Niewiele chorób napawa ludzi takim strachem, jak opryszczka narządów płciowych. Ale pomimo całego tego strachu (a nawet procesów sądowych) spowodowanego infekcjami przenoszonymi drogą płciową, tak naprawdę nie jest to tak złe, tak poważne lub tak bardzo zmieniające życie, jak uważa zdecydowana większość społeczeństwa. Ponadto, problem ten jest o wiele bardziej powszechny niż można sobie wyobrazić, zwłaszcza że wiele osób, które go mają, nawet nie wie o zarażeniu.
Czytaj też:
Pierwsze objawy zakażenia HIV mogą przypominać grypę
Co zatem należy wiedzieć o opryszczce narządów płciowych?
1. Jest bardzo powszechna i często się ukrywa
Opryszczka narządów płciowych jest wywoływana przez jeden z dwóch wirusów, albo wirusa opryszczki zwykłej (HSV) typu 1 lub typu 2. HSV-1 powoduje również opryszczkę wokół ust, „ale trendy chorobowe zmieniły się z czasem i teraz może być zarówno przyczyną owrzodzenia narządów płciowych”, jak informuje Talia Swartz, profesor ds. chorób zakaźnych w Icahn School of Medicine w Nowym Jorku.
W większości przypadków opryszczka narządów płciowych jest „do opanowania zakażenia bez długoterminowych fizycznych konsekwencji zdrowotnych”, jak informuje Christine Johnston, profesor ds. alergii i chorób zakaźnych na Uniwersytecie w Waszyngtonie. Jest to również zaskakująco powszechna sprawa: przykładowo, mniej więcej jeden na sześciu dorosłych Amerykanów ma HSV-2. Jeszcze więcej ma HSV-1, chociaż większość ludzi nie zdaje sobie z tego sprawy.
2. Ból związany z opryszczką może być bardziej emocjonalny niż fizyczny
„Nie wiem, dlaczego opryszczka narządów płciowych aż tak przyczynia się do odrzucenia i strachu”, jak mówi H. Hunter Handsfield, emerytowany profesor medycyny na University of Washington Center zajmujący się AIDS i chorobami przenoszonymi drogą płciową. „Ludzie bardziej boją się opryszczki niż chlamydii, a na dłuższą metę bardziej prawdopodobne jest, że chlamydia wyrządzi poważne szkody w ich zdrowiu reprodukcyjnym i ogólnym niż opryszczka”.
Ale zdiagnozowanie opryszczki wiąże się z bagażem emocjonalnym. „Jeśli jesteś zarażony, masz obowiązek ostrzec partnerów, a to jest trudne dla wielu ludzi”, mówi dr Handsfield. „Utrudniasz naturalny rozwój związku, co jest dużym obciążeniem psychicznym dla ludzi”.
3. Zwykle rozprzestrzenia się przez osoby, które nie mają objawów
Dr Johnston twierdzi, że większość osób z opryszczką narządów płciowych nie wie, że są zarażone, a choroba zwykle rozprzestrzenia się w okresach, kiedy ludzie nie mają objawów. Kobiety są bardziej narażone na zarażenie się opryszczką niż mężczyźni, a ryzyko wzrasta dla osób z większą liczbą partnerów seksualnych.
„To prawda, że partner może kłamać i mówić, że jest czysty, ale częściej słyszymy, że nie wiedział, że miał infekcję”, mówi dr Johnston. Dodaje, że znaki ostrzegawcze mogą obejmować pęcherze narządów płciowych i otwarte rany. Istnieje również badanie krwi, które może zdiagnozować opryszczkę, ale ponieważ możliwe są wyniki fałszywie dodatnie, jest to na ogół zalecane tylko dla osób, które mają objawy lub wiedzą, że zostały narażone na wirusa.
4. Prezerwatywy i leki przeciwwirusowe mogą zmniejszyć ryzyko przeniesienia
Używanie prezerwatywy może zmniejszyć ryzyko rozprzestrzeniania się opryszczki narządów płciowych, ale nie jest w 100 procentach skuteczne, jak mówi dr Swartz, ponieważ wirus może znajdować się na częściach narządów płciowych, które są poza jej zasięgiem. W przypadku osób, które wiedzą, że są zarażone, codzienne przyjmowanie leków przeciwwirusowych może również zmniejszyć szanse na rozprzestrzenienie się wirusa na partnerów.
W jednym badaniu z University of North Carolina badacze obserwowali pary (w których jeden partner miał opryszczkę narządów płciowych) przez osiem miesięcy. Wszystkim parom zaoferowano prezerwatywy, ale połowa zarażonych partnerów wzięła lek przeciwwirusowy walacyklowir (Valtrex), podczas gdy druga połowa przyjmowała placebo. Ogólnie stosowanie leków przeciwwirusowych zmniejszyło ryzyko przeniesienia między partnerami o 48 proc. z 3,6 proc. w grupie placebo do 1,9 proc. w grupie, która brała rzeczywiście leki.
5. Objawy mogą być poważne, łagodne, lub... nie istnieć
Niektóre osoby nie będą miały pierwszego wykwitu opryszczki przez miesiące lub lata po zarażeniu. Z tego powodu, jak mówi dr Johnston, określenie źródła może być bardzo trudne. W przypadku innych osób objawy mogą pojawić się już sześć dni po zakażeniu i mogą obejmować ból i pęcherze w okolicy narządów płciowych, ból podczas oddawania moczu oraz gorączkę, dreszcze, ból głowy i obrzęk węzłów chłonnych.
6. Opryszczka niesie kilka poważnych zagrożeń
Dr Handsfield twierdzi, że w krajach rozwijających się opryszczka narządów płciowych może podwoić ryzyko zarażenia się wirusem HIV.
Chociaż jest to rzadko spotykane, opryszczka może być przenoszona z matek na dzieci podczas porodu. Jeszcze rzadziej u niemowląt może zostać wykryta infekcja opryszczką na skutek kontaktu skóry ze skórą lub ustami z inną osobą. Powoduje to poważne obawy, ponieważ u noworodków mogą wystąpić niebezpieczne lub nawet śmiertelne powikłania po zakażeniu wirusem opryszczki.
7. Leczenie może pomóc pacjentom i ich partnerom
Nie ma lekarstwa na opryszczkę, które wyeliminuje ją raz na zawsze, ale leki przeciwwirusowe mogą zmniejszyć intensywność i czas trwania objawów, a jeśli są przyjmowane codziennie, mogą również zmniejszyć częstotliwość jej pojawiania się.Czytaj też:
Pięć powodów, żeby zrobić test na HIV