Bakterie to mikroorganizmy, które występują na całym świecie, we wszystkich środowiskach. Liczy się je w kwintylionach i z przyczyn oczywistych znamy ich jedynie ułamek. Bakterie występują również w ludzkim organizmie i mogą stanowić nawet 2 kilogramy całej masy ciała. Z tego względu warto przyjrzeć im się bliżej.
Czym są bakterie?
Bakterie to organizmy prokariotyczne, przeważne jednokomórkowe. Nie zawierają jądra komórkowego, ale cząsteczki DNA – dużą i mniejsze. Mogą mieć różne kształty, np. okrągłe (występujące najczęściej), podłużne czy pałeczkowate. Co ciekawe, niektóre z nich występują pojedynczo, a inne w grupach, tworząc kolonie.
Badaniem bakterii zajmuje się bakteriologia, będąca dziedziną mikrobiologii. Dotychczas bakterie nie zostały w żaden sposób usystematyzowany, ponieważ nie da się ich zbadać.
Budowa
Bakterie składają się z:
- dużej cząsteczki DNA
- mniejszych cząsteczki
- błony komórkowej
- ściany komórkowej
- wici
- rzęsek
Funkcje
Bakterie pełnią różne funkcje w zależności od środowiska, w którym bytują. Użyźniają glebę, uczestniczą w oczyszczaniu wód, stanowią pokarm dla innych organizmów.
W układach pokarmowych ludzi oraz zwierząt mogą wspomagać procesy regulujące trawienie pokarmów. Co więcej, niektóre bakterie mogą również przyczyniać się do lepszego wchłaniania składników odżywczych i witamin, a także regulować procesy odpornościowe zachodzące w całym organizmie.
Ale bakterie też mogą wywoływać infekcje i choroby.
Dobre bakterie w mikroflorze jelitowej
W mikroflorze jelitowej występują tzw. dobre bakterie, które wspierają naturalną odporność. Jeśli jest ich dużo, namnażają się na nabłonkach jelit, tworząc w ten sposób barierę jelitową, zabezpieczającą organizm przed działaniem bakterii chorobotwórczych. To wpływa na poprawę odporności i wzmacnia układ immunologiczny.
Złe bakterie w mikroflorze jelitowej
Przeciwwagą dla dobrych bakterii są złe, które mogą mieć działanie chorobotwórcze. Z tego względu warto dbać o jelita, by zachować równowagę w mikroflorze jelitowej. Wpływa ona na cały układ odpornościowy organizmu i odpowiada także za komunikację na osi jelita-mózg.
Bakterie probiotyczne
Dobre bakterie w mikroflorze jelitowej nazywane są probiotykami. Dostarcza się je z zewnątrz za pomocą pożywienia (niektórych pokarmów) lub leków. Bakterie probiotyczne to głównie szczepy Lactobacillus oraz Bifidobacterium. Znajdziemy je w jogurtach, kefirach, serach (ale tylko tych, które nie zostały poddane pasteryzacji), kiszonych ogórkach, kapuście, kwasie chlebowym.
Bakterie te są w stanie przywrócić równowagę mikroflory jelitowej po chorobie, wzmocnić naturalną odporność, usprawnić procesy trawienne. Oprócz tego stymulują organizm do produkcji przeciwciał, chroniących go przed kolejną infekcją. Zaburzona mikroflora jelitowa może bowiem sprzyjać częstszemu łapaniu infekcji zarówno o podłożu wirusowym, jak i bakteryjnym.
Choroby i infekcje
Bakterie mogą wywoływać szereg chorób. Z tego względu wykorzystuje się je do przygotowywania antybiotyków, za pomocą których leczy się choroby o podłożu bakteryjnym. Należą do nich m.in. angina, borelioza czy rzeżączka, ale też gruźlica i tężec.
Choroby bakteryjne rozwijają się inaczej niż wirusowe. Najczęściej cechują się gwałtownym przebiegiem – choroba może rozpocząć się nagle i od razu wywołać wysoką gorączkę i objawy osłabienia organizmu. W przeciwieństwie do infekcji wirusowych, choroba nie ustąpi z czasem, a leczenie objawowe nie okaże się skuteczne. W tym wypadku konieczna jest antybiotykoterapia.
Czytaj też:
Infekcja – co to takiego i jakie są rodzaje infekcji?
Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy tygodnika Wprost.
Regulamin i warunki licencjonowania materiałów prasowych.