Zespół znikającego bliźniaka dotyczy sytuacji, w której jeden z płodów obumiera. Sytuacja pojawia się najczęściej w I trymestrze ciąży i zdarza się stosunkowo często, w 30 procentach przypadków ciąż mnogich. Z czego wynika i czy ciężarna musi zostać poddana jakiemuś leczeniu?
Czym jest zespół znikającego bliźniaka?
Zespół znikającego bliźniaka inaczej nazywany jest VTS (vanishing twin syndrom). To powikłanie ciąży mnogiej, w czasie którego jedno z dzieci obumiera. Dochodzi do tego najczęściej w pierwszych 10. tygodniach ciąży. Może on dotyczyć nie tylko ciąży bliźniaczej, ale również wielopłodowej.
Wchłonięcie płodu
W pierwszym trymestrze ciąży występuje największe ryzyko poronienia. Dotyczy ono każdej ciąży, nie tylko pojedynczej, ale również mnogiej. W przypadku ciąż wielopłodowych często zdarza się, że mama nawet nie wie, że spodziewa się trójki dzieci – dowiaduje się o tym dopiero w czasie badania ultrasonograficznego. Czasem w czasie USG widoczne są trzy serduszka, by na kolejnej wizycie lekarz powiedział, że widzi już tylko dwa. To oznacza, że mogło dojść do „wchłonięcia” płodu.
Czasem taką sytuację można przewidzieć wcześniej. Lekarz jest w stanie określić wielkość pęcherzyków i sprawdzić, czy któryś nie rozwija się wolniej. Jeśli jest mniejszy, a różnice między nimi są znaczne, może zasugerować wystąpienie zespołu znikającego bliźniaka.
Przyczyny zniknięcia płodu
Gdy jeden z płodów obumiera, wchłania go organizm mamy. Najczęściej dochodzi do tego na skutek wad letalnych bądź nieprawidłowej implantacji zarodka. Niekiedy problemem jest niewydolne łożysko, mogą pojawić się również nieprawidłowości w zakresie funkcjonowania pępowiny. Takie sytuacje częściej zdarzają się u mam, które ukończyły 35. rok życia.
Obumarcie jednego z płodów nie musi oznaczać zagrożenia dla ciąży. Często zdarza się, że mimo wystąpienia zespołu znikającego bliźniaka, drugie dziecko rozwija się prawidłowo.
Jak rozpoznać wystąpienie VTS?
Aby zdiagnozować zespół znikającego bliźniaka, należy wykonać badanie USG. Objawy nieprawidłowości w rozwoju ciąży pojawiają się jednak wcześniej. Należą do nich:
- zbyt wolny przyrost hormonu beta hCG
- bóle brzucha
- skurcze macicy
- krwawienie
Postępowanie po wykryciu śmierci jednego płodu
Po potwierdzeniu w czasie badania USG, że jeden z płodów obumarł, ciąża wymaga baczniejszej obserwacji. Jeśli do poronienia dojdzie w pierwszym trymestrze, jest duża szansa, że drugiemu dziecku uda się bezpiecznie pojawić na świecie. Bliźniak, który przestanie rosnąć, zostanie ponownie wchłonięty przez łożysko. Jeśli ginekolog nie stwierdza żadnych patologii w rozwoju drugiego płodu, nie wdraża się dodatkowego postępowania. W większości przypadków ciąża będzie kontynuowana tak, jak gdyby kobieta od początku nosiła jedno dziecko.
Inaczej się dzieje, gdy do obumarcia płodu dojdzie w drugim lub trzecim trymestrze ciąży. Wtedy ciężarna często zaczyna krwawić, pojawiają się skurcze macicy i konieczna jest hospitalizacja. Może to zwiększyć ryzyko wystąpienia przedwczesnego porodu czy śmierci drugiego płodu. Ciąża często zostaje uznana za zagrożoną, co wymaga jej stałego monitorowania. Niektóre badania sugerują, że utrata bliźniaka w późniejszym okresie ciąży zwiększa ryzyko porażenia mózgowego u drugiego płodu, jednak nowsze analizy nie potwierdziły tej teorii.
Postępowanie w przypadku zgonu pojedynczego płodu w ciąży bliźniaczej może być trudne. Wiele zależy od przyczyny, typu ciąży, łożyska i stanu przeżywającego współbliźniaka. W zależności od tych czynników położnicy decydują o odpowiednim czasie porodu i jego sposobie.
VTS a test SANCO
Warto podkreślić, że mimo obumarcia płodu, we krwi ciężarnej jeszcze długo znajdują się jego komórki. Z tego względu testy PAPP-a czy SANCO mogą dać fałszywe wyniki. Jeśli płód obumarł z powodu wady letalnej, z badania może wynikać, że drugie dziecko ma wadę genetyczną.
Czasem może przynieść to mamie dużo stresu. Zdarzają się również sytuacje, w których ciężarna może nie wiedzieć nawet, że spodziewała się dwójki dzieci. Nie zawsze wykonuje się USG przed 10. tygodniem ciąży, niektóre mamy oglądają swojego maluszka dopiero w czasie USG genetycznego.
Na tym badaniu może być widoczne już tylko jedno serduszko, a z powodu obumarcia drugiego płodu wynik towarzyszącego USG testu PAPP-a może wskazać nieprawidłowości w rozwoju płodu – mimo że dziecko rozwija się normalnie. Trzeba jednak podkreślić, że takie sytuacje zdarzają się rzadko.
Czytaj też:
Badania prenatalne: jakie choroby wykrywają i kiedy je zrobić?Czytaj też:
Co oznacza przezierność karkowa i jakie są normy NT?