Witamina D3 dla dziecka – dlaczego jest istotna oraz kiedy i jak ją suplementować?

Na rynku dostępne są liczne preparaty z witaminą D, które mogą przyjmować niemowlęta oraz starsze dzieci. Różnią się one pod względem dawki, składu i formy. Do wyboru mamy m.in. krople doustne, preparaty, których dawkowanie uwzględnia naciśnięcie pompki aplikatora, a także kapsułki. Jakie wybrać? W jaki sposób dawkować witaminę D? Wyjaśniamy.

Witamina D dla niemowląt i dzieci – co warto o niej wiedzieć?

Witamina D jest niezwykle ważna dla zdrowia i prawidłowego rozwoju dzieci. Z tego względu jej podawanie zalecane jest od pierwszych dni życia, niezależnie od tego, w jaki sposób karmione jest niemowlę. Jeszcze nie tak dawno temu zalecano suplementację witaminy D jedynie dzieciom karmionym piersią, jednak obecnie wytyczne dotyczące jej podawania, obejmują także maluchy karmione mlekiem modyfikowanym początkowym oraz mlekiem modyfikowanym następnym. Zmieniły się także zalecenia dotyczące czasu suplementacji witaminy D - obecnie zaleca się jej podawanie niemowlętom i dzieciom przez cały rok, a nie jedynie w okresie jesienno-zimowym i wczesną wiosną.

Ważne! Dawkowanie witaminy D ustala lekarz. Trzeba przestrzegać jego zaleceń, bo zarówno niedobór witaminy D, jak i nadmiar witaminy D są szkodliwe dla zdrowia.

Skąd się bierze w organizmie witamina D?

Witamina D znacząco różni się od innych organicznych związków chemicznych z grupy witamin. Do jej syntezy w organizmie dzieci i osób dorosłych konieczne jest bezpośrednie działanie promieni słonecznych, bo witamina D jest wytwarzana w skórze. Aby doszło do syntezy witaminy D, nasza skóra musi mieć kontakt z promieniowaniem UVB, którego działanie blokujemy, stosując kremy z filtrami ochronnymi. Witaminę D możemy także dostarczyć do organizmu wraz ze spożywanymi pokarmami, jednak w ten sposób nie jesteśmy w stanie zadbać o jej odpowiednio wysoką podaż. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę D jest wysokie, co sprawia, że w naszej strefie klimatycznej konieczne jest stosowanie suplementu diety lub leku, który uzupełni jej niedobory.

W jakich produktach spożywczych można znaleźć witaminę D3?

Obecna w pokarmach witamina D występuje w dwóch formach, które różnią się pod względem budowy chemicznej i właściwości. Wyróżniamy obecną w pokarmach pochodzenia zwierzęcego witaminę D3 oraz witaminę D2, którą znajdziemy w niektórych pokarmach roślinnych i drożdżach.

Lepiej przyswajalna przez organizm witamina D3 obecna jest w m.in.:

• tłustych rybach morskich,
• nabiale,
• jajkach,
• tłuszczach roślinnych (olej, oliwa).

Witaminę D2 znajdziemy przede wszystkim w grzybach oraz drożdżach.

W przypadku niemowląt i małych dzieci bezpośrednia ekspozycja na promienie słoneczne jest niebezpieczna dla zdrowia; to samo tyczy się przedwczesnego rozszerzania diety i podawania pokarmów bogatych w witaminę D. Z tego względu niezbędna okazuje się odpowiednio dobrana suplementacja, której zasady ustala początkowo badający noworodka neonatolog. Dostosowanie dawkowania do zmieniających się potrzeb niemowląt oraz małych dzieci należy później skonsultować z pediatrą.

Witamina D3 dla dzieci – dlaczego jest tak istotna?

Witamina D3 znana jest przede wszystkim z pozytywnego wpływu na rozwój kości i zębów, jednak pełni także wiele innych funkcji. Udało się ustalić, że witamina D bierze udział w licznych procesach fizjologicznych, a jej niedobory wpływają na stan zdrowia niemowląt, dzieci i osób dorosłych. Co więcej, niedostateczna podaż witaminy D zwiększa ryzyko rozwoju niektórych schorzeń oraz wpływa na zaostrzenie ich objawów.

Od dawna mówi się i pisze o niedoborach witaminy D w diecie dziecka. Niegdyś sądzono, że ekspozycja na bezpośrednie działanie promieni słonecznych latem wystarczy, aby zgromadzić w organizmie jej odpowiednią ilość. Teza ta została obalona - choć witamina D należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, co sprawia, że może być gromadzona w tkance tłuszczowej i wątrobie, a jej zapasy są później wykorzystywane w przebiegu różnych procesów fizjologicznych, to nie są one wystarczające do zaspokojenia potrzeb organizmu. Z tego względu bardzo ważna jest suplementacja witaminy D, która u dzieci powinna trwać cały rok.

