Cukrzyca to jedna z metabolicznych chorób cywilizacyjnych, która występuje w dwóch typach. Wyróżniamy cukrzycę typu 1 i cukrzycę typu 2, co ma związek ze stopniem upośledzenia mechanizmów wydzielania insuliny przez komórki beta trzustki. Kwasica ketonowa to jedno z powikłań cukrzycy. Zaliczana jest do ostrych stanów hiperglikemicznych, stanowiąc zagrożenie dla zdrowia i życia. Choć kwasica ketonowa rozwija się przede wszystkim u osób chorych na cukrzycę, to może mieć także związek m.in. ze stosowaniem diety o wyjątkowo niskiej zawartości węglowodanów.
Co to jest kwasica ketonowa?
Kwasica ketonowa najczęściej kojarzona jest z cukrzycą i związanym z nią ostrym stanem hiperglikemicznym. Co to oznacza? Cukrzycowa kwasica ketonowa to stan związany z nasiloną ketogenezą, która jest skutkiem nadmiernego wzrostu poziomu glukozy we krwi oraz brakiem odpowiedniej ilości insuliny, dzięki której może być ona wykorzystana przez organizm.
Cukrzycowa kwasica ketonowa jest obserwowana przede wszystkim u chorych na cukrzycę typu 1, u których występuje całkowity brak wydzielania insuliny, więc musi być ona dostarczana do organizmu z zewnątrz. Na skutek m.in. niewłaściwego dawkowania insuliny w organizmie dochodzi do nadprodukcji ciał ketonowych, które przedostają się do krwi oraz moczu. Brak odpowiedniego leczenia może doprowadzić do śpiączki ketonowej oraz śmierci.
Kwasica ketonowa związana jest nie tylko z brakiem możliwości wykorzystania obecnej we krwi glukozy na skutek niewydzielania insuliny. Mamy z nią do czynienia także w sytuacji nadmiernego spadku poziomu glukozy we krwi, do którego może doprowadzić głodówka lub dieta niskowęglowodanowa. Co więcej, kwasica ketonowa może być także skutkiem przedawkowania alkoholu.
Mechanizm rozwoju choroby
Mechanizm rozwoju kwasicy ketonowej jest stosunkowo prosty. Na skutek braku możliwości wykorzystania obecnej we krwi glukozy lub jej niedoborów organizm zaczyna czerpać energię z komórek tłuszczowych, co skutkuje powstawaniem szkodliwych dla organizmu ciał ketonowych. Nasilona ketogeneza zmienia odczyn krwi na kwaśny, co wiąże się z zaburzeniami równowagi kwasowo-zasadowej organizmu.
W przypadku kwasicy ketonowej cukrzycowej obserwowany jest nagły wzrost poziomu glukozy we krwi, która nie może zostać wykorzystana przez komórki na skutek braku wydzielania insuliny. To jeden z objawów, na których podstawie diagnozowana jest cukrzyca typu 1 u co 5 osoby chorej. Cukrzyca typu 2 zdecydowanie rzadziej prowadzi do rozwoju kwasicy ketonowej, jednak i w tym przypadku jest jednym z możliwych powikłań choroby.
W przypadku kwasicy związanej ze zbyt niską zawartością glukozy we krwi, co skutkuje pozyskiwaniem energii w procesie metabolizowania tłuszczów, najczęściej przyczyną jest całkowita rezygnacja ze spożywania produktów, które dostarczają do organizmu węglowodany.
Przyczyny kwasicy ketonowej
Bezpośrednią przyczyną kwasicy ketonowej jest proces metabolizmu tłuszczu w celu pozyskania energii, co skutkuje produkcją ciał ketonowych. Przedostają się one do krwi, powodując zmianę jej pH, a także są wykrywalne w moczu, co ma związek z dążeniem organizmu do oczyszczenia ustroju z toksyn. Obecność ciał ketonowych we krwi i moczu wywołuje liczne objawy, które jednoznacznie wskazują na to, że mamy do czynienia z kwasicą ketonową. To stan zagrożenia zdrowia i życia, który może doprowadzić do śpiączki oraz zgonu.
Objawy kwasicy ketonowej
Kwasica ketonowa rozwija się bardzo szybko, wywołując dość charakterystyczne objawy. Zaliczamy do nich:
• nasilające się osłabienie,
• wydalanie dużej ilości moczu,
• zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej,
• szybkie i głębokie oddychanie,
• nasilające się zaburzenia świadomości,
• bełkotliwą mowę,
• niepokój,
• chwiejny chód,
• zapach acetonu z ust.
Osoby, w których organizmie gromadzi się nadmiar ciał ketonowych, zachowują się jakby były pod wpływem alkoholu, co może opóźniać diagnozę. Z tego względu nie można przechodzić obojętnie obok dziwnie zachowujących się, sennych i roztaczających wokół siebie woń przypominającą zapach alkoholu osób. Brak właściwego postępowania medycznego prowadzi w takim przypadku do śpiączki oraz często kończy się zgonem.
Czytaj też:
Dzieci, które spożywają zbyt dużo cukru, mogą mieć problemy zdrowotne przez całe życie
