Udar to piąta najczęstsza przyczyna zgonów wśród mężczyzn i trzecia najczęstsza przyczyna zgonów wśród kobiet, jednak spora część ludzi nie potrafi wymienić ani jednego objawu udaru. Oto, jak je rozpoznać i im zapobiegać.
Czytaj też:
Grypa i COVID-19 mogą zwiększać ryzyko udaru
Udar mózgu? To powinno zainteresować wszystkich
Prawdopodobnie nie spędzasz dużo czasu zamartwiając się o ryzyko wystąpienia udaru. W końcu udar to ewentualność, która może wystąpić dopiero w późniejszych etapach życia.
Ale są przesłanki, że być może nawet w młodym wieku powinniśmy być trochę bardziej zaniepokojeni. Wystąpienie udaru jest wprawdzie bardziej prawdopodobne u mężczyzn powyżej 65. roku życia, ale mogą się zdarzyć w każdym wieku i wśród przedstawicieli obojga płci. Jest również bardziej prawdopodobne, że udary będą przyczyną śmierci i wystąpią wcześniej u mężczyzn niż u kobiet.
Konsekwencje udaru mogą być katastrofalne. Udar nie tylko może cię zabić, ale może również spowodować trwałe poważne osłabienie, paraliż lub brak możliwości komunikowania się. Jednak nie wszystkie wiadomości są aż tak ponure. Według National Stroke Foundation 80 procentom wszystkich udarów można zapobiec.
Co jeszcze warto wiedzieć o udarach? Oto 9 istotnych faktów.
Czytaj też:
Dławica piersiowa grozi zawałem. Nie ignoruj tych objawów
9 faktów na temat udarów mózgu
Istnieją różne rodzaje udarów
Większość udarów jest spowodowana blokadą tętnicy, która uniemożliwia dotarcie krwi do tkanki mózgowej. Nazywa się to udarami niedokrwiennymi i zwykle są one spowodowane przez skrzepy krwi lub blaszkę miażdżycową, która dotarła do mózgu.
Udar krwotoczny jest wynikiem pęknięcia naczynia krwionośnego lub naczyń krwionośnych. Krew wycieka i wypełnia obszar wokół mózgu. W miarę gromadzenia się krew wywiera nacisk na tkankę mózgową, uszkadzając komórki mózgowe.
FAST - szybkie rozpoznanie udaru
F - twarz. Oznacza opadającą część twarzy. Poproś osobę o uśmiech, aby zobaczyć, czy obie strony twarzy są równo zaangażowane.
A - arm. Oznacza słabość rąk. Czy osoba może podnieść obie ręce?
S - speech. Oznacza trudności w mówieniu. Czy osoba mówi wyraźnie? Czy jej mowa ma sens?
T - time. Jest czas, aby zadzwonić pod numer 112.
Wielu udarom można zapobiec
Niektórym czynnikom ryzyka udaru można zapobiec, innym nie.
Czynniki ryzyka związane ze stylem życia, które mogą ulec zmianie, obejmują otyłość, intensywne picie, palenie tytoniu i rekreacyjne używanie narkotyków.
Kontrolowanie medycznych czynników ryzyka, takich jak wysokie ciśnienie krwi, cukrzyca i choroby serca, również może pomóc w zmniejszeniu ryzyka. Osoby z COVID-19 również mogą mieć udar.
Inne czynniki ryzyka udaru obejmują bycie mężczyzną, wiek powyżej 55 lat i stosowanie terapii hormonalnych.
Zmiana nawyków może zmniejszyć ryzyko udaru
Zdrowy styl życia może zmniejszyć ryzyko wystąpienia udaru. Zapobieganie i kontrolowanie wysokiego ciśnienia krwi ma zasadnicze znaczenie dla zmniejszenia ryzyka udaru. Regularne ćwiczenia mogą obniżyć ciśnienie krwi i wzmocnić serce. Spożywanie pokarmów bogatych w składniki odżywcze, takich jak owoce i warzywa, może pomóc obniżyć poziom cholesterolu i zmniejszyć odkładanie się blaszki miażdżycowej w tętnicach. Blaszka może oderwać się i dotrzeć do mózgu.
Pomocne jest również rzucenie palenia i ograniczenie spożycia alkoholu.
Udary mogą powodować poważne komplikacje
Jeśli udary nie są leczone wystarczająco szybko lub są zbyt poważne, mogą spowodować tymczasowe lub trwałe uszkodzenie ciała. Uszkodzenie zależy od tego, gdzie w mózgu nastąpił udar i jak długo tkanka mózgowa była pozbawiona tlenu. Niektóre typowe powikłania obejmują paraliż i trudności w mówieniu lub połykaniu.
Możliwa jest również utrata pamięci, problemy emocjonalne i zmiany w zachowaniu.
Przemijający atak niedokrwienny
Przemijający atak niedokrwienny jest często nazywany miniudarem. Może trwać od kilku minut do 24 godzin, podczas których występują objawy udaru, ale nie powodują one trwałych uszkodzeń. Ponieważ przemijający atak niedokrwienny ma podobne objawy jak udar, nie można ich rozróżnić w trakcie ich występowania.
Jeśli wystąpią objawy podobne do udaru, poszukaj pomocy doraźnej, nawet jeśli ustąpią. Rozpoznawanie i leczenie przemijających ataków niedokrwiennych może zmniejszyć ryzyko poważnego udaru.
Leki mogą u niektórych zmniejszyć ryzyko udaru mózgu
Jeśli masz przemijający atak niedokrwienny lub miałeś wcześniej udar, lekarz może zalecić leki, aby zapobiec drugiemu udarowi. Leki przeciwpłytkowe, takie jak aspiryna, mogą zapobiegać zakrzepom krwi. Leki przeciwzakrzepowe (rozrzedzające krew), takie jak heparyna i warfaryna, są również przepisywane w celu zapobiegania zakrzepom krwi. Jeśli masz chorobę serca, leczenie tej choroby powinno również zmniejszyć ryzyko udaru.
Leczenie udaru zależy od jego rodzaju
To, jaki rodzaj leczenia jest zalecany, zależy od typu udaru i od czasu jego wystąpienia.
Udar niedokrwienny, jeśli zostanie wykryty w ciągu trzech godzin, może być leczony tPA. Ten lek rozpuszcza skrzepy i poprawia przepływ krwi. Jest często nazywany busterem skrzepów. Udary krwotoczne są traktowane inaczej. Czasami mały, wąski cewnik z kamerą jest wprowadzany do tętnicy i podłączany do mózgu, aby znaleźć przyczynę i zatrzymać krwawienie. Niektórzy muszą mieć operację.
Rekonwalescencja po udarze
Jeśli ty lub ktoś z twoich bliskich miał udar, powrót do zdrowia może wydawać się długą drogą pełną nowych trudności. Czas rekonwalescencji jest inny dla każdego, ale rehabilitacja jest pomocna. Terapia logopedyczna, fizjoterapia i terapia zajęciowa to niektóre terapie stosowane podczas powrotu do zdrowia. Powrót do zdrowia po udarze jest inny dla każdego, ale istnieje wiele opcji, które mogą pomóc.Czytaj też:
Jak skutecznie kontrolować swoje ciśnienie krwi? Prof. Egan: „To proces”