Wirus RSV to wirus, który powoduje choroby układu oddechowego, do których zaliczają się m.in. zapalenia oskrzeli czy zapalenia płuc. Najgroźniejszy jest dla małych dzieci, w tym wcześniaków i niemowląt, ale dorośli również nie powinni go lekceważyć.
Dzieci mogą być nośnikiem wirusa i zakażać starszych członków rodziny, w tym dziadków, dla których choroby układu oddechowego mogą być bardzo groźne. W tym roku wirus ten zaatakował ze zdwojoną siłą, wywołując lawinę zachorowań.
RSV paraliżuje szpitale?
W niektórych polskich szpitalach oddziały dziecięce są przepełnione do tego stopnia, że nie przyjmują już nowych pacjentów. Lekarze przypuszczają, że może mieć to związek z pandemią koronawirusa. W ubiegłym roku kolejne lockdowny spowodowały, że dzieci miały ze sobą rzadszy kontakt, przez co wirusy nie rozprzestrzeniały się w sposób typowy. W tym roku skala zachorowań na RSV jest więc dużo wyższa.
Czym jest wirus RSV?
Wirus RSV (Respiratory Syncytial Virus) to wirus z rodziny Paramyxoviridae. Najgroźniejszy jest dla wcześniaków, niemowląt i małych dzieci, u których może wywoływać choroby układu oddechowego o gwałtownym przebiegu.
Wirus ten przenosi się drogą kropelkową przez kichanie i kaszel, a okres wylęgania choroby jest stosunkowo krótki i może wynosić od 2 do 7 dni. Z danych wynika, że RSV atakuje wszystkie dzieci na całym świecie i odpowiada za niemal 40 procent hospitalizacji z powodu chorób układu oddechowego.
Choroby
Wirus RSV wywołuje choroby układu oddechowego. Należą do nich:
- zapalenie tchawicy
- zapalenie oskrzelików
- zapalenie oskrzeli
- zapalenie płuc
Objawy zakażenia u dzieci
Zakażenie wirusem RSV wywołuje:
- wodnisty katar
- kaszel
- senność i osłabienie
- trudności z karmieniem
- gorączkę
- rozdrażnienie
- przyspieszoną pracę serca
- duszności
Choroby u niemowląt
Wirusy RSV wywołują zapalenia oskrzelików, oskrzeli i płuc u wcześniaków i małych dzieci, odpowiadając za dużą część hospitalizacji. Choroba u takich maluchów ma zwykle gwałtowny przebieg i wymaga leczenia szpitalnego. Najgroźniejsza jest dla dzieci do 2. roku życia, które mają dużo słabszą odporność niż starsze dzieci czy osoby dorosłe.
Wirusy RSV są groźne dla:
- niemowląt urodzonych przedwcześnie
- dzieci z wrodzonymi niedoborami odporności
- dzieci z niską masą urodzeniową
- dzieci z wadami serca
Jak rozpoznać chorobę u malucha?
U małego dziecka wskazaniem do wizyty u lekarza jest każde przeziębienie. Jeśli pojawi się wodnisty katar, a dziecko ma trudności z przyjmowaniem pokarmu, nie chce jeść, jest senne albo marudne, należy udać się do pediatry. U niemowląt choroba postępuje bardzo szybko, dlatego nie należy lekceważyć żadnych objawów choroby.
Bezwzględnym wskazaniem do odwiedzenia przychodni jest wystąpienie kaszlu u niemowlaka. Wystarczy kilka kaszlnięć, by jak najszybciej odwiedzić pediatrę. Dziecko nie musi mieć przy tym gorączki, bo jej wystąpienie nie jest wcale oczywiste. Może mieć stan podgorączkowy lub temperaturę ciała w normie.
W przychodni lekarz osłucha dziecko, a w razie podejrzenia zakażenia wirusem RSV wystawi skierowanie do szpitala. Tam najczęściej wykonywane jest rtg płuc, który pozwala zobrazować u niemowlaka stan zapalny. Następnie dziecko przyjmowane jest na oddział szpitalny. Rodzice mogą też udać się z nim do innego szpitala, w zależności od sugestii lekarzy z SOR.
Leczenie niemowląt
W czasie leczenia niemowlętom podaje się glikokokortykosteroidy oraz antybiotyki, czasem konieczne jest podłączenie dziecka pod respirator. Pobyt w szpitalu może potrwać nawet 4 tygodnie.
