Nowotworowe choroby układu krwiotwórczego dotykają osoby w różnym wieku. Mogą mieć postać ostrą lub przewlekłą, a ich poszczególne rodzaje cechuje odmienny przebieg, geneza powstawania oraz rokowania. Komórki nowotworowe w tym przypadku mogą pochodzić z krwi oraz ze szpiku kostnego.
Rodzaje białaczek
Białaczki możemy podzielić zarówno ze względu na ich przebieg, jak i podłoże. Wyróżniamy białaczki o ostrym i przewlekłym przebiegu, a także białaczki limfoidalne i białaczki szpikowe. Każdy z nowotworów krwi jest zagrożeniem dla zdrowia i życia pacjenta, dlatego tak ważna jest profilaktyka przeciwnowotworowa oraz systematyczne wykonywanie badań okresowych, które mogą ujawnić ewentualne nieprawidłowości w obrazie pobranej do badania próbki krwi. Morfologię krwi obwodowej z rozmazem trzeba wykonać raz w roku. Jest to proste, jednak ratujące życie badanie, o którym zawsze powinniśmy pamiętać.
Poszczególne rodzaje białaczek cechują podobne objawy, jednak dotykają one innej grupy pacjentów. W przypadku dzieci najczęściej występuje ostra białaczka limfoblastyczna, która dotyka jedynie niewielkiego odsetka osób dorosłych. Osoby dorosłe i osoby w podeszłym wieku częściej cierpią na ostrą i przewlekłą białaczkę szpikową.
Dlaczego chorujemy na różne rodzaje białaczki?
Białaczka jest nadal sporą zagadką dla lekarzy. Dotychczas nie poznano dokładnego powodu, który sprawia, że komórki kiwi zaczynają dzielić się w nieprawidłowy sposób. Jedną z hipotez jest przypadkowy błąd podczas podziału jednej komórki, która daje początek chorobie. Pomimo wielu badań nadal nie udowodniono w wystarczająco przekonujący sposób, że nowotwory krwi są dziedziczone razem z genami i przekazywane potomstwu przez rodziców. Uważa się, że jedna zmutowana komórka staje się „matką” dla nowotworu i daje początek namnażającemu się „potomstwu” nieprawidłowych komórek, które atakują organizm, prowadząc do rozwoju choroby.
Białaczka – przyczyny
Przyczyny rozwoju białaczki badane są od wielu lat, jednak brak jest wiarygodnych wyników, które pozwoliłyby w pełni określić podłoże choroby i zastosować określone działania profilaktyczne, które byłyby skuteczną bronią przed nowotworami krwi. Tylko w jednym przypadku udało się wyodrębnić wirusowe podłoże występowania białaczki – za rozwój białaczki u Japończyków odpowiedzialny jest wirus HTLV1, którego obecność w organizmie zwiększa ryzyko rozwoju choroby. Jest to jedyny, potwierdzony naukowo przypadek wykrycia konkretnego czynnika, który wywołuje białaczkę. Mamy w tym przypadku do czynienia z chorobą ograniczoną poprzez obszar, na którym spotykany jest wirus.
W przypadku Europejczyków białaczka nie jest dziedziczona i nie wywołują jej wirusy, jednak wyróżnionych zostało kilka czynników środowiskowych, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju choroby.
5 czynników, które zwiększają ryzyko rozwoju białaczki
Do czynników zwiększających ryzyko rozwoju białaczki zaliczane są przede wszystkim czynniki środowiskowe. Wśród nich wyróżniamy:
-
długotrwałą ekspozycję na promieniowanie,
-
niską częstotliwość pola elektromagnetycznego,
-
kontakt z substancjami chemicznymi np. benzenem,
-
palenie papierosów,
- leczenie przeciwnowotworowe.
Powyższe czynniki mogą zwiększyć ryzyko zachorowania na raka krwi. Białaczki mogą mieć także związek z pewnymi uwarunkowaniami genetycznymi, m.in. często występują u osób chorych na zespół Downa, jednak nie mamy tutaj do czynienia z dziedziczeniem genu, który powoduje rozwój białaczki, ale wrodzoną podatnością na chorobę, której przyczyny nie udało się ustalić.
Podsumowując, białaczka jest poważną chorobą, a efekty jej leczenia są w dużej mierze uzależnione od szybkiej diagnozy. Skłonność do rozwoju różnego rodzaju białaczek nie jest przekazywana wraz z genami, a najbardziej prawdopodobnym podłożem choroby wydają się przyczyny środowiskowe. Badania dowiodły, że jedną z najczęstszych przyczyn rozwoju białaczki u osób dorosłych jest palenie papierosów oraz działanie innych, szkodliwych substancji m.in. chemikaliów, z którymi mają styczność przedstawiciele różnych zawodów np. mechanicy samochodowi, lakiernicy i pracownicy zakładów chemicznych.