość, odpluwanie podbarwionej krwią plwociny, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza, który zdecyduje, czy konieczne jest wykonanie zdjęcia rentgenowskiego.
Zanim pacjent usłyszy diagnozę, badanie rentgenowskie klatki piersiowej musi zostać opisane przez specjalistę radiologa, który poszukuje nieprawidłowości nie tylko w obrębie płuc, ale także m.in. przepony, żeber, serca i węzłów chłonnych.
Czy każdy może mieć wykonane RTG klatki piersiowej?
Istnieją przeciwwskazania do wykonania badania RTG. Jeżeli można go uniknąć – brak badania nie spowoduje zagrożenia dla zdrowia i życia – to nie jest wykonywane u kobiet ciężarnych. Badań rentgenowskich nie wykonuje się również bez wyraźnych wskazań u niemowląt i małych dzieci.
Przed wykonaniem badania RTG klatki piersiowej u pacjentów szczególnie narażonych na niekorzystne oddziaływanie promieniowania X konieczne jest wzięcie pod uwagę nie tylko korzyści, ale także ryzyka, które związane jest z wykonaniem prześwietlenia.
Czytaj też:
Można mieć gruźlicę i o tym nie wiedzieć. Ta choroba wciąż nas dotyczyCzytaj też:
Nowe metody leczenia raka płuca – rosną szanse medycyny w walce z tym nowotworem
Źródła:
- Schaefer-Prokop C., Dixon A., Diagnostyka radiologiczna, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2017
- Ptak J. i wsp., Badania obrazowe w zapaleniach płuc u dorosłych, Pneumonologia i Alergologia Polska 2011, tom 79, nr 1, strony 57–66