HIV nie zniknął. Wiesz, jak uniknąć zakażenia?

Dane dotyczące zakażeń HIV (wirusa nabytego niedoboru odporności) są niepokojące. Na stronie Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny można znaleźć infografikę, pokazującą krzywą zakażeń wirusem HIV, liczbę zachorowań na AIDS oraz zgonów z powodu tej choroby. Krzywa zakażeń rośnie.

IZP-PZH podaje, że od 1985 roku do końca maja tego roku zarejestrowano 23 153 stwierdzonych zakażeń HIV. Specjaliści nie mają jednak złudzeń, że liczba zakażonych w Polsce jest znacznie większa. Wciąż mało osób testuje się w kierunku wykrycia HIV, wiele badań wskazuje, że Polacy są mało ostrożni, jeśli chodzi o bezpieczeństwo zdrowotne kontaktów seksualnych, a ewentualny niepokój po ryzykownym kontakcie może uśpić fakt, że po wniknięciu wirusa do organizmu człowiek najczęściej nie odczuwać jakichkolwiek dolegliwości czy niepokojących objawów przez całe lata – nawet przez dekadę.

Niepokoją też rezultaty badań na temat tego, czy Polki i Polacy zabezpieczają się przed zakażeniem. Ostatnio ankietę wśród 213 kobiet w wieku 18-25 lat, w większości studentek, przeprowadziło w Szczecinie Stowarzyszenie DA DU.

Okazało się, że:

• co trzecia młoda kobieta miała trzech lub więcej partnerów seksualnych;
  
• więcej niż co 10. respondentka doświadczyła przemocy podczas kontaktów seksualnych, przy czym przemoc ta często polegała na zmuszaniu do nieakceptowanych technik seksualnych;
  
• ok. 14 proc. badanych przyznało, że nie stosuje prezerwatyw podczas stosunków waginalnych
  
• jeszcze większa grupa przyznała, że nie stosuje ich przy stosunkach analnych.
  

– Ankiety przyniosły niepokojące treści – mówi Małgorzata Kłys-Rachwalska ze Stowarzyszenia.

Dlaczego?

• Im więcej partnerów seksualnych, tym wyższe ryzyko zarażenia się chorobą przenoszoną droga płciową (w tym zakażenia wirusem HIV, z powodu którego rozwija się AIDS).
  
• Przemoc seksualna niesie nie tylko traumę dla ofiary, ale i zwiększa ryzyko zakażenia HIV oraz innymi patogenami przenoszonymi drogą kontaktów seksualnych.
  
• Prawidłowe stosowanie prezerwatyw podczas całego stosunku nie daje 100-proc. gwarancji ochrony przed HIV i innymi patogenami, ale zdecydowanie redukuje ryzyko zakażenia.
  
• Stosunki analne niosą większe ryzyko zakażenia niż stosunki waginalne, a wirus łatwiej przenosi się drogą płciową z mężczyzny na kobietę niż na odwrót.
  

Jak w Polsce szerzy się HIV

Specjaliści zajmujący się problematyką HIV i AIDS w Polsce wskazują, że główną drogą przenoszenia zakażenia są w naszym kraju kontakty seksualne.

Jedną z najbardziej restrykcyjnie badanych grup pod kątem zakażenia HIV (oraz innymi groźnymi patogenami) są w Polsce dawcy krwi. Zanim ich krew zostanie przekazana do szpitali jako lek, przechodzą dokładne badania, mające na celu wykluczenie możliwości przekazania biorcy krwi groźnego patogenu (nie tylko HIV, ale i wirusów zapalenia wątroby itp.).

W pracy poglądowej „Ryzyko przeniesienia czynników zakaźnych przez transfuzje w Polsce” czytamy: Jak wynika z analizy przedstawionej w doniesieniu D. Kubickiej-Russel i wsp. na XXVII Zjeździe PTHiT (Polskiego Towarzystwa Hematologii i Transfuzjologii – przyp. PAP), w przypadku zakażeń HIV mamy do czynienia z niekorzystnym trendem epidemiologicznym wśród dawców krwi w Polsce. W latach 2005–2015 skumulowana częstość zakażeń seropozytywnych (na 100 000 dawców) wynosiła 6,77 (…). W ciągu 11 lat zidentyfikowano łącznie 449 zakażeń.

Warto przy tym zauważyć, że badania wykazały rosnący w analizowanym okresie trend zakażonych HIV wśród potencjalnych dawców (przy czym wśród zakażonych wirusem przeważali ci, którzy chcieli po raz pierwszy oddać krew).

Autorzy pracy podkreślają, że analiza ponad 100 ankiet, które wypełnili (niedoszli) dawcy zakażeni HIV pokazuje, iż dominującą prawdopodobną drogą przenoszenia wirusa w Polsce były kontakty seksualne. Wśród tych, którzy zadeklarowali taką drogę przenoszenia wirusa, ponad połowę (64 proc.) stanowili mężczyźni, którzy zadeklarowali uprawianie seksu z mężczyznami.

Jak chronić się przed HIV

Trzeba po pierwsze wiedzieć, jak można się zakazić tym wirusem. Istnieją tylko trzy drogi przenoszenia HIV:

1. Przez kontakty seksualne;
   
2. Przez krew;
   
3. Z zakażonej matki na dziecko.

• Wciąż złotym standardem ochrony jest prawidłowe stosowanie prezerwatywy podczas całego stosunku – daje to wysoką, choć nie 100-proc. ochronę przed wirusem.
  
• Ponieważ wirus przenosi się przez krew, należy używać wyłącznie sterylnego jednorazowego sprzętu do wkłuwania.
  

Istnieje również profilaktyka poekspozycyjna, czyli przyjęcie leków, które zmniejszają ryzyko zakażenia.

Krajowe Centrum ds. AIDS przypomina, że w sytuacjach pozawodowego wypadkowego narażenia się na zakażenie HIV, takich jak gwałt, zakłucie igłą niewiadomego pochodzenia lub innego zdarzenia należy natychmiast zgłosić się do szpitala zakaźnego, prowadzącego taką terapię. Listę takich szpitali można znaleźć TU.

W sytuacji, gdy nie jest możliwe udanie się do takiej placówki, najlepiej zgłosić się na najbliższy oddział chorób zakaźnych.

„Im szybciej przyjmie się leki antyretrowirusowe (najlepiej w ciągu 2-3 godzin po zdarzeniu), tym większa szansa na uniknięcie zakażenia. Według najnowszego stanu wiedzy profilaktyka jest najbardziej skuteczna, jeśli zostanie wdrożona do 48 godzin od zdarzenia” – podkreśla Centrum w komunikacie na swojej stronie.