Witamina D jest niezbędna do utrzymania homeostazy organizmu, czyli równowagi pozwalającej na prawidłowe funkcjonowanie wszystkich narządów i układów. Szczególnie ważna jest dla zdrowia m.in. kości i zębów, biorąc udział w utrzymaniu prawidłowego poziomu wapnia w organizmie. Rolą witaminy D jest utrzymanie równowagi wapniowo-fosforanowej, co jest możliwe dzięki jej kalcemicznemu działaniu. Co to oznacza? W sporym uproszczeniu - dostarczana do organizmu wraz z dietą i suplementami, a także wytwarzana podczas syntezy skórnej witamina D, jest metabolizowana, dzięki czemu może zostać efektywnie wykorzystana przez organizm podczas przebiegu różnych procesów fizjologicznych. Dzięki odpowiedniej podaży witaminy D możliwe jest utrzymanie właściwej gospodarki mineralnej organizmu, która warunkuje prawidłowy wzrost kości i zębów oraz utrzymanie ich w dobrej kondycji. Jej niedobory na początkowym etapie życia, prowadzą m.in. do rozwoju krzywicy i innych chorób, które uniemożliwiają normalne funkcjonowanie dziecka oraz rzutują na jego stan zdrowia w przyszłości.

Witamina D wpływa także na funkcjonowanie układu immunologicznego, obwodowego i centralnego układu nerwowego, przebieg procesów metabolicznych oraz ogólny stan zdrowia, stanowiąc m.in. dodatkową ochronę przed chorobami cywilizacyjnymi oraz różnymi zaburzeniami w funkcjonowaniu organizmu.

Wpływ witaminy D na układ immunologiczny

Witamina D ma bezpośredni wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego. W przypadku dzieci mamy do czynienia z systematycznym rozwojem odporności. Maluch przychodzi na świat z niedojrzałym układem odpornościowym, który dopiero „uczy się” rozpoznawać i neutralizować różne zagrożenia. Z tego względu musimy szczególnie zadbać o to, aby dziecko nabyło naturalną odporność, stosując suplementy diety z witaminą D, która reguluje odpowiedź immunologiczną. Jej niedobory skutkują obniżeniem efektywności mechanizmów obronnych, co przekłada się na częste infekcje.

U dzieci i osób dorosłych witamina D pełni funkcję ochronną, zwiększając poziom cytokinin prozapalnych, które niezbędne są do zwalczenia choroby. Badania dowiodły, że prawidłowy poziom witaminy D w organizmie, który określa się na podstawie stężenia kalcydiolu w surowicy krwi, pomaga zmniejszyć ryzyko zachorowania m.in. na infekcje wirusowe. Dzieci otrzymujące witaminę D w odpowiedniej dawce, są mniej podatne na infekcje, które są skutkiem uczęszczania do żłobków i przedszkoli. Warto wiedzieć, że witamina D nie działa w organizmie od razu po podaniu. Potrzeba czasu, aby została zmetabolizowana i wykorzystana w przebiegu reakcji biologicznych, dlatego niezwykle ważne jest pamiętanie o systematycznej suplementacji witaminy D oraz jej podawaniu w dostosowanych do wieku i masy ciała dawkach.

Badania dowiodły, że odpowiednia podaż witaminy D zmniejsza ryzyko rozwoju coraz częściej diagnozowanych schorzeń, do których zaliczamy np. choroby autoimmunologiczne, cukrzycę typu 2 i niektóre nowotwory.

Witamina D a układ nerwowy

Organizm dziecka w pierwszych miesiącach i latach życia intensywnie się rozwija. Dotyczy to wszystkich narządów i układów, których „centrum dowodzenia” stanowi mózg. Narząd ten wymaga szczególnej ochrony oraz wsparcia we właściwym funkcjonowaniu, które zapewnia m.in. suplementacja witaminy D. U dzieci witamina D w szczególny sposób wpływa na rozwój mózgu, bo nie tylko warunkuje prawidłowe działanie układu nerwowego w okresie dzieciństwa, ale także znacząco zmniejsza ryzyko zachorowania na choroby degeneracyjne mózgu w wieku podeszłym.

Badania dowiodły, że niedobory witaminy D na początkowym etapie rozwoju, zwiększają ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera i chorobę Parkinsona oraz demencję starczą. Co więcej, niedobór witaminy D zwiększa także ryzyko zachorowania na stwardnienie rozsiane oraz depresję.

Wpływ witaminy D na metabolizm

Witamina D wpływa również na przebieg procesów metabolicznych. Szczególną rolę odgrywa nie tylko w metabolizmie wapnia, który dzięki niej może zostać odpowiednio wykorzystany w celach budulcowych, ale także metabolizmie węglowodanów. W tym przypadku witamina D zwiększa metabolizm insuliny, co przekłada się na lepsze wykorzystanie tego hormonu przez organizm oraz pozwala na zmniejszenie ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 1 i typu 2. Witamina D redukuje także ryzyko rozwoju insulinooporności. Jej dawkowanie może być zależne od masy ciała. U dzieci z nadwagą i otyłością obserwuje się zwiększone zapotrzebowanie na witaminę D.

