Nadmierne pocenie się, czyli nadpotliwość: przyczyny, leczenie

Wydzielanie potu jest naturalnym sposobem kontrolowania temperatury przez organizm. Zazwyczaj pocenie jest efektem wzmożonego wysiłku fizycznego, podwyższonej temperatury ciała lub otoczenia. Pot stanowi zatem czynnik chłodzący. Niekiedy jednak jego obecność może wywołać podejrzenia stanów chorobowych, dlatego warto wiedzieć, z czym potencjalnie wiąże się nadpotliwość. Ustalenie przyczyny wzmożonego pocenia pozwala zatem nie tylko walczyć z chorobą, ale przez to także wyeliminować dyskomfort związany z obecnością potu.

Dlaczego się pocimy?

Pocenie się jest zupełnie naturalne dla człowieka. To bardzo ważne w zakresie utrzymania prawidłowej temperatury ciała - pot pomaga ochronić skórę przed przed przegrzaniem. Pocenie się jest zatem naturalne i zdrowe, o ile pot produkowany jest w odpowiedniej ilości.

Jeśli pocimy się zbyt mocno, cierpimy na nocne poty lub wydzielanie potu wywołuje brzydki zapach, powinniśmy wykonać badania. Może się okazać, że nadmierne pocenie się jest związane z niewłaściwą pracą tarczycy, zaburzoną gospodarką hormonalną, chorobami wewnętrznymi czy nowotworowymi. Nadmierne pocenie się jest również naturalnym elementem ciąży czy menopauzy.

Czym jest nadpotliwość?

Nadpotliwość to stan, w którym aktywność gruczołów potowych jest zbyt duża. Nadmierna ilość potu wydzielana na co dzień w normalnych sytuacjach wskazuje na stan niepożądany, którego nie można wytłumaczyć ciepłotą otoczenia lub ciężkimi ćwiczeniami fizycznymi. Przeciwnie, często jest efektem choroby lub przyjmowania określonych leków. Jeżeli doświadczasz tego problemu na co dzień, powinieneś udać się do lekarza. Prawidłowa diagnoza nie tylko wyeliminuje problem, ale umożliwi zapobieganie mu w przyszłości.

Problem wzmożonej potliwości często jest związany z zaburzeniami hormonalnymi. Występuje zarówno u nastolatków w okresie dojrzewania, jak i u kobiet w ciąży czy w okresie menopauzy. Przy nadmiernej potliwości konieczne jest przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów, by nie doprowadzić do odwodnienia organizmu. Warto również sięgać po preparaty miejscowe, które regulują wydzielania potu i mogą pomóc na silne pocenie się. Stosowanie blokerów czy produktów, które mają zadanie zmniejszające aktywność gruczołów potowych nie powinno jednak wykluczyć wizyty u lekarza.

Nadmierne pocenie się (hiperhydroza) – przyczyny i leczenie. Co stosować na nadpotliwość?

Produkcja potu jest naturalna dla każdego człowieka. Pot chroni skórę przed działaniem niekorzystnych czynników zewnętrznych, pełni również funkcję termoregulacyjną. Nadmierne pocenie jednak jest zjawiskiem, które świadczy o zbyt intensywnej pracy gruczołów potowych i wymaga leczenia.

Jeśli nadpotliwość jest wywołana zaburzeniami hormonalnymi, chorobami tarczycy, konieczne jest uregulowanie gospodarki hormonalnej. Dopiero po wykonaniu szczegółowych badań i podjęciu leczenia problem może zniknąć.

Nadmierna potliwość może być również wywołana ciążą lub menopauzą, zaburzeniami endokrynologicznymi, ale także niewydolnością serca. Z tego względu tak ważną rolę pełnią badania.

Kiedy człowiek poci się zbyt mocno?

Istnieje kilka chorób i stanów, którym najczęściej towarzyszy nadpotliwość:

