Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach to nurt terapeutyczny, zgodnie z którym pacjent sam szuka rozwiązań swoich problemów. Sam również wyznacza cel terapii, a psycholog jest w niej tylko narzędziem, które pomaga mu uzmysłowić sobie, gdzie leżą źródła jego problemów.
Czym jest TSR?
Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach to nurt, który powstał w latach 70. w Stanach Zjednoczonych w Brief Family Therapy Center w Millwaukee. Jej twórcami są Steve de Shazer oraz Insoo Kim Berg. W Polsce po rozwiązania proponowane przez TSR zaczęto sięgać w latach 90. i z roku na rok cieszą się coraz większą popularnością.
TSR sięga do różnych nurtów psychologicznych, m.in. pozytywnego czy humanistycznego. Terapeuta nie stawia się w roli osoby, która ma wyznaczyć pacjentowi cele do osiągnięcia na terapii. Przyjmuje jego punkt widzenia i wspólnie z nim szuka rozwiązań.
Warto przy tym podkreślić, że TSR nie musi być indywidualna, może być również grupowa. W trakcie takiej sesji grupa, poprzez rozmowę, próbuje pomóc uczestnikowi terapii w odnalezieniu rozwiązania jego trudności.
Czytaj też:
Jak znaleźć najlepszego terapeutę dla siebie? Poznaj rady ekspertów od zdrowia psychicznego
TSR a inne terapie
Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach jest przeciwieństwem tradycyjnych nurtów terapeutycznych. Większość terapeutów źródeł problemów pacjentów szuka w dzieciństwie i w relacjach rodzinnych. TSR odrzuca przeszłość, a rozwiązań poszukuje w teraźniejszości i przyszłości. Ma uświadomić pacjentowi, że on sam posiada wszystkie narzędzia do rozwikłania swoich problemów.
Na czym polega terapia skoncentrowana na rozwiązaniach?
Założenie TSR opiera się na tym, by uczestnik terapii nie analizował swoich problemów, ale próbował je wyjaśnić i usunąć. To on sam wyznacza sobie cel terapii, ponieważ sam wie, czego najlepiej mu potrzeba. Terapeuta tylko towarzyszy mu w tym procesie i pomaga w osiągnięciu zamierzonego celu.
Uświadamia też pacjenta, że posiada on wszystkie narzędzia do rozwiązania problemu. Metodą małych kroków wskazuje mu jego mocne strony, dodatnie cechy i zalety charakteru, dzięki czemu pacjent nabiera wiary, że uda mu się samodzielnie rozwikłać trudności.
Założeniem terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach jest najprostsze eliminowanie problemów. Jeśli coś działa, należy to kontynuować, jeśli nie działa – zaprzestać. Nie ma tu większej filozofii, trzeba żyć tym, co się dzieje tu i teraz, i rozwiązywać problemy tak, jak w danym momencie umiemy najlepiej. Jakiekolwiek komplikacje, wielokrotne analizy, rozkładanie zdarzeń na czynniki pierwsze w TSR są niewskazane.
Czytaj też:
Na psychoterapii nie uzyskamy porady, czy się rozwieść, czy odejść z pracy
Założenia TSR:
- terapia skoncentrowana na rozwiązaniach jest subiektywna i indywidualna
- uczestnik terapii zna swoje życie najlepiej i potrafi rozwiązać swoje problemy, choć często nie zdaje sobie z tego sprawy
- sam wskazuje problemy i samodzielnie usiłuje je rozwiązać
- terapeuta towarzyszy mu w tym procesie, wskazując pacjentowi jego mocne strony, które pomogą mu rozwikłać trudności
- terapeuta zwraca pacjentowi uwagę na to, że życie jest procesem, który składa się z lepszych i gorszych chwil; sugeruje kierować się tymi lepszymi
- terapeuta skupia się na tym, co dzieje się tu i teraz i na tym, co będzie działo się w przyszłości
- terapeuta nie analizuje wydarzeń z życia pacjenta, nie szuka podłoża problemów w przeszłości
- terapeuta pomaga spojrzeć na problemy z kilku stron, a pacjent sam wybiera najlepsze według niego rozwiązanie
Metody TSR
Terapeuci wykorzystują kilka metod przydatnych w trakcie pracy z pacjentem. Korzystają z:
- komplementowania – które ma dodać pacjentowi wiary we własne siły i pomóc uświadomić sobie, jakie są jego zalety i dodatnie cechy charakteru. Komplementowanie pozwala również wydobyć z pacjenta zasoby siły, z których istnienia najczęściej nie zdaje sobie sprawy
- skalowania – spojrzenie na problemy w skali od 1 do 10 pozwala uzmysłowić pacjentowi, jaką trudność rzeczywiście stanowią w jego życiu
- przeformułowania – które polega na zmianie osądu (wady przekłuwamy w zalety, szukamy optymistycznych stron)
- pytania o cud – które polega na stworzeniu wizji przyszłości, w której osoba korzystająca z terapii potrafi przezwyciężyć problem
Kto może skorzystać z TSR?
Terapię skoncentrowanych rozwiązań wykorzystuje się leczeniu zaburzeń i stanów nierównowagi psychicznej. Pomaga w:
- wychodzeniu z depresji i stanów lękowych
- leczeniu nerwic
- terapii osób chorych na bulimię i anoreksję
- terapii uzależnień (m.in. od alkoholu, narkotyków)
- terapii par i małżeństw
- terapii ofiar czy sprawców przemocy
- terapii osób, które próbują wyjść z traumy spowodowanej chorobą czy utratą bliskiej osoby
TSR wykorzystuje się również w zakresie wychowania dzieci, edukacji, biznesie i doradztwie zawodowym.
Czytaj też:
Za drzwiami gabinetu psychoterapeutki. Co mówią pacjenci w czasie pandemii?