Spirometria: co to za badanie i co wykrywa?

Spirometria to badanie, które pomaga zdiagnozować choroby płuc. Wykonuje się ją na zlecenie pulmonologa, specjalisty, który zajmuje się profilaktyką i leczeniem schorzeń układu oddechowego. Na czym polega spirometria i co trzeba o niej wiedzieć?

Spirometria – co to za badanie?

Spirometria to badanie, które pozwala ocenić stan oskrzeli i płuc, wykryć nieprawidłowości oddechowe i wprowadzić konieczne leczenie. Wykonuje się ją za pomocą spirometru, specjalnego urządzenia pomiarowego, które rejestruje przepływy powietrza przez oskrzela i płuca. Mechanizm pomiaru jest niezmienny od 175 lat – pierwsze spirometry powstały w 1846 roku i służyły do badań osób chorych na gruźlicę.

Rodzaje spirometrów

Spirometr mierzy wdychane i wydychane powietrze, oceniając objętość i pojemność płuc. Sprawdza również przepływy powietrza, co pozwala lekarzowi wykryć nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu oddechowego. Dzisiejsze spirometry są podłączone do komputerów, dzięki czemu bardzo dokładnie rejestrują wszystkie pomiary. Istnieje kilka rodzajów tych urządzeń:

• spirometr ultradźwiękowy – bardzo dokładne urządzenie, które jest niewrażliwe na działanie czynników zewnętrznych. Do wykonania pomiaru wykorzystuje zjawisko Dopplera
• spirometr ciśnieniowy – urządzenie dokonuje pomiaru na podstawie zmian temperatury i ciśnienia
• spirometr termiczny – urządzenie dokładne, wrażliwe na działanie czynników zewnętrznych takich jak temperatura. Do dokonania pomiaru wykorzystuje różnicę temperatur
• spirometr turbinowy – urządzenie do dokonania pomiaru wykorzystuje turbinę

Jak wygląda badanie?

Spirometria jest bardzo krótkim badaniem i dzieli się na dwie części: dynamiczną i statyczną. Wykonuje się je w pozycji siedzącej. Pacjentowi zakłada się klips na noc, który zmusza go do oddychania przez usta. Następnie na polecenie lekarza pacjent wdycha i wydycha powietrze do specjalnego ustnika, który jest podłączony do komputera.

Pacjent oddycha w różny sposób: nabiera najgłębszych oddechów, jakie może nabrać i wydycha najwięcej powietrza ile może. Jest to spirometria dynamiczna. Spirometria statyczna natomiast pozwala dokonać pomiarów w czasie spokojnych oddechów.

Kiedy zrobić spirometrię?

Wykonanie spirometrii zleca pulmonolog. Powinniśmy zgłosić się na konsultację do tego specjalisty, jeśli:

• borykamy się z przewlekłym kaszlem
• czujemy duszności
• odczuwamy ból w klatce piersiowej (zwłaszcza rano i wieczorem)
• cierpimy na nawracające zapalenia płuc
• cierpimy na przewlekłe choroby płuc
• astmą
• gruźlicą
• nowotworem płuc
• alergią

Najprawdopodobniej na wizycie lekarz zleci wykonanie spirometrii. Badanie wykonuje się w gabinecie zabiegowym. Z reguły trzeba się na nie zapisać.

Spirometrię wykonuje się regularnie w przypadku pacjentów cierpiących na astmę i na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP). Specjaliści uważają, że po 40. roku życia spirometria powinna być badaniem wykonywanym profilaktycznie u wszystkich tak jak morfologia.

Jak przygotować się do badania?

Przed wykonaniem spirometrii powinniśmy:

• odstawić leki przeciwastmatyczne
• nie wykonywać forsownych ćwiczeń fizycznych
• nie jeść 2 godziny przed badaniem
• nie palić papierosów
• założyć przewiewne, niekrępujące ruchów ubranie

Przeciwskazania do wykonania spirometrii

Nie wszyscy pacjenci mogą wykonać spirometrię. Z badania powinny zrezygnować osoby, które cierpią na odwarstwienie siatkówki i te, które przeszły poważne operacje okulistyczne bądź brzuszne. Nie powinny go też robić osoby, u których zdiagnozowano tętniaka aorty lub tętnicy mózgowej.