Potworniak zawdzięcza swoją nazwę nietypowemu wyglądowi. Ta zmiana nowotworowa nie jest typowym guzem. Potworniaka tworzą komórki, z których różnicują się poszczególne struktury ludzkiego organizmu na etapie rozwoju embrionalnego. Z tego względu przybiera bardzo dziwne formy, a w obrębie guza mogą znajdować się np. zdeformowane zęby. W większości przypadków objawy potworniaka we wczesnym stadium rozwoju nie powodują niepokojących objawów. W zależności od rodzaju potworniaka cechuje się on różnym stopniem złośliwości.
Wśród wszystkich potworniaków najczęściej diagnozowany jest dojrzały potworniak jajnika oraz potworniak jąder. Potworniaki mogą również utworzyć się w jamie brzusznej, klatce piersiowej oraz przestrzeni zaotrzewnowej i w ośrodkowym układzie nerwowym. Miejsce powstania potworniaka ma wpływ na spektrum występujących objawów oraz możliwości leczenia.
Potworniak dojrzały i potworniak niedojrzały
Wyróżniamy potworniaki dojrzałe i niedojrzałe. Potworniak dojrzały jest guzem, który budują prawidłowo wykształcone, dojrzałe tkanki różnego rodzaju. W tym przypadku najczęściej mamy do czynienia z łagodną torbielą skórzastą, w której wnętrzu mogą znajdować się np. włosy, gruczoły łojowe, kości, tkanka chrzęstna, zęby. Potworniak dojrzały torbielowaty może cechować się różnym tempem wzrostu. Guz ten nie powoduje przerzutów, bo jest zmianą łagodną, jednak może sprawiać poważne problemy, gdy zwiększy swoje rozmiary, prowadząc np. do pęknięcia jajnika.
Potworniak niedojrzały, jak sama nazwa wskazuje, powstaje z niedojrzałych komórek zarodkowych. Niedojrzały potworniak może wydzielać hormony, zaburzając gospodarkę hormonalną organizmu. W tym przypadku zachodzi spore ryzyko zezłośliwienia guza. Zdarza się, że dochodzi do rozwoju guza, który swoją budową przypomina potworniaka, składając się np. z komórek, które w prawidłowych warunkach budują tarczycę.
Pod względem budowy potworniaki dojrzałe i niedojrzałe nieco się różnią – choć powstają z tych samych, trzech listków zarodkowych, to w obrębie potworniaków niedojrzałych znajdują się nie tylko komórki mezodermy, ektodermy i endodermy, ale również komórki trofoblastu.
Najczęściej diagnozowany jest potworniak jajnika – stanowi on 10-20% wszystkich nowotworów jajnika. Potworniak jajnika zwykle rozwija się u młodych kobiet, przybierając postać łagodnej torbieli wypełnionej łojem. Potworniaki dojrzałe przez długi czas rozwijają się bezobjawowo, dlatego warto pamiętać o systematycznych badaniach profilaktycznych narządów układu rozrodczego.
Objawy potworniaka
Objawy potworniaka są zależne od rodzaju zmiany nowotworowej, a także jej lokalizacji. Ogólne objawy potworniaka to uczucie ciężkości i uczucie pełności w brzuchu. Na potworniaki jajnika mogą wskazywać bóle brzucha, zaburzenia miesiączkowania, nieprawidłowe krwawienia miesiączkowe, plamienia z dróg rodnych pomiędzy miesiączkami, zwiększenie się obwodu brzucha.
Dolegliwości pojawiają się na różnych etapach rozwoju guza, nasilając się wraz z jego wzrostem. Potworniak jajnika może osiągać znaczne rozmiary, prowadząc do pęknięcia jajnika, co jest zagrożeniem dla zdrowia i życia kobiety. Choć większość diagnozowanych potworniaków jest zmianami łagodnymi, to dość często powodują one poważne problemy zdrowotne, które wymagają specjalistycznego leczenia chirurgicznego.
W przypadku potworniaka jądra najczęściej pojawia się tkliwość jąder, w którym rozwija się zmiana oraz powiększenie chorego jądra, które prowadzi do nasilającego się dyskomfortu w obrębie moszny.
Jeżeli mamy do czynienia z potworniakiem, który przeobraził się w zmianę złośliwą, to może dojść do pojawienia się przerzutów. Na potworniaka o charakterze złośliwym wskazuje m.in. powiększenie węzłów chłonnych. Potworniaki mogą być także przyczyną zaburzeń hormonalnych oraz prowadzą do pojawienia się nieprawidłowości w morfologii krwi.
Leczenie potworniaka
Leczenie potworniaka polega na usunięciu guza. Operacja potworniaka jajnika może zostać przeprowadzona metodą laparoskopową, co zmniejsza obciążenie organizmu i pozwala na szybszy powrót do formy po zabiegu. Zabieg laparoskopowy przeprowadzany jest w sytuacji, gdy potworniak jest dobrze ograniczoną od sąsiednich tkanek zmianą o charakterze łagodnym. Potworniaki niedojrzałe o charakterze złośliwym mogą wymagać wykonania klasycznego zabiegu chirurgicznego.
Zanim dojdzie do operacji, konieczne jest wykonanie badań obrazowych, które pozwalają poznać dokładną lokalizację potworniaka i jego rozmiary. Na etapie diagnostyki potworniaka oraz ewentualnych przerzutów wykorzystuje się m.in. badanie USG, rezonans magnetyczny i tomografię komputerową.
Podsumowując, potworniaki to szczególna grupa nowotworów, które wyróżniają się charakterystyczną budową. Potworniaki dojrzałe powstają z wykształconych komórek, które budują organizm człowieka, co sprawia, że mają wyjątkowo przerażający wygląd. Potworniaki dojrzałe to guzy o łagodnym charakterze, które nie dają przerzutów.
Potworniaki niedojrzałe tworzą niedojrzałe struktury komórkowe, które mogą wydzielać hormony. W tym przypadku mamy do czynienia ze zmianą, która może przeobrazić się w nowotwór złośliwy oraz dawać przerzuty. Wśród wszystkich potworniaków najczęściej diagnozowany jest potworniak jajnika i potworniak jąder. W jednym i drugim przypadku mamy do czynienia ze zmianą, która może w znaczący sposób zagrozić zdrowiu układu rozrodczego, prowadząc m.in. do uszkodzenia ważnych struktur organizmu. Aby uniknąć związanego z rozwojem potworniaków ryzyka, trzeba pamiętać o systematycznych badaniach profilaktycznych.
Na potworniaka często wskazują niespecyficzne objawy – zaniepokoić powinno nas m.in. uczucie pełności w jamie brzusznej, powiększenie się obwodu brzucha, zaburzenia miesiączkowania, ból brzucha, a także zmiany w obrębie jednego jądra.
Czytaj też:
5 sygnałów, że w twoich piersiach może rozwijać się rak. Nie ignoruj ichCzytaj też:
Jak rozpoznać nerwiaka? Czy zawsze ma podłoże nowotworowe?