Kreatynina to marker, który występuje w surowicy krwi i w moczu. Wykonuje się go w nefrologii, by sprawdzić pracę nerek. Jakie są wskazania do wykonania badania i normy?
Co to jest kreatynina?
Kreatynina to związek chemiczny, który jest wytwarzany przez mięśnie, a usuwany przez nerki. Jeśli kreatynina zaczyna nadmiernie gromadzić się w nerkach, a te nie nadążają z usuwaniem substancji, może to oznaczać dysfunkcje w obrębie tych narządów. Badanie to wykonuje się, by sprawdzić wydolność nerek.
Kto powinien wykonać badanie kreatyniny?
Poziom kreatyniny sprawdza się w przypadku podejrzenia uszkodzenia nerek. Zaleca się wykonać je w przypadku podejrzenia chorób trzustki, wątroby czy serca. Jest to badanie, które pozwala określić, czy narządy te pracują prawidłowo, dlatego powinny je wykonywać profilaktycznie osoby, które na stałe przyjmują silne leki.
Kreatyninę sprawdza się także przed zabiegami chirurgicznymi i kardiologicznymi oraz po przeszczepieniu nerek. Zalecane jest oznaczenie poziomu markera również przed tomografią komputerową i rezonansem magnetycznym, które wymagają podania kontrastu, a także przed koronarografią, którą wykonuje się po przebytym zawale mięśnia sercowego.
Przygotowanie do badania kreatyniny
Do badania kreatyniny należy przygotować się tak samo jak do każdego innego badania z surowicy krwi. Przed badaniem nie należy jeść posiłku, zaleca się być na czczo, można za to pić niegazowaną wodę. Zaleca się również niewykonywanie aktywności fizycznej dzień przed badaniem, a w przypadku osób dorosłych powstrzymanie się od spożywania napojów alkoholowych.
Krew pobierana jest najczęściej z żyły łokciowej. Gdy żyłki są słabo widoczne, może być pobrana z nadgarstka. Wyniki otrzymuje się tego samego bądź kolejnego dnia roboczego.
Normy kreatyniny
Normy kreatyniny różnią się u kobiet i mężczyzn. Wyniki mogą zależeć też od tego, czy kobieta jest w ciąży, a także od masy mięśniowej pacjenta. Mogą na nie wpływać również: dieta z dużą ilością białka, przebyte amputacje i choroby.
Przyjmuje się, że kreatynina powinna oscylować w granicach:
- we krwi dzieci: 20-40 umol/l
- we krwi kobiet: 50-110 umol/l
- we krwi mężczyzn: 60-120 umol/l
- w moczu kobiet: 7-12 mmol na dobę
- w moczu mężczyzn: 10-18 mmol na dobę
Normy kreatyniny mogą też różnić się w zależności od laboratorium, które dokonuje analizy materiału. Z tego względu warto zawsze sprawdzać widełki najniższych i najwyższych wartości kreatyniny podane przy wyniku badania, a także skonsultować go z internistą.
Co oznacza niska wartość kreatyniny?
Wyniki mieszczące się w dolnej granicy normy to dobra wiadomość. Oznaczają, że nerki funkcjonują prawidłowo. Jeśli są poniżej normy mogą wskazywać na niedożywienie. Niskie wartości są też charakterystyczne dla kobiet w ciąży oraz dla osób, które przyjmują leki sterydowe.
Co oznaczają wysokie wartości kreatyniny?
Podwyższone stężenie kreatyniny oznacza niewydolność nerek. Najczęściej diagnozowane jest w przypadku przewlekłej choroby nerek, kwasicy ketonowej czy ostrej niewydolności nerek. Może też pojawić się u osób odwodnionych, które nie spożywają odpowiedniej ilości wody.
Klirens kreatyniny – co to za badanie?
Niekiedy wykonuje się również klirens kreatyniny (GFR, inaczej przesączanie kłębuszkowe). To badanie, które polega na dobowej zbiórce moczu, w której oznacza się stężenie markera. Razem z wynikami badań krwi oraz danymi o pacjencie (płci, wieku, stanie zdrowia, rasie) pozwala ocenić, w jaki sposób pracują nerki. Badanie to pozwala wykryć wszystkie choroby nerek, nawet w bardzo wczesnej fazie.
Ile kosztuje badanie kreatyniny?
Jeśli skierowanie na wykonanie badania wystawia internista, wykonywane jest ono za darmo na NFZ. Poziom kreatyniny można też oznaczyć w prywatnych placówkach. Badanie nie jest drogie, kosztuje około 20 złotych.
Wynik należy zawsze skonsultować z internistą, który zdecyduje o dalszym leczeniu. W przypadku nieprawidłowości skieruje pacjenta do nefrologa.
Czytaj też:
Proste sposoby na usunięcie toksyn z organizmuCzytaj też:
Czy żurawina faktycznie pomaga w infekcjach dróg moczowych?Czytaj też:
Co to jest badanie USG. Kiedy się je wykonuje i jak się przygotować?