Zwykły upadek może spowodować lawinę konsekwencji, a finalnie nawet śmierć. Według raportu „Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania” przyczyny zewnętrzne, a więc nie choroby, są piątą przyczyną umieralności w Polsce. W tej grupie mieszczą się samobójstwa, wypadki komunikacyjne i upadki. I to te ostatnie od dwóch lat dzierżą palmę pierwszeństwa wśród zewnętrznych przyczyn śmierci Polaków. To pokazuje, jak kluczowe jest zapobieganie upadkom. Dodatkowo czas jesieni i zimy, kiedy jest ograniczona widoczność, a chodniki mogą być śliskie, ryzyko upadku znacznie wrasta.
Dlaczego upadki są tak groźne?
Według poradnika opracowanego przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego na całym świecie dochodzi rocznie do ponad 37 milionów upadków, a ginie w nich ponad 400 tysięcy osób.
Jakie są konsekwencje upadków?
- Złamania. Co 20 upadek kończy się złamaniem. Najczęściej to szyjka kości udowej, kość promieniowa, żebra, kości nadgarstka, staw skokowy lub kolanowy.
- Inne obrażenia ciała. Nawet 20 proc. upadków kończy się poważnymi obrażeniami, w tym urazami mózgu, krwiakami.
- Zespół poupadkowy. U wielu osób, zwłaszcza starszych, dochodzi do znacznego ograniczenia aktywności. Przestają opuszczać mieszkanie, ograniczają aktywność do minimum. Prowadzi to do zmniejszenia sprawności i tym samym zwiększa ryzyko kolejnych upadków. Zespół poupadkowy może dotyczyć także osób, które były świadkami wypadku kogoś innego. Zespół poupadkowy dotyka 20-65 proc. osób, u których doszło do upadku.
- Śmierć. Jest następstwem nieszczęśliwego wypadku lub powikłań po upadku. Długotrwały powrót do zdrowia oraz unieruchomienie w łóżku może spowodować poważne powikłania, takie jak zakrzepica żył głębokich czy zapalenie płuc.
Jak zapobiegać upadkom?
Nie da się wszystkiego przewidzieć, jednak można mieć wpływ na to, aby zmniejszyć ryzyko upadku. Jest to szczególnie istotne w przypadku seniorów, ponieważ to w grupie wiekowej 60 plus, konsekwencje upadków są najbardziej dotkliwe. Do wielu wypadków dochodzi w domu, dlatego dobrze jest urządzić przyjazną przestrzeń, bez niebezpiecznych progów, sprzętów, o które można się potknąć (np. zawijających się dywaników, chodniczków itp). Podczas wychodzenia na zewnątrz warto zadbać o wygodne i stabilne obuwie i w miarę możliwości unikać nierównych powierzchni. Kluczowe jest także dbanie o sprawność fizyczną. To podstawowy element profilaktyki przeciw upadkom.
Jakie ćwiczenia wykonywać, aby zmniejszyć ryzyko upadku?
30 minut aktywności fizycznej dziennie to minimum, które pozwala na zachowanie zdrowia i sprawności. W profilaktyce upadków kluczowe są ćwiczenia równowagi, ale też trening siły i wytrzymałości. To m.in. wszystkie ćwiczenia poprawiające koordynację ruchową, nordic walking, taniec czy pływanie. Świetnym ćwiczeniem, które wspomaga równowagę i koordynację ruchową, jest codzienne wykonywanie tradycyjnej „jaskółki”, na przemian na prawej i lewej nodze.
Jak zachować się, jeśli upadniesz?
- Sprawdź, czy doznałeś obrażeń. Czy możesz się ruszać, czy cos cię boli, czy krwawisz? Jeśli tak, staraj się jak najmniej poruszać i zatamować krew, np. kawałkiem odzieży.
- Wezwij pomoc. Zawołaj domownika, przechodnia, świadka wypadku. Jeśli to nie jest możliwe, a nie możesz się podnieść, zadzwoń pod numer alarmowy albo krzycz, aby zwrócić na siebie uwagę.
- Jeśli możesz się samodzielnie podnieść, zrób to ostrożnie, usiądź i odpocznij. W razie potrzeby zadzwoń po pomoc, szczególnie jeśli odczuwasz silny ból po upadku, dyskomfort w klatce piersiowej, osłabienie połowy ciała lub inne niepokojące objawy.
- Powiadom o każdym upadku. Powiedz o każdym tego typu zdarzeniu rodzinę, opiekuna i lekarza.
Czytaj też:
Te ćwiczenia powinien robić każdy. Po co ćwiczyć równowagę?