Bakteria jelitowa kluczem do leczenia alkoholowej choroby wątroby?

Ostatni artykuł badawczy Nature opisuje, jak międzynarodowy zespół naukowców wykorzystał bakteriofagi, które są wirusami zabijającymi bakterie, w celu wyeliminowania alkoholowej choroby wątroby u myszy. Zastosowali ich konkretną mieszaninę, aby selektywnie wyeliminować Enterococcus faecalis, bakterię jelitową, która uwalnia toksynę zabijającą komórki wątroby.

Różne poziomy pewnego typu bakterii

Okazało się, że osoby z alkoholową chorobą wątroby miały więcej bakterii E. faecalis w jelitach niż osoby bez tej choroby. Ponadto zaobserwowano, że poziomy bakterii korelują z zaawansowaniem choroby. „Nie tylko połączyliśmy konkretną toksynę bakteryjną z gorszymi wynikami klinicznymi osób z alkoholową chorobą wątroby, ale znaleźliśmy sposób na zerwanie tego związku poprzez precyzyjną edycję mikroflory jelitowej za pomocą fagów” – mówi starszy autor badań Bernd Schnabl, profesor medycyny oraz gastroenterolog na University of California San Diego School of Medicine.

Alkoholowa choroba wątroby jest poważnym problemem zdrowotnym. Jest to wiodąca przyczyna śmierci osób z chorobami wątroby na całym świecie. Przyczyną tej choroby jest uszkodzenie wątroby spowodowane piciem dużych ilości alkoholu. Nasilenie choroby może wahać się od łagodnego do zagrażającego życiu.

Stłuszczenie wątroby, które może rozwinąć się po kilku dniach intensywnego spożywania alkoholu, jest pierwszym etapem alkoholowej choroby wątroby. Po dekadach intensywnego picia, stłuszczenie wątroby związane z alkoholem zwykle przechodzi w zwłóknienie, a następnie w marskość wątroby. Choroba może również przybrać bardzo ciężką postać zwaną alkoholowym zapaleniem wątroby.

Lekarze zwykle leczą alkoholowe zapalenie wątroby kortykosteroidami, ale leki te nie są bardzo skuteczne. W rzeczywistości nawet trzy czwarte osób z tą ciężką alkoholową chorobą wątroby zwykle umiera w ciągu 3 miesięcy od otrzymania diagnozy. Obecnie jedynym lekarstwem jest wczesny przeszczep wątroby. Jednak operacje te nie są powszechnie dostępne i istnieje długa lista oczekujących.

Poprzednie badania wykazały, że drobnoustroje jelitowe mogą sprzyjać indukowanej alkoholem chorobie wątroby u myszy, ale jak wyjaśniają autorzy ostatnich badań, „niewiele wiadomo na temat czynników drobnoustrojowych odpowiedzialnych za ten proces”.

Wyeliminowano chorobę u myszy

W nowym badaniu naukowcy zidentyfikowali cytolizynę, która jest toksyną wytwarzaną przez E. faecalis jako przyczynę uszkodzenia i śmierci komórek w wątrobie. Badali to dalej w próbkach od osób z alkoholowym zapaleniem wątroby. Okazało się, że ogromna większość osób z alkoholowym zapaleniem wątroby, które wykazały pozytywny wynik testu cytolizyny, zmarła w ciągu 180 dni od przyjęcia do szpitala. W przeciwieństwie do tych, których wynik był ujemny, tylko niewielka liczba zmarła w ciągu 180 dni.

W kolejnym etapie badania zespół wykazał, że leczenie bakteriofagami może znieść chorobę wątroby wywołaną alkoholem u myszy. Najpierw wyizolowali cztery bakteriofagi, które mogą celować w bakterie E. faecalis wydzielające cytolizynę. Kiedy potraktowali myszy tymi fagami, wyeliminowali chorobę wątroby wywołaną alkoholem. Leczenie przy użyciu fagów skierowanych na inne szczepy bakterii lub tych skierowanych przeciwko E. faecalis, które nie uwalniają cytolizyny, nie miało takiego efektu.

Zespół sugeruje, że te odkrycia podkreślają również potencjał zastosowania cytolizyny jako predyktora alkoholowego zapalenia wątroby.

Terapia fagowa jako nowa metoda

Pomysł wykorzystania wirusów zabijających bakterie jako sposobu leczenia infekcji bakteryjnych nie jest nowy. Naukowcy eksperymentowali z terapią fagową około 100 lat temu, ale wydawało się, że stracili zainteresowanie, gdy pojawiły się antybiotyki. Jednak ze względu na rosnący problem oporności na antybiotyki naukowcy ponownie patrzą na terapię fagową jako alternatywne podejście do leczenia chorób związanych z bakteriami.

Jednak prawdopodobnie minie trochę czasu, zanim terapia fagowa będzie mogła być powszechnie stosowana jako metoda leczenia alkoholowej choroby wątroby. Konieczne jest znacznie więcej badań, zwłaszcza w zakresie bezpieczeństwa. Fagi mogą wywoływać silną odpowiedź immunologiczną u osób z tego rodzaju chorobami.