Jaki wpływ ma witamina D na serce i układ krążenia?

Witamina D niezbędna jest również do prawidłowej pracy serca i układu krążenia. Jej odpowiedni poziom w organizmie na starcie życia, zabezpiecza przed wystąpieniem nadciśnienia tętniczego i choroby wieńcowej w przyszłości.

Niedobór witaminy D u małych dzieci nie należy do rzadkości. Z tego względu zmieniono zasady jej suplementacji, co ma zapobiec występowaniu zaburzeń naturalnej równowagi organizmu w okresie intensywnego wzrostu i rozwoju. Biorąc pod uwagę to, iż działanie promieni słonecznych może doprowadzić do zwiększenia ryzyka zachorowania na raka skóry oraz wystąpienia udaru cieplnego, należy ograniczyć ekspozycję na słońce w czasie upałów i nie zaprzestawać podawania witaminy D. Pozwoli to uniknąć dodatkowych zagrożeń oraz zadbać o harmonijny rozwój organizmu dziecka, do którego niezbędna jest witamina D.

Niedobór i nadmiar witaminy D3

W przypadku witaminy D mamy do czynienia z negatywnymi skutkami jej niedoboru oraz nadmiaru w organizmie. Niski poziom witaminy D wiąże się z zaburzeniami, które mają krótkofalowe i długofalowe skutki, zwiększając ryzyko rozwoju nowotworów, osteoporozy i krzywicy, a także upośledzając funkcjonowanie układu immunologicznego i układu nerwowego. Dzieci, w których organizmie występuje niedobór witaminy D, mają słabsze kości i zęby, częściej chorują oraz pojawiają się u nich objawy związane z niedostateczną podażą tej witaminy m.in. nadmierne pocenie i spowolnienie wzrostu.

Nadmiar witaminy D3 również jest niebezpieczny. Podawana w zbyt wysokich dawkach witamina D, staje się toksyczna, wywołując poważne objawy zatrucia. Przedawkowanie witaminy D zdarza się jednak bardzo rzadko, co ma związek z wysoką tolerancją organizmu na jej duże dawki. Trzeba jednak wiedzieć, że podawanie zwiększonych dawek podczas profilaktycznego stosowania, jest niewskazane. Na przedawkowanie witaminy D mogą wskazywać m.in. nadmierne pragnienie, brak apetytu i osłabienie.

Zalecane dawki witaminy D3 u dzieci

Suplementy diety z witaminą D muszą być stosowane w odpowiednich dawkach. Zgodnie z wytycznymi, suplementację rozpoczyna się już w pierwszym miesiącu życia od dawki 400 IU u niemowląt karmionych piersią i mlekiem modyfikowanym. Pomiędzy 6. i 12. miesiącem życia pediatra może zalecić zwiększenie dawki do 600 IU. U dzieci powyżej 1. roku życia dawka witaminy D zależna jest m.in. od masy ciała. Starsze dzieci powinny otrzymywać 600-1000 IU witaminy D przez cały rok. W niektórych przypadkach dawka witaminy D może zostać ustalona indywidualnie, co ma związek m.in. z tempem zarastania ciemiączka. Indywidualne dawkowanie dotyczy zwłaszcza dzieci urodzonych przedwcześnie, dzieci z wadami rozwojowymi oraz dzieci, u których zdiagnozowano schorzenia powodujące zaburzenia w przyswajaniu tłuszczów.

Dostępna na rynku witamina D różni się pod wieloma względami. Warto wybierać najwyższej jakości preparaty, które łatwo podać dziecku np. w formie aerozolu lub kapsułek twist off, z których możemy łatwo zaaplikować witaminę do ust dziecka. Kapsułki twist off to doskonałe rozwiązanie dla najmłodszych dzieci, u których podawanie witamin wymaga szczególnej ostrożności - wystarczy oderwać końcówkę kapsułki i wycisnąć jej zawartość.

Wybór witaminy D zarówno u młodszych, jak i starszych dzieci, warto skonsultować z lekarzem, bo dostępne na rynku preparaty, mają nie tylko różną formę, ale także skład. W niektórych znajdziemy m.in. pozytywnie wpływające na rozwój mózgu kwasy tłuszczowe DHA.

Podsumowanie

Witamina D dla dzieci jest niezbędna dla ich zdrowia i prawidłowego rozwoju. Należy ją stosować od pierwszych dni życia w dawkach dopasowanych do potrzeb danej grupy wiekowej. Suplementy diety z witaminą D, które podajemy dziecku, powinny wyróżniać się najwyższą jakością i optymalnie dostosowaną dawką w niewielkiej ilości preparatu. Trzeba pamiętać, że dawkowanie witaminy D w okresie niemowlęcym i wczesnodziecięcym ulega zmianie i zawsze trzeba je skonsultować z pediatrą.

Czytaj też:
Niedobór tej witaminy czternastokrotnie zwiększa ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19Czytaj też:
Te dwa pierwiastki poprawią odporność dziecka. Sprawdź, gdzie je znajdziesz