Zaburzenia rozwojowe objawiają się w rozmaity sposób. Czasami są dość łatwe do dostrzeżenia i tak jest właśnie w przypadku autyzmu. Dotknięte tym schorzeniem dzieci zachowują się odmiennie od swoich zdrowych rówieśników. Wczesne zdiagnozowanie autyzmu pozwala wdrożyć odpowiednią terapię, która w znacznym stopniu poprawia jakość życia oraz ułatwia prawidłowy rozwój na poszczególnych jego etapach.
Co to jest autyzm?
Autyzm wczesnodziecięcy jest zaburzeniem neurorozwojowym, które objawia się m.in. całkowitym brakiem utrzymywania relacji z otoczeniem. Autystycy najlepiej czują się w swoim własnym świecie, który jest zamknięty dla osób z zewnątrz, co powoduje brak typowych reakcji np. pomiędzy rodzicem i dzieckiem. Autyzm powoduje niechęć do przytulania, zwiększa wrażliwość na różne bodźce oraz wpływa na postrzeganie świata, który staje się dla osoby autystycznej źródłem zbyt intensywnych bodźców.
Choć po raz pierwszy autyzm został opisany w 1911 roku, to nadal nie wykryto przyczyn rozwoju tego zaburzenia. Wiadomo jednak, że jest to zaburzenie w rozwoju o podłożu neurologicznym, które może być powodowane przez określone geny. Podłoże genetyczne w większości przyczynia się do wystąpienia objawów z dość szerokiego spektrum autyzmu, powodując wycofanie, brak nawiązywania relacji z bliskimi i otoczeniem oraz dość specyficzne zachowania m.in. powtarzanie czynności w określonej kolejności.
Autyzm nie zawsze wiąże się z opóźnieniem rozwoju umysłowego. Coraz częściej nazywany jest „chorobą duszy” lub „chorobą geniuszy”. Nie dzieje się tak bez przyczyny, bo zaburzenia zaliczane do spektrum autyzmu diagnozowane były u osób, które osiągnęły wyjątkowe sukcesy w swojej dziedzinie np. kompozytorów, piłkarzy i naukowców.
Autyzm – przyczyny
Autyzm jest zaburzeniem, które ma bezpośredni związek z genami. Wielokrotnie obalono teorię, jakoby autyzm związany był ze szczepieniami ochronnymi. Nie jest ona prawdziwa. Faktem jest, że pierwsze, wyraźne objawy tego zaburzenia pojawiają się około 18. miesiąca życia dziecka, czyli w okresie dość częstych wizyt szczepiennych, jednak żadne z dotychczas przeprowadzonych badań, nie potwierdziły związku autyzmu oraz zaburzeń zaliczanych do jego spektrum ze stosowaniem jednoskładnikowych i wieloskładnikowych szczepionek. Określono jednak geny, które mają związek z dziedziczeniem autyzmu oraz czynniki wpływające na nasilenie się objawów tego zaburzenia. Genetyczne podłoże autyzmu dotyczy zaburzeń o podłożu chromosomalnym, które uwzględniają obecność m.in. genu EN2 na chromosomie 7. Do innych czynników, które mają wpływ na rozwój autyzmu lub nasilenie się jego objawów, zaliczamy m.in.:
- niedotlenienie w czasie porodu,
- dziecięce porażenie mózgowe,
- infekcje przebyte przez matkę w okresie ciąży m.in. zakażenie toksoplazmozą,
- zaburzenia metaboliczne i alergie,
- ciężki przebieg niektórych chorób u dzieci w wieku niemowlęcym.
Na rozwój autyzmu mogą mieć także wpływ czynniki środowiskowe m.in. związane z otoczeniem dziecka.
Autyzm – objawy
Objawy autyzmu to grupa różnych symptomów, które pojawiają się na kolejnych etapach życia dziecka. Początkowo, w okresie niemowlęcym, na autyzm mogą wskazywać nienaturalny spokój malucha, brak zainteresowania otoczeniem, brak nieświadomych i świadomych uśmiechów, brak manifestowania płaczem odczuwanego dyskomfortu, nienaturalne wyprężanie się malucha podczas dotyku, wpatrywanie się w jeden punkt.
U dzieci w wieku kilku miesięcy niepokojące są braki oznak prawidłowego rozwoju, czyli zaburzenia w rozwoju motoryki (dziecko nie chce siadać, pełzać, raczkować), brak rozwoju lub nieprawidłowy rozwój mowy, brak wskazywania rączką przedmiotów, brak reakcji na imię oraz inne bodźce np. uśmiech rodzica, głośne dźwięki.
Starsze dzieci z autyzmem najlepiej czują się w samotności, traktują członków rodziny z dystansem oraz zdają się nie zauważać swojego otoczenia. Na tym etapie zauważalny jest brak zdolności okazywania uczuć. Występują także brak etapu naśladowania i odgrywania ról, brak chęci do przebywania w grupie rówieśniczej, mniejsza aktywność i niechęć do wysiłku fizycznego. Dość typowymi objawami autyzmu są niechęć do jakichkolwiek kontaktów z otoczeniem, brak relacji społecznych oraz funkcjonowanie zgodnie z określonymi schematami, których zmiana powoduje bunt i bardzo impulsywne reakcje.
Czytaj też:
Ważne odkrycie w mózgu myszy. Może mieć znaczenie przy leczeniu autyzmu i depresji