• Menopauza – jest częstą przyczyną nadmiernego pocenia się u kobiet. Ten rodzaj nadpotliwości często występuje w nocy. Poziom estrogenów i innych hormonów ulega wahaniom podczas menopauzy i bezpośrednio przed jej pojawieniem się. Hormony mogą wysyłać do mózgu sygnały, że ciało przegrzewa się, nawet jeśli tak nie jest. To z kolei skutkuje wzmożonym poceniem;
• Nadczynność tarczycy – w przebiegu tej choroby tarczyca wytwarza zbyt duże ilości tyroksyny. Tyroksyna pomaga regulować metabolizm, a jej nadmiar w organizmie sprzyja zwiększeniu szybkości metabolizmu, co powoduje nadmierne pocenie. W przypadku nadczynności tarczycy możesz również doświadczyć przyspieszonego bicia serca, często pojawia się niepokój i nerwowość. Inne symptomy to m.in. utrata masy ciała, problemy ze snem, drżenie rąk;
• Cukrzyca – dla osób z cukrzycą obfite pocenie się może sygnalizować hipoglikemię, czyli drastycznie niski poziom cukru we krwi. W takich sytuacjach należy obowiązkowo przywrócić cukier do właściwego poziomu. Hipoglikemia może powodować poważne powikłania i zagrażać życiu, jeśli nie wprowadzisz szybko środków zaradczych. Niektóre dodatkowe objawy hipoglikemii to m.in. drgawki, zawroty głowy, zaburzenia widzenia, niepokój;
• Ciąża – ten stan sprzyja wzmożonemu poceniu z różnych powodów, takich, jak przybranie na wadze, wahania hormonalne, przyspieszony metabolizm. Większość przypadków pocenia w ciąży nie jest objawem zagrożenia życia matki lub dziecka, ale należy skontaktować się z lekarzem w przypadku nadmiernej potliwości współwystępującej z gorączką, dreszczami lub wymiotami – w taki sposób mogą objawiać się różnego rodzaju infekcje;
• Otyłość – nadmiar kilogramów może sprawić, że twój organizm będzie bardziej podatny na pocenie się. Jest to najczęściej wynikiem zwiększonego wysiłku związanego z dźwiganiem większego obciążenia na ciele. Otyłość skutkuje również przyspieszonym biciem serca i podwyższonym ciśnieniem krwi, które również wzmaga pocenie;
• Odstawienie używek – obfite pocenie się jest częstym objawem rezygnacji z alkoholu czy narkotyków, ale nie jedynym. Często dobrym pomysłem jest, aby osoba odstawiająca narkotyki lub alkohol zwróciła się o pomoc lekarską, ponieważ objawy odstawienia mogą być niepokojące, a nawet zagrażające codziennemu funkcjonowaniu. Zazwyczaj są to stany takie, jak niepokój, drgawki, uczucie podniecenia, wahania poziomu ciśnienia krwi, wymioty lub nudności, przyspieszony puls;
• Zawał serca – oprócz pocenia najczęściej występuje wówczas ból w klatce piersiowej, wymioty lub nudności, omdlenia, bladość twarzy, uczucie duszności, ból pleców, szyi, szczęki czy ramion;
• Wstrząs anafilaktyczny – objawia się on skrajną reakcją alergiczną, która może zagrażać życiu. Oprócz pocenia się występuje wówczas także nagłe obniżenie ciśnienia krwi, swędzenie skóry, pokrzywka, zwężenie dróg oddechowych i trudności w oddychaniu, utrata przytomności. W przypadku wstrząsu powinieneś otrzymać natychmiastową pomoc lekarską, w tym dawkę adrenaliny;
• Nowotwory – najczęściej białaczka, chłoniak, nowotwory kości i wątroby.

Rodzaje nadpotliwości

Wyróżnia się:

• nadmierne pocenie pierwotne - intensywne nadmierne wydzielanie potu nie ma żadnej konkretnej przyczyny patologicznej
• wtórną nadmierną potliwość - nadpotliwość dotyczy całego ciała i może mieć różne przyczyny, m.in. zaburzenia hormonalne, ale też infekcje, bezdech senny oraz choroby endokrynologiczne czy choroby układu krążenia

Nadmierne pocenie się głowy i twarzy

Nadmierne pocenie się skóry twarzy i głowy zwykle jest spowodowane zaburzeniami hormonalnymi. Za tymi objawami mogą stać przyczyny endokrynologiczne, ale również neurologiczne.

Przetłuszczająca się skóra twarzy i głowy jest spowodowana nadaktywnością gruczołów łojowych, które produkują zbyt duże ilości sebum. To sprawia, że na twarzy pojawia się warstwa świecącego filmu, który sprzyja namnażaniu się bakterii. Nadmierne przetłuszczanie się skóry twarzy sprzyja rozwojowi trądziku i powstawaniu zaskórników. Jest objawem skóry trądzikowej czy mieszanej.

W takiej sytuacji często też nadmiernie przetłuszczają się włosy. U niektórych osób włosy tracą świeżość jeszcze tego samego dnia, w którym zostały umyte. Stają się pozbawione objętości, posklejane, nieświeże. Częste mycie włosów nie rozwiąże problemu nadmiernego pocenia skóry głowy, konieczne jest wyeliminowanie przyczyny choroby.

