Tarczyca to niewielki, jednak niezwykle ważny gruczoł wydzielania wewnętrznego, który odpowiada za wydzielanie hormonów. Choroby tarczycy częściej diagnozowane są u kobiet, co może mieć związek m.in. z cyklicznymi zmianami hormonalnymi w organizmie. Schorzenia tarczycy mogą wywoływać niespecyficzne objawy, dlatego badania tarczycy powinniśmy wykonywać nie tylko w związku z podejrzeniem choroby, ale także profilaktycznie.
Tarczyca – co to jest?
Tarczyca to jeden z ważnych gruczołów wydzielania wewnętrznego, dzięki którym do naszego krwiobiegu uwalniane są hormony. Zlokalizowana jest w przedniej części szyi, sąsiadując z tchawicą oraz przełykiem. Z tego względu nawet niewielkie powiększenie tarczycy może powodować wystąpienie dyskomfortu, który związany jest z uciskiem tego organu na okoliczne tkanki. Tarczyca dzięki wydzielanym hormonom wpływa m.in. na tempo przemian metabolicznych.
Hormony tarczycy są niezbędne do przebiegu wielu reakcji biologicznych. Ich nadmiar bądź niedobór wpływają na pojawienie się zaburzeń w funkcjonowaniu wielu narządów i układów.
Tarczyca do prawidłowej pracy potrzebuje odpowiedniej stymulacji. Jest ona możliwa dzięki produkowanej przez przedni płat przysadki mózgowej tyreotropinie (TSH), której wydzielanie pobudza podwzgórze. Na skutek działania TSH tarczyca wydziela trijodotyroninę (T3) i tyroksynę (T4). Zaburzenia związane z wydzielaniem hormonów tarczycy wpływają na ogólne zdrowie i kondycję organizmu, prowadząc do pojawienia się różnych, zwykle niekojarzonych z układem hormonalnym, objawów.
Niedoczynność tarczycy i nadczynność tarczycy
Zarówno zbyt niedostateczne wydzielanie hormonów tarczycy, jak i ich nadmiar zaburzają funkcjonowanie organizmu, prowadząc do spowolnienia jego czynności lub przyśpieszenia funkcji życiowych. W jednym i drugim przypadku mamy do czynienia z niekorzystnie wpływającymi na funkcjonowanie organizmu zmianami hormonalnymi, które wymagają leczenia. Często diagnozowana choroba, która związana jest z niedoczynnością tarczycy to m.in. choroba Hashimoto. Z nadczynnością tarczycy związana jest m.in. choroba Gravesa-Basedowa.
Niedoczynność tarczycy spowalnia metabolizm, objawiając się m.in. wzrostem masy ciała, zaburzeniami cyklu menstruacyjnego, uczuciem zimna, problemami ze skórą i włosami, a także zaburzeniami ze strony układu pokarmowego. Nadczynność tarczycy przyśpiesza metabolizm, prowadząc do m.in. spadku masy ciała, niepokoju, drżenia ciała, osłabienia i problemów z pamięcią oraz koncentracją.
Objawy niedoczynności i nadczynności tarczycy nie są specyficzne i mogą wskazywać na wiele różnych zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu, dlatego ważna jest profilaktyka, dzięki której praca tarczycy jest monitorowana, a ewentualne nieprawidłowości wykrywane, zanim spowodują poważne szkody w organizmie.
Badania tarczycy – rodzaje
Badania tarczycy dzielimy na trzy grupy, czyli badania palpacyjne, badania obrazowe (USG tarczycy) i badania laboratoryjne, które wykonywane są z pobranej próbki krwi żylnej.
Badania palpacyjne tarczycy polegają na sprawdzeniu wielkości tego gruczołu przez skórę – lekarz dotyka szyi pacjenta w celu wykrycia ewentualnych nieprawidłowości.
Badania obrazowe wykonywane są za pomocą aparatury USG, dzięki której możliwe jest wykrycie większości nieprawidłowości w budowie tarczycy oraz podjęcie decyzji o dalszej diagnostyce. Badania palpacyjne i obrazowe nie pozwalają jednak ocenić czynności wydzielniczych tarczycy. W tym celu wykonuje się badania krwi, dzięki którym można oznaczyć poziom hormonów tarczycy. Do badań laboratoryjnych tarczycy zaliczamy m.in.:
- oznaczenie przeciwciał przeciwtarczycowych - badania ATG, ATPO, ATRAB,
- badania poziomu wolnej tyroksyny – FT4,
- badanie poziomu wolnej trijodotyroniny – FT3,
- badanie poziomu TSH.
Laboratoryjne badania tarczycy pozwalają wykryć nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu hormonalnego, stanowiąc nie tylko cenną wskazówkę diagnostyczną, ale także pozwalając wdrożyć odpowiednie leczenie.
Czytaj też:
Tę chorobę rozpoznaje się latami – mimo objawów na całym ciele