Czkawka pojawia się zarówno dzieci, jak i u osób dorosłych. Czasami trwa jedynie kilka minut, jednak zdarzają się przypadki znacznie dłuższej, przewlekłej czkawki, która powraca jak bumerang i nie daje o sobie zapomnieć. W takiej sytuacji nie unikniemy wizyty u lekarza, bo niegroźna z pozoru dolegliwość może też świadczyć o poważnych schorzeniach.
Co to jest czkawka?
Czkawka pojawia się wskutek podrażnienia nerwu przeponowego, do którego może dojść w wyniku działania różnych czynników zewnętrznych i wewnętrznych. W momencie podrażnienia zakończeń nerwu przeponowego dochodzi do silnych, spazmatycznych ruchów przepony, które powodują nieprzyjemną czkawkę. Może ona doprowadzić do pojawienia się bólu brzucha, który spowodowany jest nienaturalną pracą mięśni. Ciekawostką jest to, że czkawka występuje u wszystkich ssaków, nie tylko u człowieka. Jeżeli pojawia się sporadyczne np. w wyniku szybkiego spożywania pokarmów, to nie musimy się nią martwić, jednak w sytuacji, gdy uporczywie nawraca, trwa dłuższy czas lub towarzyszą jej dodatkowe objawy np. ból brzucha, nie można zwlekać z wizytą u lekarza.
Czkawka – przyczyny
Przyczyną czkawki mogą być nasze nawyki żywieniowe np. spożywanie ostrych potraw i jedzenie posiłków w pośpiechu, stres, atak śmiechu, a nawet spożycie zimnych lub gorących pokarmów i napojów. Większość przyczyn czkawki ma związek z naszymi nawykami żywieniowymi oraz emocjami, jednak zdarza się też, że jest ona objawem poważnych chorób. Czkawkę może powodować np. zapalenie płuc, refluks, zapalenie otrzewnej, złamane żebro oraz wrzody. Uporczywa, trwająca nawet kilka godzin czkawka może świadczyć o chorobie nowotworowej.
Czkawka u dziecka
Niemowlęta i małe dzieci bardzo często męczy czkawka. Jest ona związana z połykaniem powietrza podczas karmienia naturalnego oraz karmienia butelką. Może pojawić się także w wyniku szybkiego spożywania pokarmów stałych, śmiechu, płaczu oraz intensywnego wysiłku. W przypadku niemowląt często wystarczy ułożyć dziecko na brzuszku i poczekać, aż mu się odbije. Pomocne okazuje się także delikatne masowanie brzuszka, okrężnymi ruchami zgodnie z ruchem wskazówek zegara. W przypadku starszych dzieci najlepiej działa chwilowe wstrzymanie powietrza – skuteczność tej metody została potwierdzona badaniami.
Jak zwalczyć czkawkę?
Istnieje wiele sposobów na czkawkę, jednak jedynie nieliczne działają. Możemy podzielić je na dwie grupy, czyli sposoby wpływające na zwiększenie stężenia dwutlenku węgla we krwi, dzięki czemu praca przepony szybko powraca do normy oraz sposoby odwracające uwagę od czkawki i tym samym wpływające na uspokojenie nerwu przeponowego. Działają one w sytuacji, gdy czkawka nie ma podłoża chorobowego.
Najbardziej znanym sposobem na czkawkę jest wstrzymanie powietrza lub chwilowa hiperwentylacja z wykorzystaniem papierowej torebki. To zdecydowanie najskuteczniejsze i potwierdzone naukowo sposoby na pozbycie się czkawki, które zwiększają poziom dwutlenku węgla we krwi. Podobnie działa nagłe przestraszenie osoby czkającej. W sytuacji, gdy przyczyna czkawki jest stres, to warto spróbować pozbyć się jej z pomocą kojącego nerwy naparu z melisy lub kozłka lekarskiego.
Niektóre osoby zachwalają typowe, babcine sposoby na czkawkę np. ssanie kostki cukru lub zjedzenie łyżeczki miodu, a także odwrotne picie ze szklanki.
Podsumowując, czkawka zwykle mija równie szybko, jak się pojawiła, jednak nie można jej bagatelizować w sytuacji, gdy często nawraca lub trwa dłużej niż kilka minut. Świadczy wówczas o jakimś problemie zdrowotnym, który powoduje podrażnienie zakończeń nerwowych i wywołuje ataki czkawki. W takim przypadku konieczna jest konsultacja lekarska, która pozwoli zdiagnozować przyczynę dolegliwości i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Czytaj też:
Drżenie rąk – co może być przyczyną?