Nadmierne pocenie się w nocy

Nadmierne pocenie się w nocy tzw. nocne poty, może być związane z burzą hormonalną. Często pojawia się u kobiet przechodzących właśnie menopauzę. Zlewne poty nocne związane są ze spadkiem poziomu estrogenów w organizmie. Można łagodzić to zjawisko, wzbogacając dietę o produkty sojowe, zawierające fitoestrogeny.

Jak radzić sobie z nadpotliwością?

Leczenie nadpotliwości może różnić się w zależności od przyczyny. W wielu przypadkach leczenie pierwotnej, głównej choroby wyeliminuje również problem wydzielania wzmożonej ilości potu. Kiedy powodem nadpotliwości są zażywane leki, a problem jest dla ciebie wyjątkowo uciążliwy, zgłoś się do lekarza – być może istnieją inne środki lecznicze, które mogłyby zostać przepisane w ramach leczenia choroby, na którą cierpisz.

Jeżeli otrzymanie innych leków nie jest możliwe, a mocno doskwiera ci na przykład problem potu pod pachami, zastosuj w tych miejscach silniejsze antyperspiranty. Dobrym rozwiązaniem mogą być także zastrzyki z botoksu. Inną metodą eliminowania nadpotliwości jest jonoforeza, czyli zabieg, który wykorzystuje wstrząs elektryczny o niewielkiej mocy w celu ograniczenia pocenia. Podobnie jak w przypadku zastrzyków taki zabieg daje niezbyt długotrwały efekt i może wymagać kilkukrotnego powtórzenia. Twój lekarz może ponadto przepisać ci doustny lek antycholinergiczny, taki, jak oksybutynina lub glikopirolan.

Jeśli pocenie występuje tylko po jednej stronie twojego ciała, przyczyną mogą być nieprawidłowości na poziomie neurologicznym. Taki stan wymaga natychmiastowej pomocy medycznej. Powinieneś porozmawiać z lekarzem także wtedy, gdy pocenie się powoduje wysypkę, która utrzymuje się na skórze dłużej niż kilka dni. Może to być symptomem zakażenia.

Co stosować na nadmierne pocenie z apteki?

W aptece znajdziemy szereg środków i preparatów, które blokują wydzielanie potu. Blokery potu mogą okazać się konieczne dla osób, które cierpią na nadmierną potliwość. Warto jednak pamiętać, że tego rodzaju środków lepiej nie stosować przez dłuższy czas. Co więcej, blokerów nie stosuje się codziennie, a jedynie dwa razy w tygodniu. Należy je nałożyć na suchą i oczyszczoną skórę, poczekać aż się wchłoną. Blokery pomagają nie tylko zmniejszyć nieprzyjemne objawy nadmiernej potliwości, ale również niwelują problem nieprzyjemnego zapachu związany z nadpotliwością.

Do jakiego lekarza się zgłosić?

W problemach z nadmierną potliwością należy zgłosić się w pierwszej kolejności do internisty lub lekarza rodzinnego. Zaleci on wykonanie podstawowych badań, a także tarczycy, która może wywoływać takie problemy. Dalsza diagnostyka może przebiegać dwutorowo – w kierunku dermatologicznym, w zakresie chorób skóry, jak i w kierunku endokrynologicznym - w zakresie zaburzeń hormonów tarczycy.

Konieczne jest wykonanie wszystkich zalecanych badań i odnalezienie przyczyny problemu. Stosowanie antyperspirantów lub beta blokerów może ułatwić codzienne funkcjonowanie, ale nie wyleczy przyczyny nadmiernego pocenia.

Nadpotliwość – powikłania

Nadmierna potliwość może prowadzić do wielu powikłań. Do najczęstszych zaliczają się zakażenia skóry czy stany zapalne na skórze, które powstają na skutek nadkażenia bakteryjnego. W ciepłym i wilgotnym środowisku szybko namnażają się bakterie, dlatego przy nadpotliwości możliwe są choroby skóry.

Jakie zioła na nadmierne pocenie się?

Na nadpotliwość zaleca się nacieranie całego ciała lub przetłuszczających się miejsc naparami z szałwii, pokrzywy, melisy czy skrzypu polnego. Zioła można również pić, by oczyszczać ciało od środka i wydalać z siebie toksyny.

Czytaj też:
Jak poradzić sobie z nadpotliwością?