Egocentryk: kto to jest i jakie ma cechy?

Egocentryk to osoba, która myśli, że jest najważniejsza na świecie. Uważa się za kogoś bardzo wyjątkowego, lepszego od innych, dlatego stawia siebie w centrum wszechświata. Egocentryka cechuje samolubność, skupienie na własnych potrzebach, nierzadko egoizm. Osoby egocentryczne nie potrafią wczuć się w położenie innego człowieka i zrozumieć drugiej osoby. Kieruje nimi dążenie do natychmiastowego zaspokojenia swoich potrzeb, co często wynika z doświadczenia zaniedbania emocjonalnego.

Kim jest egocentryk?

Egocentryzm to łacińskie słowo, które pochodzi od wyrazów „ego” (ja) i „centrum” (środek). To bardzo dobrze oddaje sens tego pojęcia – ja jestem pępkiem świata. Jest to negatywna cecha charakteru.

Egocentryk często jest egoistą. Zasadniczo od egoisty różni się tym, że odnosi do swojej osoby wszystko, co dzieje się wokół niego, przeżywa to, a swoimi przeżyciami obarcza inne osoby. Egoiści natomiast ponad wszystko stawiają własne korzyści, dążą do spełnienia swoich potrzeb, często nie patrząc na konsekwencje.

Egocentrycy nie dostrzegają potrzeb innych ludzi. Świetnie wsłuchują się w siebie, znają swoje pragnienia, rozumieją emocje, ale zamykają się na innych. Wszystkie wydarzenia filtrują przez siebie, są nadwrażliwi w rzeczach, które ich dotyczą.

Egocentryk jest przekonany o własnej wyższości, dlatego często traktuje innych ludzi gorzej. Patrzy na nich z góry, stawia się ponad nimi, uważa za naturalne zainteresowanie własną osobą, ale sam nie interesuje się bliskimi ani znajomymi. Czerpie pomoc pełnymi garściami, ale jej nie oddaje.

Cechy egocentryka

• skupia się na sobie i swoich potrzebach
• stawia się w centrum wszechświata
• lubi być w centrum zainteresowania
• ma wysokie mniemanie o sobie
• uważa się za kogoś lepszego od innych
• ignoruje potrzeby innych ludzi
• jest przekonany, że zawsze ma rację
• lubi narzucać swoje zdanie innym
• ma słabo rozwiniętą empatię

Rodzaje egocentryzmu

Wyróżnia się dwa rodzaje egocentryzmu:

• egocentryzm dziecięcy – dzieci do 7. roku naturalnie stawiają się w centrum wszechświata i uważają, że ich potrzeby są najważniejsze. Skupianie się na innych (np. gdy rodzice okazują zainteresowanie rodzeństwu czy innym dzieciom) rodzi w nich bunt, złość, czasem nawet agresję. Wraz z rozwojem poznawczym zaczyna to się zmieniać. U niektórych 3- czy 4-latków można zaobserwować zachowania empatyczne, ale nie są one normą. Dziecko w wieku szkolnym jest już bardziej wyczulone na potrzeby innych i potrafi okazać zainteresowanie drugiej osobie, współodczuwać jej emocje
• egocentryzm dorosłych – nie wszystkie dzieci wyrastają z egocentryzmu, u niektórych ta postawa wręcz się nasila. Takie osoby nie odczuwają empatii, nie myślą o innych ludziach, skupiając się tylko na sobie i swoich potrzebach. Na nasilenie egocentryzmu ma wpływ wychowanie, czynniki środowiskowe oraz niestety genetyka

Przyczyny egocentryzmu

Egocentryzm to rzecz uwarunkowana biologicznie oraz środowiskowo. Jeśli rodzice nie mają w sobie empatii, nie interesują się bliskimi, nie udzielają pomocy potrzebującym, dziecko nie wie, że można żyć w ten sposób. Prawdą jest stwierdzenie, że takie rzeczy wynosi się z domu. Postawa współodczuwania jest częścią rozwoju moralnego i socjalnego, ułatwia życie w społeczeństwie.

