Nazwa syndromu Kasandry nawiązuje do mitycznej opowieści o Kasandrze, córce Priama, której Apollo podarował łaskę jasnowidzenia w nadziei, że dziewczyna odwzajemni jego zaloty. Tak się jednak nie stało. Odrzucony syn Zeusa postanowił się zemścić i rzucił klątwę na ukochaną. Sprawił, że ludzie przestali wierzyć jej przepowiedniom.
Syndrom Kasandry – co to takiego?
A czym w takim razie jest syndrom (zespół) Kasandry? Mianem tym określa się zjawisko polegające na kompensowaniu deficytów („wyrównywanie braków”) w funkcjonowaniu bliskiej osoby, a także mentalizacji (wyobrażaniu sobie) jej stanów emocjonalnych. Tego typu role przyjmują na siebie małżonkowie lub partnerzy (głównie kobiety) jednostek z ze spektrum autyzmu (autism spectrum disorder, ASD). Napotykają jednak po drodze wiele trudności. Nie są rozumiani przez otoczenie (podobnie jak mityczna Kasandra). W konsekwencji ich więzi z przyjaciółmi i członkami rodziny ulegają znacznemu rozluźnieniu, a niekiedy wręcz zerwaniu. Pojawia się poczucie izolacji, osamotnienia, a jednocześnie niespełnienia. „Drugie połówki” osób z ASD nie mogą zaspokoić swoich potrzeb w relacji z partnerem. Stają się „zakładnikami” związku. Trwanie w takim układzie rodzi wiele negatywnych emocji. Pojawia się gniew, niemoc, frustracja itp. Kumulacja napięcia sprzyja natomiast występowaniu różnego rodzaju zaburzeń psychicznych.
Jak objawia się syndrom Kasandry?
Kompleks Kasandry może objawiać się na różne sposoby. Jego najczęstsze symptomy to niska samoocena, niepokój, trudności z zaśnięciem, wahania nastrojów, spadek libido, obniżona odporność czy chroniczne zmęczenie. Partnerzy osób ze spektrum autyzmu bardzo często biorą na swoje barki podwójną odpowiedzialność – za siebie i „drugą połówkę”. Psychologowie i psychiatrzy wskazują, że często rozwijają się u nich symptomy charakterystyczne dla zespołu stresu traumatycznej relacji (PTRS, posttraumatic relationship syndrom). Ta „wersja” PTRS zyskała nawet swoją nazwę – zespół stresu przewlekłej urazowej relacji (OTRS, ongoing traumatic relationship syndrome). Towarzyszy mu wiele zniekształceń poznawczych, a także mechanizm racjonalizacji zachowań bliskiej osoby z ASD.
Konsekwencje syndromu Kasandry
Syndrom Kasandry zwiększa ryzyko różnego rodzaju problemów zdrowotnych, między innymi depresji, zaburzeń odżywiania czy zaburzeń lękowych. Mają one charakter wtórny i powstają niejako w odpowiedzi na trudną sytuację rodzinną, w jakiej znajdują się partnerzy osób ze spektrum autyzmu. Gdzie bliscy pacjentów z ASD mogą szukać pomocy? Przede wszystkim u psychiatry bądź psychoterapeuty. Bardzo ważną rolę w procesie terapeutycznym odgrywa postawienie właściwej diagnozy. Zidentyfikowanie kłopotów danej jednostki znacznie ułatwia określenie i realizację celów terapeutycznych.
Czytaj też:
Zespół Aspergera – przyczyny, objawy, diagnostyka i terapiaCzytaj też:
Nie rozpoznajesz znajomych na ulicy? Powodem może być zaburzenie, na które cierpi Brad Pitt