Samobadanie piersi – kiedy i jak je wykonać krok po kroku

Samobadanie piersi – kiedy i jak je wykonać krok po kroku

Dodano: 
Samobadanie piersi
Samobadanie piersi Źródło: Shutterstock / Gladskikh Tatiana
Samobadanie piersi to ważny element profilaktyki raka piersi. To badanie palpacyjne piersi powinna regularnie wykonywać raz w miesiącu każda kobieta, która ukończyła 20. rok życia. W jaki sposób prawidłowo wykonać samobadanie piersi? Dlaczego nie warto o nim zapominać? Podpowiadamy.

Samodzielne badanie piersi to jeden z ważnych elementów wczesnego wykrywania raka piersi. Warto wiedzieć, że jest to najczęściej wykrywany u kobiet nowotwór złośliwy. Szczyt zachorowania przypada na 5-6 dekadę życia, jednak chorują również znacznie młodsze kobiety.

Samobadanie piersi to skuteczne narzędzie profilaktyki raka piersi

Rak piersi jest jednym z nowotworów, które w początkowej fazie choroby można skutecznie leczyć. Co więcej, guz w piersi często wzrasta latami, zanim zacznie wywoływać objawy chorobowe. Z tego względu niezbędne jest wczesne rozpoczęcie badań, które mają na celu wykrycie raka piersi w początkowym stadium rozwoju. Regularne badanie piersi pozwala wykryć już niewielkie zmiany, które nie zagrażają zdrowiu i życiu – znaczna część zmian w piersiach to początkowo guzy łagodne, które z czasem ulegają transformacji w nowotwór złośliwy.

Każda kobieta powinna nie tylko badać piersi samodzielnie, ale także wykonywać niezbędne badania profilaktyczne. Zaliczamy do nich badanie ultrasonograficzne, czyli badanie USG piersi oraz mammografię. Jeżeli w bliskiej rodzinie był zdiagnozowany nowotwór piersi, to warto dodatkowo wykonać badanie genetyczne w kierunku mutacji w obrębie genów BRCA1 i BRCA 2, które znacząco zwiększają ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe piersi.

Co bardzo ważne – wczesne wykrycie zmian w piersi (np. poprzez samobadanie lub USG piersi) pozwala na pełne wyleczenie raka piersi. Niestety, wiele Polek trafia do lekarza w zaawansowanym stadium choroby, co sprawia, że możliwe jest jedynie leczenie radykalne, które nie zawsze kończy się sukcesem. W przypadku zaawansowanego raka piersi i zmian nowotworowych związanych z przerzutami często jedyną możliwością leczenia jest terapia paliatywna.

Należy podkreślić, że wiele kobiet mogłoby nadal cieszyć się życiem, gdyby wykonywało regularnie samobadanie piersi oraz badania obrazowe. Życie jest tylko jedno, dlatego warto o nie dbać, poświęcając raz w miesiącu kilkanaście minut, aby wykonać samobadanie piersi, regularnie odwiedzając ginekologa, wykonując badania profilaktyczne, a także prowadząc zdrowy tryb życia, bo ważnym elementem profilaktyki raka piersi jest również aktywność fizyczna, stosowanie zdrowej diety i unikanie używek.

Kiedy wykonać samobadanie piersi?

Samobadanie piersi powinno być wykonywane raz w miesiącu. Kobiety miesiączkujące powinny wykonywać je w 8-10 dniu cyklu miesiączkowego. Kobiety, które przeszły menopauzę, mogą wykonywać samobadanie piersi w dowolnym dniu.

Samobadanie piersi krok po kroku

Samobadanie piersi wykonywane jest na dwa sposoby:

  • w pozycji stojącej – uwzględnia oglądanie piersi, a także dokładne badanie palpacyjne piersi oraz okolicy węzłów chłonnych,
  • w pozycji leżącej – uwzględnia badanie palpacyjne piersi oraz okolicy węzłów chłonnych.

Oglądanie piersi w pozycji stojącej

Rozbierz się do pasa, stań przed lustrem i dokładnie obejrzyj swoje piersi. Na początku opuść swobodnie ramiona i porównaj kształt, wielkość oraz kolor prawej i lewej piersi. Niewielka asymetria piersi nie wskazuje na chorobę. Niepokojące jest powiększanie się jednej piersi oraz zmiana jej kształtu lub koloru skóry. Zmiany w wyglądzie piersi można łatwo zaobserwować, regularnie wykonując samobadanie. Następnie połóż ręce na biodrach i ponownie obejrzyj piersi. To samo wykonaj z rękami założonymi za głowę.

Gdy zakończysz oglądanie piersi, unieś prawą rękę za głowę i trzema palcami lewej ręki zbadaj prawą pierś. Sprawdź, czy nie ma w niej guzka, stwardnienia lub innej zmiany.

Oprzyj ręce na biodrach i pochyl się do przodu, a następnie uciskając brodawkę, sprawdź, czy nie wydobywa się z niej wydzielina.

Okrężnymi ruchami zgodnie ze wskazówkami zegara zbadaj prawą pierś. Badanie rozpocznij od pachy i sprawdź, czy nie masz powiększonych węzłów chłonnych, a następnie wykonując okrężne ruchy, kieruj się do brodawki. Tak samo zbadaj lewą pierś.

Badanie piersi wykonaj ponownie w pozycji leżącej

Aby ułatwić wykonanie samobadania piersi na leżąco, włóż poduszkę lub zwinięty ręcznik pod prawy bark. Prawą rękę wsuń pod głowę, a lewą dłonią zbadaj prawą pierś zgodnie z powyższą instrukcją. To samo powtórz, badając lewą pierś.
Pamiętaj, aby dokładnie zbadać nie tylko samą pierś, ale także okolicę węzłów chłonnych pachy, mostka i obojczyka oraz brodawkę sutkową.

Jakie zmiany zauważone przy samobadaniu piersi są niepokojące?

Sygnały alarmowe, które powinny skłonić do wizyty u lekarza, to:

  • wszystkie zmiany w obrębie brodawek sutkowych,
  • wyciek z brodawki sutkowej,
  • wyczuwalne guzki lub zgrubienia,
  • bolesna zmiana w piersi,
  • ból piersi samoistny lub pojawiający się przy dotyku
  • zmiana kształtu i wielkości jednej piersi,
  • zmiana zabarwienia skóry jednej piersi,
  • zmiany skórne na jednej piersi, np. niegojąca się ranka lub owrzodzenie,
  • wgłębienie w piersi widoczne np. podczas zmiany położenia rąk.

Choć samobadanie piersi nie zmniejsza ryzyka zachorowania na nowotwory piersi, to pozwala systematycznie monitorować zdrowie i szybko reagować na ewentualne objawy chorobowe.

Czytaj też:
5 sygnałów, że w twoich piersiach może rozwijać się rak. Nie ignoruj ich
Czytaj też:
Markery nowotworowe – co to jest i jakie są ich rodzaje. Jak przygotować się do badania znaczników?

Źródło: planujedlugiezycie.pl; pacjent.gov.pl; zwrotnikraka.pl