Ocena i terapia zaburzeń depresyjnych u młodzieży
Najbardziej znanym przesiewowym testem oceny, czy występują objawy depresyjne, jest skala Becka składająca się z 21 pytań dotyczących samopoczucia towarzyszącego badanej osobie przez ostatnie 2 tygodnie. Mimo że test Becka dostępny jest w Internecie, diagnozę depresji może postawić jedynie lekarz. W diagnostyce zaburzeń depresyjnych u dzieci i młodzieży klinicyści mogą wykorzystywać skale nasilenia depresji, takie jak skala CDRS-R (ang. Children’s Depression Rating Scale-Revise), która opiera się na rozmowach z pacjentem i jego głównym opiekunem. W skali CDRS-R nasilenie choroby ocenia się w zakresie od 17 do 113 punktów, przy czym 17 punktów oznacza łagodne objawy, a 113 – symptomy o bardzo ciężkim nasileniu. Leczenie depresji u dzieci bywa trudne, ponieważ obejmuje również współpracę z rodzicami, a nawet nauczycielami. Na początku wdraża się psychoedukację i psychoterapię, a przy braku oczekiwanych rezultatów włącza się dodatkowo środki przeciwdepresyjne.
Skuteczność leczenia zależy od typu objawów
Amerykańscy naukowcy zainteresowali się skutecznością leczenia depresji u nastolatków za pomocą fluoksetyny, jednego z leków antydepresyjnych, i terapii poznawczo-behawioralnej (ang. cognitive behavioural therapy, CBT). Wykorzystali dane z badania TADS (ang. Treatment for Adolescents with Depression Study), w którym uczestniczyło 439 nastolatków w wieku 12-17 lat ze zdiagnozowanymi ciężkimi zaburzeniami depresyjnymi, których nasilenie w skali depresji CDRS-R było ocenione na przynajmniej 45 punktów. Młodzież losowo przydzielono do czterech grup poddanych leczeniem fluoksetyną, CBT, fluoksetyną i CBT oraz placebo. Dodatkowo zaklasyfikowano ich objawy do dwóch grup. Do pierwszej grupy należały następujące symptomy: depresyjny nastrój, trudności z odczuwaniem przyjemności, rozdrażnienie, wycofanie społeczne, zaburzenia snu, problemy z nauką w szkole, nadmierne zmęczenie i niskie poczucie własnej wartości. Druga grupa obejmowała objawy takie, jak nadmierny lub obniżony apetyt, dolegliwości fizyczne, nadmierne poczucie winy, płaczliwość oraz myśli samobójcze. Przebieg leczenia nastolatków obserwowano przez pierwsze 12 tygodni. Okazało się, że skuteczność terapii zależała od tego, która grupa objawów dominowała w chorobie pacjentów. Jeśli nastolatki borykały się z objawami z grupy pierwszej leczenie za pomocą fluoksetyny i CBT obniżało punktację CDRS-R zwykle o około 5,8 punktów, a za pomocą samej fluoksetyny – o 4,1 punktów, . Niestety u pacjentów z dominującymi objawami z drugiej grupy żaden sposób terapii nie był efektywny.
Badanie dowodzi, że terapia zaburzeń depresyjnych u nastolatków wciąż nie jest w pełni rozwiązanym problemem, gdyż skuteczność leczenia zależy w dużej mierze od typów objawów. Ukierunkowanie terapii w zależności od wzorców symptomów depresji mogłoby poprawić stan chorych.
Czytaj też:
Czy praktykowanie wdzięczności wyleczy depresję i lęki?