Obowiązkowe badania w ciąży na NFZ – jakie koniecznie trzeba wykonać, a jakie są zalecane?

Większość kobiet w Polsce decyduje się na prowadzenie ciąży w poradni ginekologicznej, w której można wykonać badania na NFZ. W okresie ciąży wykonywane są badania ginekologiczne przedmiotowe i podmiotowe, badania obrazowe oraz badania laboratoryjne. Uzupełnieniem podstawowej opieki przedporodowej w ciąży są badania prenatalne – mogą je wykonać na NFZ kobiety ciężarne, które m.in. ukończyły 35. rok życia.

Badania ginekologiczne oraz inne badania, które wykonywane są podczas kolejnych wizyt u ginekologa, pozwalają monitorować stan zdrowia ciężarnej oraz reagować w momencie wystąpienia zaburzeń, które mogą zagrozić zdrowiu i życiu przyszłej mamy oraz jej dziecka.

Obowiązkowe badania w ciąży (NFZ) – podział na tygodnie ciąży

Obowiązkowe badania w ciąży na NFZ to badania standardowo wykonywane u każdej kobiety ciężarnej. Najlepiej, aby pierwsza wizyta u ginekologa odbyła się pomiędzy 7. a 8. tygodniem ciąży.
Podczas każdej wizyty u ginekologa kobieta ciężarna powinna otrzymać porady z zakresu kształtowania zdrowego trybu życia, a także właściwego odżywiania.

Badania wykonywane do 10. tygodnia ciąży

Badania wykonywane do 10. tygodnia ciąży mają na celu potwierdzenie ciąży oraz sprawdzenie ogólnego stanu zdrowia przyszłej mamy. Podczas pierwszej wizyty u ginekologa, która ma na celu potwierdzenie ciąży, wykonywane są:

• ogólne badanie ginekologiczne podmiotowe i przedmiotowe,
• badanie ginekologiczne we wzierniku i zestawione,
• badanie cytologiczne,
• badanie czystości pochwy oraz ocena pH pochwy,
• badanie piersi,
• pomiar ciśnienia tętniczego.

Podczas pierwszej wizyty u ginekologa dokonywany jest także pomiar masy ciała ciężarnej.

Obowiązkowe badania laboratoryjne, których wykonanie zleca lekarz po potwierdzeniu ciąży to m.in.:

• grupa krwi i Rh,
• przeciwciała odpornościowe,
• morfologia krwi,
• badanie ogólne moczu,
• test na zakażenie kiłą – VDRL.

Na wczesnym etapie ciąży powinny również zostać wykonane badania zalecane, do których zaliczamy:

• badanie HIV,
• badanie HCV,
• badanie w kierunku toksoplazmozy (IgG i IgM),
• badanie w kierunku różyczki.

Podczas pierwszej wizyty, na której zostaje potwierdzona ciąża, lekarz powinien poinformować pacjentkę o możliwości wykonania badań prenatalnych. Badania prenatalne na NFZ mogą być wykonane jedynie u kobiet, które spełniają określone kryteria. Zakres diagnostyki prenatalnej w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego jest ograniczony.

Obowiązkowe badania w ciąży na NFZ wykonywane pomiędzy 11. a 14. tygodniem ciąży

W tym okresie ciąży konieczne są badania takie jak:

• ogólne badanie ginekologiczne podmiotowe i przedmiotowe,
• badanie we wzierniku i zestawione,
• pomiar ciśnienia krwi,
• pomiar masy ciała,
• ocena ryzyka ciążowego,
• i ocena pH wydzieliny pochwowej.

Do badań obowiązkowych na tym etapie ciąży zaliczamy również badanie USG.

Do badań zalecanych należą: badanie pod kątem występowania wad wrodzonych – test podwójny – PAPP-A+βHCG oraz ogólne badanie moczu.

Obowiązkowe badania wykonywane pomiędzy 15. a 20. tygodniem ciąży

Kobieta w ciąży między 15. a 20. tygodniem jej trwania powinna wykonać badania takie jak:

• ogólne badanie ginekologiczne podmiotowe i przedmiotowe,
• badanie we wzierniku i zestawione,
• pomiar ciśnienia tętniczego krwi,
• pomiar masy ciała,
• ocena ryzyka ciążowego,
• ocena pH wydzieliny pochwowej.

Badania laboratoryjne to wykonania w tym okresie to:

• morfologia krwi,
• badanie ogólne moczu,
• badanie antygenów krwinek czerwonych anty-Rh.

