Łupież najczęściej kojarzymy z owłosioną skórą głowy, jednak może on pojawić się także na ciele. Jednym z objawów łupieżu jest nadmierne złuszczanie się martwego naskórka, któremu może towarzyszyć nadmierne wydzielanie sebum.
Objawy łupieżu nie są jedynie problemem natury kosmetycznej. Różne rodzaje łupieżu wywołują również uciążliwe dolegliwości, które mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie np. uporczywy świąd skóry głowy i obniżać samoocenę np. nadmierne wypadanie włosów. U większości osób występuje jednak łagodna postać łupieżu. Można ją stosunkowo szybko wyleczyć, przestrzegając podstawowych zasad higieny włosów i skóry głowy, a także stosując odpowiednio dobrany szampon przeciwłupieżowy.
Przyczyny powstawania łupieżu
Za najczęstszą przyczynę powstawania łupieżu uważa się powierzchniowe zakażenie grzybicze zrogowaciałej warstwy naskórka. Grzyby, które wywołują łupież, stanowią element naturalnej flory bakteryjnej skóry ciała i owłosionej skóry głowy. Jeżeli zaburzymy równowagę mikrobiomu skóry, to niegroźne wcześniej grzyby mogą zacząć nadmiernie się namnażać, co prowadzi do rozwoju choroby. Nieliczne dermatozy z grupy łupieży wywoływane są przez wirusy i bakterie.
Powstawanie łupieżu powodują m.in.:
- błędy popełniane podczas mycia i stylizacji włosów – stosowanie nieodpowiednio dobranych szamponów, odżywek i wcierek, nadużywanie lakieru do włosów oraz innych preparatów do stylizacji,
- przesuszenie skóry głowy na skutek mycia włosów w zbyt ciepłej wodzie i suszenie włosów gorącym strumieniem powietrza,
- zaburzenia hormonalne,
- zaburzenia odporności i osłabienie organizmu,
- przewlekły stres,
- długotrwała antybiotykoterapia,
- dieta bogata w cukry proste i tłuszcze nasycone,
- nieprzestrzeganie zasad higieny – zbyt rzadkie mycie włosów.
Rodzaje łupieżu
Na owłosionej skórze głowy, a także na rzęsach i brwiach rozwija się łupież suchy (łupież zwykły) oraz łupież tłusty (łupież łojotokowy), który może również zająć skórę twarzy. Na ciele np. na plecach, brzuchu, klatce piersiowej i kończynach może powstać łupież różowy Giberta oraz łupież pstry. U niemowląt i małych dzieci często diagnozowany jest łupież biały skóry gładkiej, który może również towarzyszyć atopowemu zapaleniu skóry.
Coraz częstszym problemem staje się tzw. łupież kosmetyczny, który pojawia się na skutek błędów popełnianych podczas pielęgnacji i stylizacji włosów. Wyróżniamy także inne rodzaje tej dermatozy, które nie występują w naszej strefie klimatycznej i schorzenia łupieżopodobne, których objawy przypominają objawy łupieżu.
Łupież suchy
Łupież suchy to łagodna postać ten dermatozy, która najczęściej nie wymaga długotrwałego leczenia. Łupież zwykły objawia się nadmiernym złuszczaniem się skóry głowy, co powoduje, że na włosach oraz ubraniu widoczne są niewielkie białe płatki naskórka.
Łupież suchy to łupież owłosionej skóry głowy. Niekiedy może pojawić się także w okolicy intymnej. W przypadku łupieżu suchego nie jest obserwowane nasilone wydzielanie sebum, jednak nadmiernemu łuszczeniu się naskórka może towarzyszyć swędzenie skóry głowy.
Łupież suchy charakteryzuje się niepowikłanym przebiegiem i najczęściej związany jest z nieodpowiednią pielęgnacją skóry głowy. Co ważne – brak prawidłowego postępowania w przypadku łupieżu suchego, które uwzględnia stosowanie właściwie dobranych kosmetyków myjących i kosmetyków do stylizacji włosów, zwiększa ryzyko rozwoju powstania łupieżu łojotokowego. Łupieżu suchego nie można bagatelizować, bo dość szybko może się on stać przyczyną kompleksów. Jego leczenie uwzględnia stosowanie szamponów przeciwłupieżowych o działaniu przeciwgrzybiczym, nawilżającym i kojącym.
Łupież tłusty
Łupież tłusty związany jest z nadmiernym wydzielaniem sebum. Towarzyszy mu silny łojotok skóry głowy, który nieleczony, może doprowadzić do rozwoju łojotokowego zapalenia skóry.
Łupież tłusty często pojawia się już w okresie dojrzewania, co jest związane z nadmierną aktywnością gruczołów łojowych. Nadmiar wydzielanego sebum u nastolatków związany jest z burzą hormonalną. Brak odpowiedniej higieny przetłuszczającej się skóry głowy może doprowadzić do zaostrzenia się przebiegu choroby.
