Kiedy skończy się pandemia koronawirusa? To pytanie tym bardziej uzasadnione, że na COVID-19 do 15 października 2020 roku zachorowało na całym świecie ponad 37 milionów osób, a milion z nich zmarło. Czy jednak możliwe jest zatrzymanie pandemii? Jak wskazuje historia, skalę rozprzestrzeniania się choroby można skutecznie zminimalizować, ale rzadko zdarza się, by wirusy, które raz się już wśród ludzi pojawiły, miały ochotę na rozstanie z człowiekiem na zawsze.
Pandemia koronawirusa: co się dzieje obecnie?
Nad tym, kiedy skończy się pandemia koronawirusa głowią się naukowcy, z matematykami na czele. Jednak epidemiolodzy ostrzegają, że nie można matematycznych modeli traktować jak kryształowych kul, pozwalających dokładnie przewidzieć przyszłość. Jest to bardzo trudne. Czasem trzeba spojrzeć w przeszłość i porównać epidemię koronawirusa do tych, które ludzkość ma już za sobą.
Konieczne jest także przyjrzenie się teraźniejszości – na jakim etapie walki z chorobą obecnie jesteśmy? Jeszcze na początku walki z wirusem mówiło się, że być może cieplejsze dni spowodują jego zatrzymanie lub że wykształci się wśród nas odporność stadna na COVID-19. Nic takiego się jednak nie stało. Udowodniono za to, że w powstrzymywaniu rozprzestrzeniania się choroby skuteczne są: dystans od innych osób, noszenie maseczek, a także wprowadzanie odgórnych obostrzeń, takich jak ograniczanie dopuszczalnej liczby osób odwiedzających kina czy restauracje.
Jednak wprowadzanie lockdownu, innych –mniej radykalnych – obostrzeń rożnie wygląda na całym świecie, więc nie można mówić w tym przypadku o jednomyślnym postępowaniu. Dlatego tak wielkie nadzieje wiąże się z wprowadzeniem do powszechnego użycia szczepionek. Na dzień 18 listopada 2020 roku dwie firmy farmaceutyczne – Pfizer i Moderna ogłosiły, że zakończyły prace nad swoimi produktami, skutecznymi w 95 procentach. Trwają jeszcze nad nimi ostateczne badania, ale już niedługo szczepionki powinny trafić do pierwszych odbiorców. Jednak nawet przy skutecznej szczepionce, jak zaznaczają eksperci, odpowiedź na pytanie kiedy skończy się pandemia koronawirusa nie będzie ostateczne. W niektórych częściach świata dostęp do szczepień może być ograniczony, co sprawi, że wirus COVID-19 nigdy nie zniknie, jednak będzie mógł być skutecznie zatrzymany i nie będzie już mowy o pandemii, a po prostu o jednej z wielu możliwych do przechorowania infekcji.
Pandemia koronawirusa: wirusy szybko się nie poddają
Opanowanie rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych do takiego stopnia, jak to miało miejsce w przypadku ospy, należy do wyjątków. Weźmy na przykład malarię – jest niemal tak stara jak ludzkość, a nadal wiele osób na nią choruje. W 2018 roku było to 228 milionów ludzi na całym świecie, 405 tysięcy z nich zmarło. Dzieje się tak mimo wprowadzenia globalnych programów zwalczania malarii. Podobnie z tak młodymi patogenami jak HIV i Ebola, koronawirusami MERS i SARS-CoV-1, a także ze znaną już dużo wcześniej grypą – nie udało się ich jeszcze skutecznie wyeliminować. Duże sukcesy ludzkość odniosła w walce z odrą, gruźlicą i trądem, choć i te choroby nie ustąpiły całkowicie. Badania nad globalnymi obciążeniami różnymi chorobami wskazują, że za 1/3 wszystkich zgonów na świecie odpowiadają właśnie choroby zakaźne, a ogromny ich odsetek stanowią zgony osób pochodzących z krajów rozwijających się.
Pandemia koronawirusa: kiedy się skończy? Jak było kiedyś?
Najgroźniejszą chorobą zakaźną w historii ludzkości była dżuma, o której do dzisiaj często się mówi, poruszając ten temat nie tylko w kontekście zdrowotnym, ale i(pop)kulturowym. Dżuma jest wywoływana przez bakterię Yersinia pestis, a wciągu ostatnich 5000 lat doszło do trzech udokumentowanych pandemii tej choroby, która kosztowała życie setek milionów osób. Najbardziej znaną z nich była „czarna śmierć”, która miała miejsce w XIV wieku.
Za każdym razem jednak, nawet przed czasami rewolucji sanitarnej w XIX wieku każda z tych epidemii stopniowo wygasała na kilka miesięcy bądź lat na skutek zmian temperatury, wilgotności powietrza, podatności różnych osób na zakażenia. Mimo to bakteria wywołująca dżumę pozostała z nami do dziś.
Badacze podkreślają, jak bardzo ważne są w walce z chorobami zakaźnymi szczepienia, czego najlepszym przykładem są odra i polio, które powracają za każdym razem, gdy zaprzestaje się szczepień lub zmniejsza ich ilość na konkretnych terenach.
Czytaj też:
Czy powtórne zakażenie COVID-19 jest możliwe? Czym się różni od pierwszego?