W czasie pobytu w szpitalu niemowlęta najczęściej przebywają w izolatkach. Mamy, które karmią piersią, oczywiście zakwaterowane są razem z dziećmi. Odwiedziny są zabronione, a kontakt z personelem ograniczony. Ważne jest, by dziecko odizolować od innych patogennych drobnoustrojów i nie narażać go na zaostrzenie przebiegu choroby. Już sama walka z RSV jest dla ich małych organizmów wystarczająco dużym obciążeniem.
Choroby u dorosłych
Osoby dorosłe zakażone wirusem RSV najczęściej mają łagodniejsze objawy. Mogą pojawić się katar, kaszel czy gorączka, ale zwykle nie występują duszności ani problemy z oddychaniem. Chyba że osoba chora cierpi na astmę albo inne choroby współistniejące – to mogą być czynniki zaostrzające przebieg zakażenia wirusem RSV.
W przypadku dorosłych najczęściej stosowane jest leczenie objawowe, a chory rzadko trafia do szpitala. Stosuje się środki przeciwgorączkowe (paracetamol albo ibuprofen), syropy wykrztuśne na mokry kaszel czy inhalacje na katar i ból zatok.
Na ból gardła, który może pojawić się na skutek spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła, z kolei poleca się płukanki z użyciem soli, picie rozgrzewających napojów z miodem, imbirem czy sokiem malinowym albo syropy o działaniu nawilżającym i powlekającym gardło. W przypadku RSV u dorosłych antybiotyki stosuje się rzadko.
Leczenie domowe
W czasie choroby konieczna jest izolacja w domu, by nie zakażać innych osób. Dobrze jest wyleżeć chorobę i traktować ją tak jak inne choroby wirusowe. Odpoczynek i regeneracja organizmu ułatwiają zwalczenie wirusa i mogą przyspieszyć powrót do zdrowia.
Warto w tym czasie także przestrzegać zasad zdrowej diety i jeść produkty wspierające naturalną odporność, np. kiszonki, zielone warzywa, rośliny strączkowe, warzywa i owoce bogate w witaminę C oraz polifenole (np. paprykę, truskawki, śliwki, gruszki, jagody, banany). Wspomagają one pracę układu odpornościowego i przyspieszają usuwanie wirusa z organizmu.
Choroba u seniorów
Zakażenie wirusem RSV może być groźne dla osób starszych, u których choroby układu oddechowego zwykle mają cięższy przebieg. Seniorzy i osoby powyżej 60. roku życia często są też obciążeni dodatkowymi chorobami, np. układu krążenia (nadciśnieniem tętniczym, miażdżycą) czy cukrzycą, przez co ich organizmy gorzej radzą sobie w starciu z wirusami.
W przypadku pojawienia się duszności, bezdechów czy spadku saturacji poniżej 93 procent, konieczna jest hospitalizacja. Pacjenta należy zawieźć na SOR, chyba że wystąpiły silne duszności, wtedy konieczne jest wezwanie karetki pogotowia. Seniorzy często wymagają podłączenia pod tlen.
Choroby układu oddechowego wywołane wirusami RSV mogą stanowić zagrożenie życia dla osób starszych. Z tego względu warto ograniczać kontakty z przeziębionymi czy chorymi wnukami i nie narażać się na zakażenie.
Czy zakażeniu można zapobiec?
Aby zapobiec zakażeniu wirusami RSV, konieczne jest przestrzeganie zasad higieny. Częste mycie rąk, zachowywanie dystansu, mycie i dezynfekowanie zabawek, którymi bawią się dzieci, niekorzystanie z tych samych sztućców czy ręczników to czynniki, które mogą pomóc zmniejszyć ryzyko zakażenia.
Konieczne jest zachowanie środków ostrożności w przypadku wystąpienia objawów infekcji górnych dróg oddechowych u dzieci i odizolowanie ich od członków rodziny cierpiących na choroby współistniejące oraz od dziadków. Te proste rzeczy mogą uchronić ich od zakażenia wirusem i w ten sposób uratować im życie.
Szczepienie na RSV
Wciąż nie ma szczepionki przeciwko wirusom RSV. Dwa lata temu, w 2019 roku, przed naukowcami z National Institutes of Health, George Washington University i University of Texas w Austin pojawiła się szansa stworzenia szczepionki.
Jeśli uda się ją wypracować i objąć programem szczepień wszystkie niemowlęta, być może zmniejszy się zapadalność na choroby układu oddechowego u dzieci powodowane przez wirusy RSV. Rzadsze zachorowania u dzieci mogą również zmniejszyć liczbę zachorowań u osób dorosłych oraz seniorów. Jest to jedyna nadzieja na powstrzymanie transmisji wirusa.
Czytaj też:
Infekcja – co to takiego i jakie są rodzaje infekcji?