Miesiączka to krwawienie, które pojawia się cyklicznie u kobiety dojrzałej płciowo. Pierwsza menstruacja występuje, gdy dziewczynka wchodzi w okres dojrzewania. Pojawia się przez kilkadziesiąt lat aż do menopauzy.
Wokół miesiączki narosło wiele mitów: okres musi boleć, w czasie miesiączki nie da się zajść w ciążę, a gdy ona ustaje oznacza to zapłodnienie. To błędne przekonania, dlatego warto zapoznać się z faktami i mitami na temat miesiączki.
Czym jest miesiączka?
Miesiączkato część kobiecego cyklu. Składa się na niego szereg procesów, które co miesiąc zachodzą w kobiecym organizmie, przygotowując go tym samym na możliwe zapłodnienie.
Przyjęło się uważać, że miesiączka to krwawienie. To nie do końca prawda – to cały proces, który zachodzi jajnikach i układzie hormonalnym.
Jak dochodzi do menstruacji?
Kobiecy cykl składa się z kilku faz, które regularnie powtarzają się każdego miesiąca. Na początku przysadka mózgowa zaczyna produkować hormony FSH i LH, pod wpływem których zaczyna wzrastać pęcherzyk Graafa. W tym czasie organizm przygotowuje się do owulacji– w jajnikach dojrzewają pęcherzyki, a kobieta zaczyna obserwować u siebie oznaki dni płodnych.
Pojawia się obfity i śliski śluz z pochwy, który zwiastuje zbliżającą się owulację. Gdy pęcherzyk Graafa dojrzeje, pęka i uwalnia komórkę jajową. Przez 24 godziny jest ona gotowa do połączenia się z plemnikiem i zapłodnienia. Moment owulacji można rozpoznać po zmianie konsystencji śluzu – staje się ona bardziej ciągnący, przypominający konsystencją białko kurze.
Gdy do zapłodnienia nie dojdzie, pęcherzyk Graafa przeistacza się w ciałko żółte, a błona śluzowa macicy zaczyna się złuszczać. To właśnie pozostałości błony zostają wydalone z organizmu w formie miesiączki. Pierwszy dzień wystąpienia menstruacji jednocześnie jest pierwszym dniem nowego cyklu.
Kiedy pojawia się pierwsza miesiączka?
Pierwsza miesiączka najczęściej pojawia się u dziewcząt pomiędzy 12 a 15. rokiem życia. Jest to jednak sprawa indywidualna, która może być uzależniona m.in. od genetyki, odżywiania i stylu życia.
Jeśli okres nie pojawi się do 16. roku życia, należy udać się do endokrynologa i przeprowadzić badania hormonalne. Wizytę warto zamówić także wtedy gdy miesiączka pojawia się u małej dziewczynki poniżej 10. roku życia.
Kiedy występuje ostatnia menstruacja?
Kobieta jest dojrzała płciowo do ok. 50. roku życia. To termin bardzo umowny – u niektórych pań menopauza rozpocznie się w wieku 45 lat, a u innych po 55. roku życia. Zdarzają się sytuacje, że kobiety po 55. roku życia zostają mamami!
O wystąpieniu menopauzy mówi się, gdy w organizmie pojawiają się objawy zwiastujące stopniowe wygasanie funkcji jajników. Miesiączki stają się coraz rzadsze i mniej obfite, kobieta może cierpieć na uderzenia gorąca, bezsenność, nocne poty, zmęczenie, osteoporozę. Z czasem menstruacja całkiem zanika.
Zaburzenia miesiączkowania
W sytuacji optymalnej cykl trwa od 28 do 32 dni. Czasem jednak występują odchylenia, które mogą świadczyć o tym, że w organizmie nie działa coś prawidłowo.
Gdy cykle wydłużają się, występują co 32-50 dni, należy udać się do ginekologa, który przeprowadzi badania (USG dopochwowe oraz badania hormonalne), sprawdzając, jakie mogą być przyczyny takiego stanu rzeczy. Do ginekologa należy również wybrać się, gdy cykle są bardzo krótkie (poniżej 24 dni), obfite lub bolesne.
Krótkie lub długie cykle mogą świadczyć o:
- wahaniach hormonalnych
- zbyt małej ilości progesteronu
- zbyt dużej ilości prolaktyny
- niedoczynności tarczycy
-
zespole policystycznych jajników PCOS
- chorobach jajników
- mięśniakach macicy
Czy w czasie miesiączki można zajść w ciążę?
Przyjęło się uważać, że menstruacja to naturalna antykoncepcja, która uniemożliwia zajście w ciążę. To nieprawda – jeśli kobieta ma bardzo krótkie cykle, które trwają poniżej 22 dni, może dojść do zapłodnienia w czasie okresu.
Z tego względu, gdy ciąża nie jest planowana, przy każdym współżyciu należy zastosować wybraną przez siebie metodę antykoncepcji. W czasie miesiączki konieczna jest przede wszystkim prezerwatywa, ponieważ kobieta jest w tym czasie bardzo podatna na infekcje.
Czy okres musi boleć?
Gdy błona śluzowa zaczyna się złuszczać, macica kurczy się, pozbywając się w ten sposób jej resztek. Skurcze wywołują bóle podbrzusza, które niekiedy mogą być bardzo silne. Warto jednak wiedzieć, że miesiączka nie powinna mocno boleć.
Przy normalnych krwawieniach ból powinien złagodnieć lub minąć po zastosowaniu okładu, wypoczynku lub prysznica. Najsilniejsze dolegliwości towarzyszą kobiecie w 1. dniu okresu, później z każdym dniem powinna czuć się lepiej.
Jeśli tak się nie dzieje, a ból jest tak silny, że kobieta nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować (musi brać silne środki przeciwbólowe, leży, śpi, nie będąc w stanie skupić się na żadnej czynności), warto wybrać się do lekarza. Być może jest to powiązane z jakimiś nieprawidłowościami, które wymagają diagnostyki. Silne bóle w czasie miesiączek (czasem prowadzące nawet do omdleń) zdarzają się przy endometriozie.
Czytaj też:
Monitoring cyklu pomaga potwierdzić owulację i zajść w ciążę. Na czym polega?Czytaj też:
Macica – co to za narząd? Budowa, funkcje, chorobyCzytaj też:
Niepłodność i bezpłodność nie są tym samym. Gdzie tkwi różnica?