Egocentryzm jest dziedziczny. Naukowcy szacują, że za brak empatii aż w 50 procentach odpowiadają geny! Częściej też zdarza się u jedynaków, którzy skupiają na sobie całą uwagę rodziców. Jeśli ci pielęgnują w dziecku przekonanie, że jest lepsze od innych, a jego potrzeby są najważniejsze na świecie, młody człowiek zabiera ze sobą ten bagaż w dorosłość.

W dorosłym życiu zachowuje się tak jak w dzieciństwie, bo w ten sposób został wychowany – oczekuje nieustannego zainteresowania swoją osobą, a własne problemy uważa za ważniejsze od problemów innych ludzi. Często też cierpi na nerwicę, co wymaga leczenia.

Brak empatii bardzo utrudnia mu życie w zbiorowości, przekłada się na relacje z bliskimi, współpracownikami. Utrudnia również zbudowanie zdrowego związku.

Jak zachowuje się egocentryk w relacjach z innymi?

Egocentryk nie znosi sprzeciwu i nie lubi, by ktoś miał inne zdanie. Co więcej, uważa, że tylko on umie racjonalnie przeanalizować sytuację, co wynika z jego egocentrycznego postrzegania świata. Nie zauważa potrzeb innych, więc nie kieruje się empatią ani współodczuwaniem. W codzienny życiu faktycznie koegzystencja z egocentrykiem może być trudna, ponieważ w jego centrum zainteresowania znajduje się tylko jego własna osoba.

Związek z egocentrykiem

Zbudowanie bliskiej relacji z egocentrykiem jest trudne. Jest on skupiony tylko na sobie, nie potrafi okazać należnego zainteresowania drugiej osobie. W rozmowach z egocentrykiem często padają słowa „ja”, „moje”, „dla mnie”. Taka osoba jest samolubna i roszczeniowa, żąda nieustannej adoracji i pomocy, a sama nie daje od siebie zbyt wiele.

Związek z egocentrykiem może wyczerpywać emocjonalnie. Czasem takie osoby są określane jako wampiry energetyczne, które wysysają z bliskich ludzi całą dobrą energię, przerzucają na nich złe emocje. Relacja ta wymaga spokoju i cierpliwości. Warto również tłumaczyć egocentrykowi, że powinien otwierać się na innych i dostrzegać to, co dzieje się wokół niego. Trzeba to jednak robić spokojnie, bo każdą taką rozmowę egocentryk odbiera jako atak na swoją osobę. A to rodzi w nim agresję.

Jak sobie radzić z egocentrykiem?

Jeśli żyjesz z egocentrykiem:

1. Zachowuj spokój w każdej sytuacji
2. Mów o tym, co czujesz
3. Rozmawiaj z nim, starając się pokazać inne strony wydarzeń – wbrew pozorom egocentryk czuje się w świecie niepewnie, dlatego uważa, że wszystkie wydarzenia dotykają go osobiście i są skierowane prosto w niego
4. Jeśli rozmowy nic nie dają, zaproponuj egocentrykowi wizytę u psychologa lub psychoterapię. Czasem osoba z zewnątrz dociera głębiej niż ktoś bliski. Psychoterapeuta może zaproponować terapię poznawczą

Czy jesteś egocentrykiem?

Zastanów się nad poniższymi stwierdzeniami:

• narzucam innym swoją wolę
• uważam, że inni różne rzeczy robią gorzej ode mnie
• lubię być w centrum uwagi
• czasem reaguję nadmiernie emocjonalnie
• lubię zaspokajać własne potrzeby

Czy egocentryzm można wyleczyć?

Egocentryzm to cecha charakteru. Nie można jej się pozbyć, ale można nad nią pracować. Najlepiej jest po prostu podjąć terapię, która może przynieść pozytywne efekty, jeśli problem zostanie prawidłowo przepracowany. Trzeba jednak zmienić sposób myślenia i zacząć myśleć o nie tylko o sobie, ale też o innych ludziach. W czasie terapii warto sięgnąć do źródeł problemu, a te często tkwią w dzieciństwie. Zdarza się, że egocentryk jest ofiarą przemocy emocjonalnej, a jego zachowania są konsekwencją historii, jaką przeszedł w dzieciństwie.

Czytaj też:
Egoizm i nie tylko. Oto 8 cech seksualnego narcyza