Łupież łojotokowy pojawia się na skutek namnażania się chorobotwórczych grzybów, które mają pod dostatkiem pożywienia w postaci sebum. Często towarzyszy mu również łojotok skóry twarzy, który jest przyczyną powstawania ropnych krost i innych niedoskonałości.
Łupież tłusty nie obsypuje się – łuski są większe niż w przypadku łupieżu innych rodzajów – w okolicy czubka głowy można zauważyć mocno przylegające do skóry, żółte łuski. W przebiegu łupieżu tłustego mogą również powstawać na skórze żółte strupy oraz bolesne krostki, które są wypełnione ropną treścią. Namnażające się drobnoustroje wywołują również podrażnienia skóry głowy.
Przewlekły łupież tłusty oraz towarzyszący mu łojotok powodują nadmierne wypadanie włosów. Brak odpowiedniego leczenia oraz profilaktyki, która chroni przed nawrotami łupieżu tłustego, może stać się przyczyną łysienia. Utrata włosów zmniejsza nasilenie objawów łojotoku oraz łupieżu tłustego.
Leczenie łupieżu tłustego uwzględnia nie tylko stosowanie odpowiednio dobranych szamponów przeciwgrzybiczych, ale także specjalnych preparatów dermatologicznych, które ograniczają nadmierne wydzielanie sebum. Bardzo ważne jest regularne mycie włosów, jednak nie może ono powodować nadmiernego przesuszenia skóry głowy, które nasila łojotok.
W leczeniu łupieżu tłustego znajdują zastosowanie m.in. preparaty z mocznikiem, kwasem salicylowym, kwasem azelainowym, piroktolaminą oraz klotrimazolem.
Uzupełnieniem terapii jest suplementacja witamin z grupy B, witaminy E oraz witaminy A, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania skóry. W domowym leczeniu łupieżu tłustego stosowane są m.in. zioła o działaniu normalizującym pracę gruczołów łojowych. Ważne dla efektów leczenia jest stosowanie odpowiedniej diety i unikanie stresu.
Łupież kosmetyczny
Łupież kosmetyczny wywołuje m.in. stosowanie nadmiaru produktów do stylizacji, a także niedokładne spłukiwanie szamponu. Nadmiernemu złuszczaniu skóry głowy i wystąpieniu łupieżu kosmetycznego sprzyja również mycie włosów nieodpowiednio dobranymi szamponami. W tym przypadku podstawę leczenia stanowi szampon przeciwłupieżowy o nawilżającym i kojącym działaniu, a także rezygnacja ze stosowania lakierów, pianek i żeli do stylizacji włosów.
Łupież różowy Giberta i łupież pstry
Łupież różowy Giberta i łupież pstry pojawiają się nie tylko na owłosionej skórze głowy, ale także m.in. na klatce piersiowej i plecach.
Łupież Giberta (łupież różowy, pityriasis rosea Giberti) jest rumieniowo-złuszczającą chorobą skóry o etiologii wirusowej. Najczęściej diagnozowany jest u dzieci, nastolatków oraz młodych dorosłych. Pierwszym objawem łupieżu Giberta jest powstanie na skórze blaszki macierzystej w postaci różowej plamy o średnicy kilku centymetrów, która złuszcza się w części obwodowej. Po kilku dniach od powstania blaszki macierzystej następuje wysiew wykwitów w postaci plam o medalionowym lub okrągłym kształcie. Objawy choroby utrzymują się średnio 4-6 tygodni. Łupież różowy Giberta ustępuje samoistnie i rzadko nawraca – większość pacjentów zyskuje trwałą odporność
Łupież pstry jest dermatozą o podłożu grzybiczym, którą wywołują grzyby drożdżopodobne Malassezia furfur (z gatunku Malassezia). Rozwojowi łupieżu pstrego sprzyjają m.in. nadmierna potliwość, przegrzewanie skóry pod nieprzepuszczającą powietrza odzieżą, a także nabyte i wrodzone zaburzenia odporności. Czynniki ryzyka rozwoju łupieżu pstrego to m.in. długotrwała antybiotykoterapia, nieprzestrzeganie zasad higieny skóry i zaburzenia hormonalne. Charakterystyczne dla łupieżu pstrego jest powstawanie odbarwień w obrębie chorej skóry, która została wystawiona na działanie promieniowania UV.
Leczenie łupieżu pstrego uwzględnia m.in. stosowanie preparatów o działaniu przeciwgrzybiczym do mycia ciała i włosów oraz preparatów, które zawierają np. siarczek selenu, kwas azelainowy i piroktolaminę.
Czytaj też:
Grzyby na głowie – jedna z przyczyn powstawania łupieżuCzytaj też:
Jak wygląda rak skóry? Czy nowotworów złośliwych jest coraz więcej?
Źródła: