Diagnoza: rak. Na czym polega radioterapia i jakie daje efekty?

Leczenie nowotworów jest trudne, jednak istnieją skuteczne terapie, które pozwalają zniszczyć komórki nowotworowe. Jedną z nich jest radioterapia onkologiczna. Ta metoda leczenia opiera się na zastosowaniu promieniowania jonizującego. Radioterapia stosowana jest także podczas leczenia chorób, które nie mają podłoża nowotworowego.

Leczenie chorób nowotworowych

Choroby nowotworowe zaliczane są obecnie do grupy chorób cywilizacyjnych. Ryzyko ich rozwoju zwiększa się pod wpływem działania wielu różnych czynników. Są to nie tylko uwarunkowania genetyczne oraz nasze złe nawyki, ale także czynniki typowo środowiskowe, czyli zanieczyszczenia obecne w pokarmach, wodzie i powietrzu, chemia, z którą mamy codzienną styczność, jak również związki o mutagennym działaniu, które dostają się do naszego organizmu m.in. wraz ze smogiem i spalinami samochodowymi.

Profilaktyka nowotworów uwzględnia przede wszystkim właściwy tryb życia oraz systematyczne badania profilaktyczne, które pozwalają wykryć zmiany nowotworowe na wczesnym etapie choroby. To niezwykle ważne, bo w przypadku nowotworów czas ma duże znaczenie dla powodzenia zastosowanej terapii. W przypadku nowotworów stosuje się trzy główne rodzaje terapii. Pierwszą z nich jest leczenie chirurgiczne, które uwzględnia wycięcie zmiany wraz z przylegającymi do niej tkankami. Nie zawsze jest to jednak możliwe, dlatego wsparciem, a także alternatywą dla leczenia chirurgicznego, są radioterapia oraz chemioterapia.

Radioterapia – co to jest?

Rak wymaga zdecydowanego i ukierunkowanego na zniszczenie nieprawidłowych komórek działania. Radioterapia jest powszechnie stosowana w onkologii. Ta metoda leczenia wykorzystuje promieniowanie jonizujące różnego rodzaju w celu uszkodzenia komórek nowotworowych. Stosowana jest podczas leczenia nowotworów złośliwych, redukując zarówno ognisko pierwotne komórek nowotworowych, jak i pojawiające się przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych.

Działanie radioterapii nie jest obojętne dla zdrowych komórek, jednak leczenie uszkadza je w zdecydowanie mniejszym stopniu. W tym przypadku korzyści przewyższają ewentualne skutki uboczne radioterapii, dlatego nie trzeba obawiać się leczenia. Nowoczesne metody pozwalają obecnie do maksimum chronić zdrowe komórki oraz dają szansę na pokonanie choroby, jednak leczenie jest dość długie. Obecnie radioterapia stosowana jest u niemal 80% wszystkich pacjentów onkologicznych jako terapia główna w leczeniu nowotworu lub uzupełnienie innych metod leczenia.

Rodzaje radioterapii

Radioterapię dzielimy pod względem kilku kryteriów. Pierwszym, bardzo ważnym, jest sposób napromieniowania komórek nowotworowych. Leczenie może przebiegać poprzez bezpośrednie napromieniowanie guza nowotworowego (brachyterapia) lub poprzez umieszczenie źródła promieniowania w pewnej odległości od ogniska komórek nowotworowych (teleradioterapia). To pierwszy z podziałów radioterapii. Drugi uwzględnia zastosowanie różnego rodzaju promieniowania. W celu leczenia nowotworów stosowana jest:

• radioterapia protonowa,
• radioterapia elektronowa,
• radioterapia fotonowa.

Podział radioterapii uwzględnia także m.in. stan poddawanego leczeniu pacjenta. W leczeniu nowotworów stosowana jest radioterapia radykalna, radioterapia objawowa i radioterapia paliatywna.

Na czym polega radioterapia?

Radioterapia jest bezbolesną metodą leczenia, która polega na bezpośrednim lub pośrednim naświetlaniu komórek nowotworowych w celu ich zniszczenia. Łagodzi ona także powodowane nowotworem objawy np. ból oraz przynosi ulgę pacjentom w ostatnim stadium choroby, czyli w stadium terminalnym.

Zabieg radioterapii trwa kilkanaście minut i uwzględnia podanie pacjentowi dawki właściwie dobranego pod względem rodzaju nowotworu promieniowania. Radioterapia jest leczeniem długotrwałym – w celu zniszczenia ognisk komórek nowotworowych oraz związanych z nimi przerzutów konieczne jest poddanie się przynajmniej kilku lub kilkunastu zabiegom.

Skuteczność radioterapii

Radioterapia odznacza się wysoką skutecznością w leczeniu nowotworów, jednak kluczowy dla zdrowia i życia pacjenta jest przede wszystkim wybór odpowiednio dopasowanej (celowanej) terapii. Nie bez znaczenia jest także aparatura do naświetlań stosowana podczas zabiegów, dzięki której można nie tylko działać bezpośrednio w miejscu rozwoju guza, ale także ograniczyć niekorzystny wpływ promieniowania na zdrowe komórki organizmu.

Zgodnie ze statystykami dotyczącymi leczenia onkologicznego, radioterapia jest skuteczną metodą leczenia w przypadku połowy dotychczas poznanych nowotworów. W przypadku guzów mało podatnych na działanie promieniowania jonizującego stosuje się terapie skojarzone, czyli połączenie radio i chemioterapii oraz innych metod leczenia.