Badania zalecane to badanie w kierunku wad genetycznych – test potrójny – βHCG, Estriol, AFP.

Obowiązkowe badania w ciąży na NFZ wykonywane pomiędzy 21. a 26. tygodniem ciąży

Specjalista zaleci badania takie jak:

• badanie ogólne podmiotowe i przedmiotowe,
• badanie we wzierniku i zestawione,
• pomiar ciśnienia tętniczego krwi,
• pomiar masy ciała,
• ocena ryzyka ciążowego,
• ocena budowy płodu i ocena czynności serca płodu,
• pomiar ciśnienia tętniczego i pomiar masy ciała,
• ocena pH wydzieliny z pochwy,
• badanie USG.

Ponadto wykonywane są badania laboratoryjne: test obciążenia glukozą (badanie stężenia glukozy we krwi) i badanie ogólne moczu.

W tym okresie zalecane jest ponowne wykonanie badania w kierunku toksoplazmozy u kobiet, które w pierwszym trymestrze ciąży miały wynik negatywny.

Obowiązkowe badania w ciąży wykonywane pomiędzy 27. a 32. tygodniem

Pomiędzy 27. a 32. tygodniem ciąży wykonywane są:

• badanie ogólne podmiotowe i przedmiotowe,
• badanie we wzierniku i zestawione,
• pomiar ciśnienia tętniczego krwi,
• pomiar masy ciała,
• ocena ryzyka ciążowego,
• ocena budowy płodu i badanie czynności serca płodu,
• pomiar ciśnienia tętniczego i pomiar masy ciała,
• ocena pH wydzieliny z pochwy,
• badanie USG.

Na tym etapie ciąży powinno rozpocząć się przygotowywanie pacjentki do porodu oraz karmienia piersią. Niezbędna jest także ocena ruchów płodu na podstawie prowadzonych przez kobietę ciężarną zapisków.

Badania laboratoryjne do wykonania między 27. a 32 tygodniem ciąży to: morfologia krwi, badanie ogólne moczu i przeciwciała odpornościowe.

W trzecim trymestrze ciąży kobiecie z ujemnym czynnikiem Rh, w której organizmie nie występują przeciwciała anty-D, powinna zostać podana immunoglobulina anty-D.

Obowiązkowe badania w ciąży wykonywane pomiędzy 33. a 37. tygodniem

Oprócz badania ginekologicznego ogólnego oraz innych badań w gabinecie ginekologicznym, które wykonywane są podczas każdej wizyty, przyszła mama powinna mieć również wykonane badanie piersi oraz badanie położnicze, które uwzględnia m.in. ocenę wymiarów miednicy.

Badania laboratoryjne: badanie ogólne moczu i morfologia krwi.
Badania zalecane to m.in. posiew w kierunku paciorkowców β-hemolizujących.

Obowiązkowe badania w ciąży wykonywane pomiędzy 38. a 39. tygodniem

Na tym etapie ciąży wykonywane są badania takie jak:

• badanie ogólne,
• badanie położnicze,
• ocena czynności serca płodu,
• pomiar ciśnienia tętniczego,
• pomiar masy ciała.

Badania laboratoryjne – badanie ogólne moczu.

Obowiązkowe badania wykonywane po 40. tygodniu ciąży

Pod koniec ciąży poniższe badania są wykonywane u kobiet ciężarnych obowiązkowo:

• badanie ogólne podmiotowe i przedmiotowe,
• badanie położnicze,
• badanie we wzierniku i zestawione,
• ocena czynności serca płodu,
• pomiar ciśnienia tętniczego krwi,
• pomiar masy ciała.

Badania zalecane po 40. tygodniu ciąży: badanie ultrasonograficzne z oceną masy płodu i badanie KTG.

Powyższe badania obowiązkowe i badania zalecane są wykonywane u kobiet, których ciąża przebiega bez komplikacji. W przypadku kobiet z ciążą zagrożoną, a także kobiet, które cierpią na schorzenia przewlekłe, po 40. tygodniu ciąży może być konieczne wykonanie dodatkowych badań.

Czytaj też:
Niedobór tej witaminy nasila objawy Hashimoto, może też powodować poronieniaCzytaj też:
Prowadzenie ciąży prywatnie – ile kosztuje, jakie badania wykonać. Czym różni się od prowadzenia ciąży na NFZ

Źródła:

• pacjent.gov.pl
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, dnia 11 września 2018 r. Poz. 1756,
• femmed.com.pl