Trudno jest sobie wyobrazić, co czują osoby cierpiące na zaburzenia lękowe. Strach jest w tym przypadku tak silny, że prowadzi do izolacji w dobrze znanej, bezpiecznej przestrzeni oraz wiąże się z objawami fizycznymi, które kojarzymy z różnymi chorobami. Nie mają one jednak podłoża chorobowego. Objawy psychosomatyczne to szczególna grupa dolegliwości, które pojawiają się u osób z nadmiernie przeciążonym układem nerwowym, będąc dość charakterystycznym symptomem zaburzeń lękowych.
Emetofobia – utrudniający codzienne życie lęk przed wymiotowaniem
Mdłości i wymioty to dość nieprzyjemne objawy, które kojarzymy z zatruciem pokarmowym, pierwszymi tygodniami ciąży, a także niektórymi chorobami zakaźnymi. Nikt nie lubi wymiotować, jednak w przypadku większości osób, wymioty nie powodują patologicznego lęku, który utrudnia codzienne funkcjonowanie. Osoby, które nie cierpią na zaburzenia lękowe, szybko zapominają o tym, że na skutek choroby wymiotowały. Co więcej, osoby zdrowe nie odczuwają strachu przed wymiotowaniem oraz przebywaniem w pobliżu wymiotujących.
Emetofobia zmienia stosunek osoby chorej do wymiotów, powodując, że pojawiają się natrętne myśli na temat wymiotowania, a także paniczny lęk, który utrudnia wyjście poza strefę komfortu. Jest nią najczęściej prywatna przestrzeń mieszkalna chorego. Skutkuje to izolacją społeczną oraz dość specyficznym zachowaniem, które ma na celu uniknięcie wymiotowania. Emetofobia może doprowadzić do rezygnacji z pracy, zaprzestania kontaktów społecznych oraz rozwoju innych zaburzeń na tle psychicznym np. depresji, dlatego zawsze wymaga wsparcia lekarza i rozpoczęcia terapii, która pomoże odkryć przyczynę lęku oraz poradzić sobie z utrudniającymi życie objawami.
Emetofobia – przyczyny
Przyczyny emetofobii związane są najczęściej z traumatycznymi przeżyciami np. w okresie dzieciństwa. Mają bezpośredni związek z wymiotami, które pojawiły się na skutek choroby, były związane z przyjmowaniem leków, a także wystąpiły w związku z zatruciem pokarmowym. Zdarza się, że emetofobia rozwija się z powodu dłuższego kontaktu z osobą wymiotującą, która np. zmarła na skutek choroby. W niektórych przypadkach emetofobia jest skutkiem oddziaływania na psychikę chorego osób trzecich, które wpoiły mu lęk przed nudnościami i wymiotowaniem.
Do rozwoju emetofobii może także przyczynić się przebiegająca w problematyczny sposób ciąża, w której kobieta ciężarna przez długi czas cierpiała z powodu nudności i wymiotów. Zdarza się, że zaburzenie to dotyka bliskich ciężarnej np. męża lub partnera, który na skutek dolegliwości ciążowych ukochanej kobiety i związanego z nimi stresu, zaczyna odczuwać silny lęk przed wymiotowaniem i osobami, które mogą zacząć wymiotować.
Emetofobia dotyka stosunkowo niewiele osób, dlatego nadal nie są znane wszystkie mechanizmy, które prowadzą do rozwoju tego schorzenia. Wszystkie zaburzenia lękowe mają bezpośredni związek z naszymi emocjami i sytuacjami, które wpłynęły na pojawienie się lęku. W dużym stopniu emetofobia wpływa na postrzeganie rzeczywistości. Nadmierne zamartwianie się, natrętne myśli, silny lęk i objawy psychosomatyczne powodują unikanie sytuacji, które mogą spowodować, że zaczniemy wymiotować np. w miejscu publicznym lub będziemy przebywali w towarzystwie wymiotujących osób.
Odczuwanie bardzo silnego strachu przed wymiotowaniem, analizowanie każdej sytuacji, a także lęk przed skutkami wymiotów m.in. uszkodzeniem przewodu pokarmowego lub psuciem się zębów, mogą w skrajnych przypadkach doprowadzić do ataku paniki, a nawet utraty przytomności ze strachu.
Objawy emetofobii
Objawy emetofobii to nie tylko lęk przed tym, że zaczniemy wymiotować w miejscach publicznych, co zwróci uwagę otaczających nas osób i stanie się powodem do wstydu. Na emetofobię mogą wskazywać określone zachowania np.:
- stopniowa rezygnacja z przebywania w miejscach publicznych;
- unikanie tłocznych miejsc ze strachu przed nudnościami i wymiotami;
- unikanie szpitali, w których chory lub otaczający go pacjenci mogą zacząć wymiotować;
- rezygnacja z wychodzenia z domu;
- unikanie jazdy samochodem, autobusem, pociągiem,
- unikanie próbowania nowych potraw w obawie o wystąpienie zatrucia pokarmowego lub rozstroju żołądka;
- spożywanie jedynie samodzielnie przygotowanych posiłków.
W przypadku emetofobii pojawiają się także inne objawy, które związane są z silnymi emocjami, czyli m.in. ból głowy, wrażenie zbliżającego się omdlenia, szybkie bicie serca, wrażenie duszności, drżenie rąk, ucisk w gardle, a także mdłości, co dodatkowo nasila lęk, prowadząc do pełnoobjawowego ataku paniki, którego przerwanie może wymagać podania leków uspokajających.
Leczenie emetofobii
Leczenie emetofobii wymaga postawienia diagnozy i niewiele różni się od sposobu leczenia innych fobii np. fobii społecznej. Leczyć emetofobię powinniśmy zacząć jak najwcześniej, zanim choroba znacząco wpłynie na nasze życie, prowadząc do poważnych problemów emocjonalnych i zmiany zachowania. Na początku leczenia konieczne jest wykluczenie chorobowych przyczyn występowania uciążliwych dolegliwości. Jeżeli badania diagnostyczne nie wykażą żadnych nieprawidłowości, to leczeniem pacjenta dalej zajmuje się psychiatra. Po postawieniu diagnozy oraz przepisaniu leków, które redukują lęk, przychodzi czas na psychoterapię, która pomaga powrócić do normalnego życia.
Czytaj też:
Te pokarmy podrażniają żołądek. Ogranicz je dla zdrowia