Szybka diagnoza może zwiększyć szansę na przeżycie w przypadku nowotworów nawet kilkukrotnie. Trzeba o tym pamiętać i nie tylko wykonywać zalecane badania profilaktyczne, ale także nauczyć się rozpoznawać niepokojące objawy i szybko zgłaszać się z nimi do lekarza. Glejak mózgu jest jednym z nowotworów, które bywają wykrywane za późno, co wpływa na rokowania, zwłaszcza w przypadku młodych pacjentów, u których podziały komórkowe przebiegają w bardzo szybkim tempie.
Co to jest glejak?
Glejaki to guzy mózgu, które powstają z komórek glejowych. Spełniają one w mózgu różnorodne funkcje i są zdolne do podziału. Znacznie szybsze podziały komórkowe u osób młodych sprzyjają rozwojowi glejaka oraz innych nowotworów mózgu.
Glejak powstaje w wyniku nieprawidłowego podziału jednej z najwrażliwszych struktur mózgu, czyli gleju. Guz może być zlokalizowany w różnych obszarach mózgu; jego lokalizacja bezpośrednio przekłada się na spectrum obserwowanych u pacjentów objawów, choć część z nich tzw. objawy ogólne są typowe dla wszystkich guzów mózgu.
Wyróżnia się kilka rodzajów glejaka. Podział glejaków uwzględnia m.in. lokalizację guza, stopień jego złośliwości oraz rodzaj komórek glejowych. Nazwy glejaków wywodzą się od nazw struktur komórkowych, z których powstają guzy. Wyróżniamy:
-
nowotwory gleju gwieździstego, czyli gwiaździaki,
-
powstające z ependymocytów wyściółczaki,
- nowotwory gleju skąpowypustkowego, czyli skąpodrzewiaki.
Jednym z najbardziej agresywnych glejaków jest glejak wielopostaciowy. Wywodzi się on z gleju gwiaździstego, jednak bywa zbudowany z kilku różnych struktur komórkowych, stąd jego nazwa. Glejak wielopostaciowy to ogromne wyzwanie dla neurologów oraz onkologów ze względu na skomplikowaną budowę i najwyższy, IV stopień złośliwości zmiany nowotworowej.
Glejak – przyczyny
Glejak nie jest rodzajem nowotworu, który powstaje np. wskutek mechanicznego urazu głowy. To jeden z najczęściej występujących pierwotnych nowotworów, a przyczyny jego powstawania nie są znane. Badania dowiodły zależności pomiędzy glejakami mózgu i promieniowaniem jonizującym oraz niektórymi schorzeniami genetycznymi, które zwiększają ryzyko zachorowania nawet kilkukrotnie. Ryzyko zachorowania na glejaka mózgu zwiększają też przypadki tego nowotworu w rodzinie – już jeden przypadek zachorowania na glejaka mózgu u naszych krewnych zwiększa ryzyko rozwoju nowotworu dwukrotnie.
Glejak – objawy
Nowotwory mózgu dają różne objawy w zależności od tego, w jakim płacie mózgowym są zlokalizowane. Tak jest też w przypadku glejaka, który zdecydowanie częściej lokalizuje się bezpośrednio w mózgu, a nie w rdzeniu kręgowym.
Objawy glejaka dzielimy na:
-
objawy ogólne związane z uciskiem i wzrostem ciśnienia wewnątrzczaszkowego,
- objawy obejmujące zmysły w zależności od lokalizacji guza.
Ogóle objawy glejaka to:
-
bóle głowy, które nie mijają po przyjęciu środków przeciwbólowych,
-
nudności i wymioty, które pojawiają się przede wszystkim rano,
-
zawroty głowy,
- zaburzenia pamięci i koncentracji.
Inne objawy glejaka zależne są od wielkości guza i jego lokalizacji. Najczęściej o tym nowotworze świadczą:
-
zaburzenia równowagi,
-
zaburzenia czucia w obrębie kończyn,
-
niedowłady,
-
chwiejny chód,
-
zmiany zachowania,
-
zaburzenia widzenia,
-
zaburzenia mowy,
- napady padaczki.
Glejak – rokowania
Rokowania w przypadku glejaka zależne są m.in. od stopnia zaawansowania choroby oraz stopnia złośliwości zmiany nowotworowej. W przypadku glejaków I stopnia rokowania są bardzo pomyślne ze względu na najmniejszy stopień złośliwości guzów. W tym przypadku niemal 50% pacjentów cieszy się dobrym zdrowiem po 10 latach od wykrycia i wyleczenia choroby. Glejaki IV stopnia rokują najgorzej – średnia przeżywalność pacjentów z tym typem guzów mózgu to około 12-18 miesięcy.
Zgodnie ze statystykami glejaki zajmują 9 miejsce, jeżeli chodzi o śmiertelność wśród dorosłych mężczyzn oraz 13 miejsce w przypadku śmiertelności dorosłych kobiet. W przypadku małych dzieci nowotwory mózgu do druga po białaczce choroba powodująca najwięcej zgonów.