– Przyjmowanie leków z grupy pochodnych benzodiazepiny i podobnie działających leków nasennych nie powinno przekraczać 2-4 tygodni. Gdy ten okres zostanie przekroczony, farmaceutyki te bardzo trudno potem odstawić – mówi w rozmowie z PAP prof. Adam Wichniak, kierownik III Kliniki Psychiatrycznej i Ośrodka Medycyny Snu Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.
Leki nasenne niebezpieczne dla seniorów
Prof. Wichniak jest koordynatorem w Polsce międzynarodowego projektu BE-SAFE dotyczącego szkodliwego stosowania benzodiazepin i podobnie działających leków nasennych przez osoby starsze. To właśnie seniorzy są najbardziej narażoną na uzależnienie grupą pacjentów, ponieważ to u nich zaburzenia snu występują najczęściej.
Specjalista zwraca uwagę, że uzależnić od beznzodiazepin może się każdy i tu sam wiek, nie ma znaczenia, jednak u seniorów te leki powodują groźne dla zdrowia dodatkowe skutki uboczne. – U ludzi starszych dochodzi jeszcze inne zagrożenie, nawet bardziej niebezpieczne. Leki te mogą bowiem zwiększać ryzyko upadków, które u ludzi starszych znacznie częściej są tragiczne w skutkach. Są oni bardziej narażeni na złamania kości. Szczególnie groźne jest złamanie szyjki kości udowej, unieruchamiające starszą osobę na długi czas, co może doprowadzić do zagrażających życiu powikłań – tłumaczy prof. Wichniak. Chodzi m.in. o to, że leki nasenne mogą powodować zawroty głowy czy osłabienie reakcji.
Jak przypomina prof. Adam Wichniak u seniorów leki są znacznie wolniej metabolizowane. – Młody człowiek po zażyciu leku nasennego wieczorem, do rana może go zmetabolizować i w ciągu dnia nie będzie już pod jego wpływem. A u osoby starszej nadal będzie on działał. Poza tym seniorzy gorzej reagują na leki nasenne, ich mózg nie wykazuje już takiej plastyczności jak dawniej. Chętniej zatem sięgają po leki silniejsze i dłużej działające. A to potęguje działania uboczne i zamiast pomagać, lek może bardziej szkodzić – mówi.
Uzależnienie od leków – jak tego uniknąć?
Prof. Wichniak radzi, aby korzystać z konsultacji psychiatrycznej. – Lekarz psychiatra może zalecić zażywanie innych leków, pozbawionych ryzyka uzależnienia. Przykładem są leki przeciwdepresyjne o działaniu uspokajającym. Oczywiście, ważne jest też szukanie pomocy psychoterapeutycznej – mówi.
Specjalista zwraca też uwagę na ogromną rolę lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, którzy często przypisuję leki nasenne bezrefeksyjnie, „na zapas”, bo tego oczekują od nich pacjenci. Jak przypomina, Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej we współpracy z Polskim Towarzystwem Psychiatrycznym opublikowało rekomendacje zawierające dziesięć przykazań stosowania benzodiazepin dla lekarzy rodzinnych. – Pierwsze zalecenie jest takie, że jeśli benzodiazepiny muszą być stosowane to już na początku leczenia, należy ustalić planowany okres podawania pochodnych benzodiazepiny. Stale należy oceniać, czy jest możliwe wcześniejsze zakończenie ich podawania. Należy też rozważyć tylko doraźne, czyli przerywane podawanie leku. Nie należy zapisywać tych leków na zapas, na przykład na okres trzech miesięcy, co w naszym kraju niestety zdarza się dość często – mówi prof. Wichniak.
Przypomina też o innych metodach, które mogą być wsparciem przy problemach ze snem. Jego zdaniem zmiana stylu życia ma ogromne znaczenie. To m.in. skrócenie czasu pobyt w łóżku i większa aktywność w ciągu dnia. – Seniorom zaleca się bardziej intensywne spacery w świetle dziennym, przez co najmniej 30-60 minut – radzi prof. Wichniak.
Czytaj też:
Nocne upały nie pozwalają ci się wyspać? Poznaj sposoby, jak temu zaradzićCzytaj też:
Ortosomnia – nowe zaburzenia snu. Co zrobić, aby się dobrze wysypiać?