Jaką rolę w naszym życiu odgrywa ojciec? Psycholog wyjaśnia

W jaki sposób wpływa na nasze życie więź, jaką od pierwszych dni naszego istnienia budujemy z ojcem? W Polsce wychowuje się bez niego około 25 proc. dzieci – w Stanach Zjednoczonych ponad 40 proc.

Najnowsze wyniki badań wskazują, że w szczególny sposób relacja z tym rodzicem rzutuje na życiu dziewczynek – okazuje się, że nastolatki, które dobrze dogadują się z ojcami, statystycznie rzadziej zachodzą w ciążę jako nastolatki, częściej mają dobre oceny w szkole, mają wyższą samoocenę, a także rzadziej cierpią na różnego rodzaju zaburzenia odżywiania i depresję.

Co ciekawe, w porównaniu z poprzednimi pokoleniami zaangażowanie współczesnych mężczyzn w wychowywanie potomstwa jest dużo większe.

Ze statystyk wynika, że ojcowie spędzają dziś z dziećmi aż trzy razy więcej czasu niż dwa wcześniejsze pokolenia tatusiów.

O tym, jakie znaczenie w naszym życiu ma relacja z ojcem z okazji przypadającego dziś Dnia Ojca rozmawiamy z wrocławskim psychologiem z Uniwersytetu SWPS – prof. Tomaszem Grzybem.

Jaką rolę w życiu potomstwa odgrywa ojciec?

Prof. Tomasz Grzyb: Każdą, można powiedzieć w skrócie. Ojciec jest niezbędny z perspektywy funkcjonowania dziecka. To oczywiście nie oznacza, że kiedy któregoś z rodziców zabraknie, to dziecko nie wie jak funkcjonować, ale nie da się wycenić w żaden sposób wkładu ojca w rozwój dziecka.

„Ze względu na różnego rodzaju kulturowe przesłanki trochę przyzwyczailiśmy się do takiego myślenia, że absolutnie obowiązkowa jest matka, a ojciec to… dobrze żeby był, ale jak go nie będzie, to też sobie jakoś poradzimy.
To jest strasznie ograniczające myślenie.

Ojciec jest elementem, który w życiu każdego młodego człowieka jest po prostu potrzebny”.

Kiedyś zostałem zapytany o to, kiedy się ta rola ojca kończy i w którym momencie ojciec przestaje już być potrzebny. Muszę powiedzieć, że nie ma takiego momentu – on jest po prostu dalej niezbędny, ale nieco inaczej.

Kiedy dziecko jest małe, to ojciec jest potrzebny po to, by uczestniczyć w jego codziennej pielęgnacji – bo np. okazuje się, że ojcowie odrobinę lepiej radzą sobie z myciem niemowląt, ponieważ … mają po prostu większe dłonie, w których maleńkie dziecko czuje się bardziej komfortowo niż na rękach matek.

Kiedy zaś potomstwo staje się nieco większe, to ojciec najczęściej pokazuje mu świat i uczy, jak się z nim obchodzić – właściwie ta rola pozostaje mu na przyszłość.

Wcale nie oznacza to, że kiedy kończymy osiemnaście lat, to ojciec nie jest już nam dalej potrzebny. Nawet kiedy przekraczamy trzydziestkę, to dalej jego obecność w naszym życiu jest bardzo istotna.

Gdyby chcieć powiedzieć, po co jest ojciec, to trzeba byłoby uznać, że jest on niezbędnym elementem składowym naszego istnienia, który pokazuje nam, jak ustawić swoje relacje ze światem, ze społeczeństwem, w naszych związkach oraz w tym, w sposób o nie dbać, by były dobre. Trudno jest przecenić jego rolę.

Czy jest różnica pomiędzy tym, jaką rolę odgrywa ojciec w życiu dziewczynek i chłopców?

Mam pewien kłopot w takim szukaniu – bardzo często dość mocno na siłę – fundamentalnych różnic pomiędzy ojcem a matką w kształtowaniu wzorców w przypadku córek i synów.

Nasze życie jest czasem tak skomplikowane i tak barwne, że momentami trudno jest wskazać jednoznaczne schematy pokazujące, że np. ojciec uczy tego, jak wychodzić do ludzi na zewnątrz, a matka – jak budować wewnętrzny spokój. Nie można przecież powiedzieć, że tak jest zawsze.

Na pewno ważne jest to, że dzieci – niezależnie od płci – budują pewne schematy dotyczące tego, jak wyglądają wzorce relacji międzyludzkich patrząc na swoich rodziców i jeśli ta relacja jest dobra i oparta na sensownych fundamentach, jeśli w tym związku się rozmawia i odnosi do siebie z szacunkiem, to niezależnie od tego, czy patrzy na to chłopiec, czy dziewczynka, to i tak na tym korzysta – bo widzi, że taka silna więź z drugim człowiekiem jest możliwa i warto ją rozwijać.

Choć wiadomo, że wszystkie związki mają problemy, to dobrze byłoby, żebyśmy pokazywali dzieciom, że można sobie z tymi przeszkodami radzić.

Czytaj też:
Jaki wiek jest optymalny, by zostać rodzicem? Nowe wyniki badań