Lęk wraz ze stresem mogą wzbogacić układ krążenia o pewne ilości adrenaliny, usprawnić oddychanie, spowolnić trawienie i poprawić wzrok. Jednak dotyczy to wyłącznie stanów krótkotrwałych. Chroniczny stres i nieuzasadniony niepokój mogą być niezdrowe z wielu przyczyn.
Czytaj też:
Tyjesz w zastraszającym tempie? Naukowcy: Winna może być twoja praca
Korzyści z lęku. Dziwne? A jednak
Nie można przejść przez życie bez stresujących sytuacji, które nierzadko napawają również lękiem. Eksperci w dziedzinie zdrowia psychicznego twierdzą również, że nie każdy by tego chciał. Chroniczny stres jest zwykle przedstawiany w złym świetle. Nie bez powodu. Choroby serca, cukrzyca, obniżone libido, problemy żołądkowo-jelitowe oraz zakłócenia snu i apetytu to tylko niektóre spośród problemów, jakie może powodować długotrwały stres oraz stany lękowe.
W 2018 r. naukowcy z Harvardu poinformowali, że osoby z wysokim poziomem kortyzolu, czyli hormonu stresu, radziły sobie gorzej w testach pamięciowych.
Jennifer Wegmann, która uczy zarządzania stresem w Decker School of Nursing na Uniwersytecie Binghamton dodała, że umiejętność wykorzystania stresu w pozytywny sposób może nie tylko pomóc złagodzić negatywne objawy, których doświadczają ludzie, ale także poprawić samopoczucie, zwiększyć produktywność i wpłynąć na rozwój osobisty.
Stres wyrządza szkodę, gdy przekracza poziom, który dana osoba może znieść, a najlepiej – wykorzystać do budowy siły psychicznej. Tak poinformowała dr Lisa Damour podczas dorocznej konwencji APA w Chicago. Dodała także, iż ważne jest, aby psychologowie dzielili się wiedzą na temat stresu z szerokim gronem odbiorców.
Lęk również ma swój cel. Damour przyrównała lęk do wewnętrznego systemu alarmowego, który ostrzega nas przed zagrożeniami zarówno zewnętrznymi – takimi jak kierowca skręcający z pasa obok – jak i wewnętrznymi – na przykład gdy zbyt długo zwlekaliśmy i nadszedł czas na rozpoczęcie pracy.
Lęk staje się niezdrowy, gdy wywoływany przez niego alarm nie ma sensu. Czasami ludzie czują niepokój bez żadnego powodu. W innych przypadkach sygnał alarmowy jest całkowicie nieproporcjonalny do zagrożenia, na przykład gdy uczeń ma atak paniki z powodu niewielkiej kartkówki.
Czytaj też:
Mózg przestaje pracować? Sprawdź, co pozwoli go rozruszać
Stan alarmowy
Charley Melson, dyrektor wykonawczy ds. programu leczenia uzależnień Praxis w firmie Landmark Recovery w Louisville oraz licencjonowany profesjonalny doradca kliniczny poinformował, że ciało wyrzuca adrenalinę do krwiobiegu pod wpływem stresu. To powoduje reakcje fizjologiczne, które obejmują wzmożone oddychanie i przepływ krwi, wolniejsze trawienie i poprawę widzenia.
Kevon Owen, psychoterapeuta kliniczny, porównał lęk do kofeiny, która zwiększa energię oraz poprawia czujność i czas reakcji. Zauważył, że zażywanie kofeiny może również nasilać lęk. Stres z kolei jest sposobem na ustalenie priorytetów i organizację zadań, które należy wykonać. Te rzeczy nie są negatywne, dopóki nie zakłócają ani nie zakłócają właściwej motywacji lub nie zaczynają powodować negatywnych udręk psychicznych lub fizycznych.
Stres i lęk jako motywatory
Melson stwierdziła, że umiarkowany stres może być wykorzystywany przez studentów jako forma motywacji do osiągania celów i dotrzymywania terminów. Podobnie może pomóc zachować czujność i koncentrację, działając prawie jak przypływ adrenaliny. Może nawet poprawić pamięć w niektórych sytuacjach.
Mary Joye, licencjonowany doradca ds. zdrowia psychicznego w Winter Haven Counselling na Florydzie powiedziała, że lęk jest cudownym motorem do osiągania celów. Jest również dobry dla uzyskania przewagi w sporcie. Utrzymuje cię w pionie, o ile nie wymyka się spod kontroli. Pomaga ćwiczyć, uczyć się i ogólnie motywować.
Inna Leiter, licencjonowany psycholog kliniczny w Centre for Cognitive Behavioural Therapy in Media, Pennsylvania, zgodziła się z tym. Jak wspomniała, prawo psychologii Yerkesa-Dodsona podaje, że wydajność poprawia się wraz z pobudzeniem fizjologicznym lub psychicznym, ale tylko do pewnego stopnia. Później wydajność zaczyna spadać.
Różne zadania przy tym wymagają różnych poziomów pobudzenia. Zadania o wysokiej intensywności intelektualnej często wymagają niższego poziomu stresu w celu uzyskania optymalnej wydajności ze względu na potrzebę skupienia, podczas gdy zadania wymagające dużej wytrwałości (takie jak bieganie w maratonie) można najlepiej wykonywać dzięki wyższym poziomom stymulacji.
Czytaj też:
Gdy twój partner ma depresję. Pytania, które mogą pomóc